لقمه: فصل تابستان آغاز شده؛ مدرسه‌ها تعطیل میشود، خانواده‌ها به مسافرت می‌روند و فعالیت‌های بیرون از خانه دوباره باب میشود. اما باید توجه داشت، در عین حال که تابستان برای بسیاری از افراد فصل تفریح و شادی به حساب می‌آید، می‌تواند بیماری‌های عفونی گوارشی زیادی را در پی داشته باشد.
با ازدیاد مصرف میوه، سبزی، بستنی و آبمیوه در این فصل و بالا رفتن دمای هوا، میکروب‌ها با سرعت بیشتری تکثیر میشوند، بنابراین لازم است که در این فصل شیوه انتخاب و مصرف مواد غذایی‌مان را تغییر دهیم تا تابستانی خوشگوار داشته باشیم!
ماه‌های تابستانی بیماری‌های تابستانی
تابستان فصل استراحت، گرما، تفریح و البته خوراكی‌ها و نوشیدنی‌هاست؛ میوه‌های تابستانی، تنوع زیادی دارند و گرمای هوا و تعریق هم باعث میشود كه گرایش به استفاده از نوشیدنی‌ها در این فصل بسیار بالا باشد اما آیا در مورد بهداشت خوراكی‌ها و نوشیدنی‌های این فصل رعایت نكات لازم را می‌‌كنید؟درواقع تابستان به دلایل متعدد فصل مهم از لحاظ بهداشت است. برای همین مصاحبه اصلی بخش خانواده این شماره سیب‌سبز را به مصاحبه‌ای با خانم دكتر سروش، متخصص بیماری‌های عفونی اختصاص داده‌ایم تا تمام نكات لازم برای آنكه در این فصل از انواع و اقسام بیماری‌های عفونی دور بمانید را برای شما بگوید، این مصاحبه را از دست ندهید.اما این مصاحبه تنها مطلب تابستانی ما نیست، مطلب دیگری در این شماره هست كه مخصوص مادران و دختران خانواده‌هاست، این مطلب درباره بهداشت پاها در فصل تابستان است كه با خواندن آن می‌توانید پی ببرید كه كدام كفش‌ها، صندل‌ها و دمپایی‌ها در این فصل مناسب پای شما هستند و در كل چگونه می‌توانید پاهایتان را از آسیب‌های معمول تابستان امسال دور نگه دارید.
در این رستوران‌ها غذا نخورید
از ظاهر یک رستوران نمی‌توان کیفیت غذای آن را قضاوت كرد. ممکن است ظاهر رستوران بسیار تمیز و زیبا باشد، اما این لزوما به این معنی نیست که بهداشت کاملا در آن رعایت میشود. همچنین سیستم بهداشتی بر رستوران‌ها نظارت دارد، ولی هر لحظه نمی‌تواند آنها را کنترل کند پس به یاد داشته باشیم رعایت بهداشت امری وجدانی و اخلاقی است، بنابراین بهتر است رستوران‌هایی را انتخاب کنید که شناخته شده هستند، مشتری بیشتری دارند و افراد محل آن را می‌شناسند و می‌دانند که موارد بیماری زیادی از آن گزارش نشده است.
بهترین ساندویج ها کدامند
اگر مجبور باشید جایی غذا بخورید که به وضعیت بهداشتی آن اطمینان ندارید و تا به حال آنجا را تجربه نکرده‌اید، به خصوص در مسافرت و جاده‌ها، بهتر است غذاهایی را مصرف کنید که صددرصد پخته شده هستند و از روی درجه حرارت بالای اجاق یا از درون تنور برداشته شده است. غذاهای سنتی ایرانی مانند برنج، خورش، آش و نیز تمامی غذاهایی که کاملا پخته میشود و به صورت داغ سرو شود مانند سوپ، پیتزا و... به طور حتم آلودگی میکروبی کمتری دارند و در مجموع نسبت به غذاهای سرد ایمن‌تر هستند. اگر می‌خواهید از ساندویچ ها و غذاهای سرد استفاده کنید، ساندویچ‌هایی انتخاب کنید که در آن از کاهو، گوجه و سبزی خوردن کمتر استفاده شده است. به این دلیل که بیشتر رستوران‌ها سبزیجات را به خوبی ضدعفونی نمی کنند و این می‌تواند باعث انتقال عفونت‌های میکروبی و انگلی شود. ساندویچ‌هایی مانند ساندویچ کتلت و کوکو که ماده داخل آنها کاملا پخته شده یا سرخ شده است، بهترین انتخاب محسوب میشوند. علاوه بر این، سعی کنید از سالاد ها به خصوص آنهایی که شامل سس مایونز یا سس سالاد هستند کمتر استفاده کنید. به این دلیل که سس مایونز می‌تواند آلودگی میکروبی را خیلی راحت درون خود نگه دارد، به خصوص اگر بیشتر از 24 ساعت از تهیه سالاد گذشته باشد.
حواستان به کباب‌ها هم باشد!
کباب به دلیل اینکه روی حرارت زیاد قرار می‌گیرد، احتمال آلودگی میكروبی‌اش کمتر است. اما مغز کباب می‌تواند مشکلساز شود، زیرا بیشتر اوقات با پخته شدن سطح کباب، برای جلوگیری از سوختن آن مجبور می‌شویم کباب را از روی حرارت برداریم درحالی که ممکن است مغز آن خوب پخته نشده باشد و این می‌تواند عامل انتقال برخی از بیماری‌های انگلی شود. این موضوع محدود به رستوران‌های جاده‌ای و خارج از شهر نیست.در کل کباب و گوشت‌هایی که نیمه پخته میشوند (مثل همبرگر و استیک) می‌توانند آلودگی انگلی را منتقل کنند.
فالوده كم‌خطر است
فالوده ترکیبی از نشاسته و محلول شیرین شده است و در آن از لبنیات استفاده نمی‌شود و اگرتازه و بهداشتی تهیه شده باشد معمولا خطر آلودگی میكروبی ندارد. در مورد آبمیوه‌های تازه نیز اگر پوست میوه کاملا شسته شده باشد و از قطعات میوه کپک زده و خراب استفاده نشود، احتمال انتقال آلودگی‌های میكروبی کمتر خواهد بود. اما اگر آبمیوه همان لحظه مصرف نشود و برای مدتی در هوای باز یا ظرف نگه داشته شود، ممکن است آلودگی میكروبی پیدا کند.
بستنی، یک خوراکی پرخطر
از آنجایی که نظارت کامل بر تولید و روش عرضه آبمیوه‌ها و بستنی‌های به اصطلاح کنار خیابانی وجود ندارد، خطر ایجاد بیماری بر اثر مصرف آنها بسیار بالاست، بنابراین بهتر است از محصولاتی استفاده کنید که دارای تاییدیه وزارت بهداشت هستند و بستهبندی مناسبی دارند. باید این نكته را بدانید، در كل آبمیوه‌ها در مقابل بستنی و محصولات لبنی از لحاظ فاسد شدن، خطر کمتری دارند. بستنی یکی از مواد غذایی پرخطر محسوب میشود و در فصل تابستان خطر بیشتر هم میشود. باز هم تاکید میشود که تنها از محصولات کارخانهای تایید شده وزارت بهداشت استفاده کنید.
بستنی كمرنگ بخورید
بستنی‌ها به 2 گروه تقسیم می شود؛ یک گروه از آنها بستنی‌های معمول کارخانهای هستند و فرض بر این است که کارخانهها در پاستوریزه کردن، بسته بندی و رعایت بهداشت دقت کافی به عمل میآورند پس در نتیجه آلودگی میكروبی در این دسته از بستنی‌ها دیده نمی‌شود. اما مسئله‌ای که باید در مورد این گروه از بستنی‌ها به آن توجه كرد، رنگ‌های اضافی و مواد شیمیایی رنگی است که به این بستنی‌ها اضافه میشود. بچه‌ها معمولا به بستنی‌های رنگی و یخی علاقه بسیاری دارند، بنابراین لازم است که مادران بر این مسئله دقت بیشتری داشته باشند و بستنی‌هایی را برای فرزندان خود تهیه کنند که رنگ کمتری در آن به کار رفته باشد. این نوع از بستنی‌ها آلودگی میكروبی ندارند و تنها از لحاظ مواد شیمیایی به کار رفته در آنها باید مورد بررسی قرار بگیرد.
سنتی ها هم باید پاستوریزه باشد
دسته دیگر بستنی‌هایی است که به صورت آزاد در بستنی‌فروشی‌ها عرضه میشوند؛ مانند بستنی‌های سنتی و میوه‌ای. این فروشگاهها باید تحت پوشش وزارت بهداشت باشند و از لبنیات پاستوریزه استفاده کنند. قطعا درجه بهداشتی بستنی‌هایی که به صورت آزاد عرضه میشوند از بستنی‌های کارخانهای پایین تر است. زیرا این فروشگاهها بستنی‌هایشان را پس از آماده شدن، داخل ظرف‌های سرباز قرار می‌دهند و ممکن است چند روز طول بکشد تا بستنی درون آن تمام شود و از طرف دیگر در تهیه آن معمولا از دست استفاده میشود. علاوه بر این، باید توجه داشت رنگ به کار رفته در آنها مانند بستنی‌های کارخانهای ممکن است مشکلساز باشد. همچنین خامه و سرشیر موجود در بستنی به خصوص بستنی‌های سنتی باید حتما پاستوریزه باشد. در غیر این صورت می‌تواند عامل اصلی تب مالت یا دیگرعفونت‌های میكروبی باشد. همانطور که در مورد انتخاب رستوران‌ها اشاره شد، سعی کنید از بستنی‌فروشی‌هایی خرید کنید که شناخته شده باشند.
عامل اسهال همیشه عفونی نیست
اسهال به طور معمول عامل عفونی دارد، اما مشکلات گوارشی هم می‌توانند عامل اسهال باشد. زخم‌های مزمن گوارشی و سرطان‌های سیستم گوارش در ابتدا خود را با اسهال نشان می‌دهد. این نوع از اسهال ها معمولا طولانی‌تر است و بیشتر از 3 یا 4 روز طول می‌کشد، بنابراین اگراسهال طولانی باشد و خود به خود یا با درمان دارویی برطرف نشود، حتما باید به پزشک مراجعه شود. همچنین افرادی که هرچند روز یک بار دچار اسهال‌های خفیف میشوند باید از لحاظ زخم روده و بیماری‌های گوارشی توسط پزشک معاینه شوند. در چنین مواری بعید است اسهال میكروبی باشد و سیستم گوارشی باید بررسی شود.
مصرف خودسرانه دارو ممنوع!
مصرف خودسرانه دارو برای درمان اسهال و بیماری‌های عفونی هرگز توصیه نمی‌شود. به خصوص اگربچه‌های کوچک یا افراد مسن مبتلا به اسهال شوند، حتی اگر خفیف هم باشد، حتما باید مراجعه پزشکی داشته باشند. اما اگر فرد بالغ و سالمی که بیماری خاص، تب و علائم شدیدی ندارد؛ دچار اسهال خفیف شود می‌تواند با مصرف مایعات و ماست و نیز محدود کردن برخی از مواد غذایی مانند مواد خام یا سنگین، به درمان خود کمک کند. درصورتیکه اسهال بیشتر از 3 تا 4 روز طول بکشد یا همراه با استفراغ های شدید باشد طوری که فرد آب بدنش را از دست بدهد و نتواند مواد غذایی را تحمل کند، حتما باید به پزشک مراجعه کند.
این نکته ها را جدی بگیرید
اگر هنگام مسافرت از بهداشتی بودن آب موجود در محل (مانند آب چاه و چشمه) اطمینان ندارید، حتما آن را برای 5 دقیقه بجوشانید. شیری که استفاده می‌کنید، اگر پاستوریزه نیست حداقل برای 20 دقیقه آن را بجوشانید و از مصرف لبنیات غیرپاستوریزه مانند خامه، سرشیر و پنیرهای تازه جدا خودداری كنید. اگر می‌خواهید خارج از منزل غذا بخورید، سعی کنید از غذاهای پخته شده و داغ استفاده کنید. قبل از مصرف میوه حتما پوست آن را ضدعفونی کنید یا اگر قابل پوست کندن است حتما آن را پوست بکنید یا اگراستفاده از هیچ کدام از این روش‌ها امکان‌پذیر نبود، می‌توانید میوه‌ها را برای 5 دقیقه بجوشانید و بعد مصرف کنید. بله، درست است! بسیاری از میوه ها را می‌توان مانند کمپوت، با شکر یا بی‌شکر جوشاند. از طرف دیگر، مصرف سبزیجات و کاهو در فصل تابستان می‌تواند بسیار خطرناک باشد. برای مصرف سبزیجات ابتدا لازم است که آنها را برای 5 دقیقه در یک ظرف پراز آب به اضافه چند قطره مایع ظرفشویی قرار داد تا گل و تخم انگل‌ها از آن جدا شود، سپس آنها را از آب درآورده و برای 5 تا 10 دقیقه در ظرف آب حاوی مایع ضدعفونی‌کننده قرار دهید و در آخر آنها را آبکشی كنید. در غیر این صورت، بهتر است که از مصرف سبزی خام و کاهو به خصوص در فصل تابستان یا مکان‌های عمومی مانند عروسیها و مهمانی‌ها صرف‌نظر کنید.