ذرت که پرمحصولترین غله دنیا محسوب میشود، یکی از غلات گرمسیری و از خانواده گندمیان است که از پنج هزار سال پیش در کشور مکزیک تکامل یافته و از لحاظ مقدار تولید و سطح زیر کشت پس از گندم و برنج در رتبه سوم قرار دارد.
لقمه: این گیاه زراعی یکساله که امروزه در تغذیه بسیاری از مردمان دنیا نقش اساسی دارد، در کشور ما در استانهای فارس، خوزستان و کرمانشاه بیشترین تولید را دارد و در فصل بهار برداشت میشود.
دانه ذرت یکی از مهمترین دانههای انرژی زا است که در تغذیه پرندگان گوشتی و تخمگذار مصرف عمدهای دارد لذا نمیتوان نقش آن را در اقتصاد کشاورزی نادیده گرفت.
با رشد صنعت مرغدارى و سرمایهگذاریهاى عظیمى که در این بخش صورت گرفته، ذرت دانهاى نیاز اساسی کشور شد و بخشى از واردات کالاهاى کشاورزى کشور را به خود اختصاص داد چراکه زراعت این گیاه در ایران تا چندین سال پیش کمتر مورد توجه بود و اکثرا آن را به عنوان زراعت فرعی کشت میکردند اما با توجه به اینکه ذرت دانهاى پس از گندم دومین کالاى راهبردى جهان به شمار میرود و نقش اساسی در اقتصاد کشاورزى داشته و منبع مهم در تأمین غذای انسان، دام و طیور شده است، سطح زیر کشت آن افزایش یافت و به عنوان یکی از زراعتهای مهم و اصلی مطرح شد.
نقش ذرت در اقتصاد کشاورزى کشور را نمىتوان بدون توجه به زنجیره تولید آن ارزیابى کرد. در این زنجیره تولید از یکسو تولیدکنندگان ذرت دانهاى، کارخانههاى تولید ذرت خشک، صنعت مرغدارى کشور و همچنین صنعتهاى جنبى دیگر قرار گرفته و از سوى دیگر همه مردم را دربر مىگیرد.
این دانه گیاهی که بر روی گل آذین ماده که بلال نام دارد، تشکیل میشود از سال 1349 با تأسیس بخش تحقیقات ذرت در مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کشت ذرت رونق یافت و سطح زیر کشت آن از 22 هزار هکتار در سال 56 به بیش از 300 هزار هکتار رسیده است.
البته برخی معتقدند که ذرت توسط پرتغالیها از جنوب ایران وارد شده و برخی دیگر نیز ورود ذرت را به دوران شاه اسماعیل صفوی نسبت میدهند. همچنین با توجه به اینکه نام این گیاه در قدیم گندم مکه بوده است، عدهای عقیده دارند که ذرت توسط حجاج ایرانی از عربستان به ایران آورده شده است.
ذرت که گرده افشانی آن بیشتر به وسیله باد صورت میگیرد و باد میتواند تا چندین کیلومتر دانههای گرده را منتقل کند، در آمریکا بیشترین تولید را دارد به طوری که این کشور بیش از 45 درصد ذرت دنیا را تولید میکند و پس از آن چین، برزیل و مکزیک عمدهترین تولیدکنندگان این محصول هستند.
آمریکا و آرژانتین بزرگترین کشورهای صادرکننده و ژاپن و اروپای غربی بزرگترین واردکنندگان این غله در جهان به شمار میروند. در ایران 90 درصد ذرت دانهای مرود نیاز صنعت مرغداری در داخل تولید میشود.
از گیاه ذرت در تهیه غذا، کنسرو، شیره ذرت، روغن، سس مایونز، مارگارین و همچنین در ساخت لوازم آرایشی بهداشتی استفاده میشود.
از ساقه و برگهای ذرت در صنایع کاغذ و مقواسازی و همچنین تولید کاغذ دیواری استفاده میکنند. از آرد ذرت نیز در تولید چسب، صابون و از نشاسته آن در صنایع رنگرزی، داروسازی، مرکبسازی و پلاستیکسازی استفاده میشود .
همچنین با توجه به اینکه جوانه ذرت آن دارای مقدار زیادی روغن و ویتامین E است، در صنایع روغنکشی از این محصول استفاده میشود.