آدامس این جویدنی زیان‌آور

به گزارش لقمه، دسته‌ای با ردیف كردن برخی فواید دیگر از قبیل تقویت ماهیچه‌های فك و دهان، تحریك بخش جلویی مغز برای پردازش بهتر اطلاعات، احساس آرامش در مواجهه با شرایط ناراحت‌كننده و... مضرات گسترده چون افزایش پلاك دندان، رشد باكتری‌های مستعد ایجاد عفونت در بدن، فشار مضاعف بر غضروف‌های دهان و مفاصل آرواره و ایجاد سردردهای مزمن، تحریك دستگاه گوارش ، اختلال در هضم، تشدید سندرم روده و نفخ و تورم آن در پی وارد شدن هوای اضافی حاصل از جویدن به مجاری گوارشی، افزایش بی‌خوابی، ایجاد سرطان زبان در برخی آدامس‌های طعم‌دار چون دارچینی، تشدید بیماری‌های قلبی، ابتلا به تپش قلب و... را نادیده می‌گیرند و از لطماتی غفلت می‌كنند كه با عادت به جویدن آدامس به سلامت خود می‌زنند.

بگذارید یك نگاه كلی به منشا آدامس، محتویاتش و عمل جویدن بیندازیم.

آدامس از كجا آمد

مردم ایران در قدیم نوعی جویدنی داشتند به نام سقز. برخی نیز صمغ حاصل از پوست درخت غان را می‌جویدند و اعتقادشان بر این بود كه اثرات خوبی بر رفع بوی دهان و تقویت دندان‌هایشان دارد.

واردات نوع مصنوعی آن كه مارك آدامز (Adams) روی بسته‌بندی خود داشت و از نام تولیدكننده‌اش، توماس آدامز گرفته شده بود، سبب گسترش این نام بین عموم با تلفظ فارسی آن شد (در تلفظ اصلی یك S صدای «ز» و دو S پیاپی صدای «س» می‌دهد).

صرف‌نظر از صمغ و شیرة درختان كه در طبیعت موجود بود، ساخت و ابداع اولین آدامس‌های مصنوعی به بیش از 130سال پیش می‌رسد، اما چند سال پیش یك شركت دارویی برای درمان برخی بیماری‌ها از آدامس استفاده كرد و به این گونه تولید برخی آدامس‌های دارای تركیبات درمانی نیز به خانواده جویدنی‌های مصنوعی اضافه شد.

معروف‌ترین این آدامس‌ها همان نیكوتین‌دار است كه با اضافه كردن درصدی نیكوتین، ادعای ترك سیگار را با آنها تبلیغ می‌كنند.

در برخی دیگر فلوراید برای كاهش پوسیدگی دندان، آسپرین برای رفع درد، دیفن‌هیدرامین برای رفع حساسیت و آلرژی و... از این دست اضافه شده كه معمولا به همان نام دارو یا ماده افزوده شده مشهورند.


محتویات اصلی آدامس

مواد پایة تشكیل‌دهنده آدامس‌ها (پارافین و محصولات قطران صمغ) شیرین‌كننده‌ها (ساخارین، آسپارتام، سیكلامات و...)، طعم‌دهنده‌ها (نعنا، دارچین، اسانس طالبی، هندوانه، موز و...)، نرم‌كننده‌ها، شیره ذرت و رنگدانه‌های خوراكی یا مصنوعی، بر حسب نوع آدامس متفاوت است.

در برخی آدامس‌ها گلوكز و قندهای طبیعی به كار می‌رود كه بخصوص برای كودكان ضرر بیشتری دارد.

گلوكز نه تنها سبب رشد باكتری‌های مضر دهان و در نتیجه پوسیدگی دندان‌ها می‌شود، بلكه با راه یافتن ماده شیرین به خون، سامان طبیعی انسولین بدن را دچار سردرگمی كرده، در صورت عادت، احساس مغز را نیز در تشخیص زمان سیری یا تشنگی تغییر می‌دهد.

تداوم این تغییرات و احساس‌های كاذب باعث كاهش نوشیدن آب و میل به غذا بخصوص در سنین معروف به رشد و در سنین بالاتر سبب سوءتغذیه خواهد شد.

برخی شیرین‌كننده‌های مصنوعی چون آسپارتام و فروكتوز حاصل از شیره ذرت نیز به دیابت و سرطان می‌انجامد.


جویدن

از نظر زیستی، مكانیسم خوردن و هضم غذا در انسان با نشخواركنندگان متفاوت است. نشخواركنندگانی مثل گوسفند و گاو باید محتویات معده را در زمان استراحت بالا آورده، به جویدن آن بپردازند تا آنچه خورده‌اند هضم شود.

برعكس آنها، درون دهان انسان‌ها مكانیسمی وجود دارد كه با ورود غذا به دهان و شروع به خوردن، آدمی را از نشخوار یا همان جویدن پس از غذا بی‌نیاز می‌كند.

در هر بار عمل جویدن، آنزیمی از غدد و منافذ مخصوص درون دهان ترشح می‌شود و با غذا در می‌آمیزد تا آن را نرم و آماده بلع كند. همزمان به معده پیام می‌رسد آماده دریافت غذا باشد. معده برای دریافت غذای قبلا خرد و جویده شده و آمیخته با ترشحات دهان می‌شود تا آن را هضم كند.

پس از پایان رسیدن ورود غذا، فك، غدد و دهان استراحت می‌كنند تا انرژی لازم، صرف هضم غذا در معده شود.

معده مثل یك كارمند اداری، زمان مشخصی برای انجام كار خود دارد و جای آنزیم غدد دهانی را نیز شیره معده می‌گیرد.

پس از گذشت این زمان، معده نیز همانند فك و دهان باید استراحت كند و كار را به كارمندان بعدی بسپارد.

وقتی از روی عادت، آدامس می‌جوید آنزیم مذكور نیز به تصور وجود غذا در دهان ترشح می‌شود. غیر از اثری كه این آنزیم (با دهان خالی از غذا) بر مینای دندان می‌گذارد، معده را با تصور ورود غذا، به ترشح بیشتر اسید و دیگر آنزیم‌های شیره‌ای موثر در هضم وامی دارد. كمترین نتیجه این عمل ابتلا به زخم‌های معده و اثنی‌عشر است كه شیوع آن معمول شده است.


پیشنهاد

جویدن را فقط همزمان با خوردن و فقط به منظور بلعیدن غذا انجام دهید نه غیر از آن. اگر نمی‌توانید عادت یا علاقه خود را به آدامس ترك كنید، فقط سه تا چهار دقیقه پس از خوردن غذا آدامس بجوید، اما جویدن بیش از این مدت یا در مواقع دیگر را تداوم ندهید.

در مواقعی كه برای رفع بوی دهان از آدامس استفاده می‌كنید نیز سعی كنید از جویدن آن خودداری كرده، فقط به اندازه نرم شدن آن و رفع بو، در دهانتان نگاه دارید. البته باید مراقب باشید از آدامس‌هایی استفاده كنید كه شیرینی كمتری در تولیدشان به كار رفته است.