کمبود «دارو» را فاکتور بگیرید؛ مراقب «ایدز» باشید!

 

 

ویروس نقص ایمنی انسانی (Human immunodeficiency virus) یا HIV، نوعی ویروس آهسته گستر (ویروس پسگرد با سرعت تکثیر پایین) و عامل بیماری ایدز است. HIV به یاخته‌های حیاتی دستگاه ایمنی بدن از جمله لنفوسیت تی کمک کننده (CD4+ T)، درشت‌خوارها و یاخته‌های دندریتی حمله می‌کند. HIV ویروسی است که با مختل کردن کارکرد و ویران کردن گونه‌ای از یاخته‌های مسئول هماهنگی ایمنی منجر به نقص دستگاه ایمنی بدن انسان می‌شود که به آن ایدز می‌گویند. از زمان ورود HIV به بدن تا بروز ایدز ممکن است بین ۶ ماه تا ۱۵ سال طول بکشد. در این مدت گرچه فرد به ظاهر تندرست به نظر می‌رسد، ولی ممکن است ویروس از او به دیگران سرایت کند.

 

 

رابطه جنسی کنترل نشده (دهانی-واژینال-مقعدی) به طوری که یکی از دو طرف مبتلا به ویروس باشند. وقتی مایعات بدن مثل مایع منی، مایع واژن و خون از شخصی که عفونت دارد و مبتلا است به شخصی که سالم است، منتقل شود، بیماری به او منتقل می‌شود؛ حتی اگر مقدار کمی از این مایعات منتقل شوند. افرادی که رابطه جنسی کنترل نشده با شخص مبتلا دارند، در این ریسک قرار دارند اما افرادی که از قبل بیماری جنسی انتقال داده شده داشته‌اند، بیشتر در این ریسک قرار دارند. انتقال این بیماری ربطی به جنسیت ندارد که فقط از یک جنس به دیگری منتقل شود بلکه انتقال از هردو جنس به هردو جنس ممکن است.

 

به اشتراک گذاری سوزن‌های تزریقی یا استروئید، راه دیگر انتقال ویروس است. سوزن‌هایی برای خالکوبی، پیرسینگ و نقاشی‌های روی بدن هم می‌تواند منجر به عفونت شود چرا که عفونت‌هایی که درون خون روی سوزن موجود است را به بدن فرد سالم منتقل می‌کند. اشتراک گذاری سوزن‌ها همچنین می‌تواند هپاتیت و سایر عفونت‌ها را نیز منتقل کند.

 

نوزادان نیز در صورتی که مادرشان این ویروس را داشته باشد، در معرض عفونت قرار دارند. این انتقال می‌تواند قبل از تولد، در حال تولد یا در حال خوردن شیر مادر اتفاق بیافتد. زنان باردار باید تست HIV بدهند.

 

 

شنیده‌ها و صحبت‌های میدانی با برخی از مسئولان آزمایشگاه‌های بخش خصوصی و همچنین گریز به آمارهای رسمی وزارت بهداشت، حکایت از این واقعیت تلخ دارد که آمار ابتلاء به HIV در کشور، افزایش یافته است که می‌تواند یک زنگ خطر و هشدار جدی برای متولیان نظام سلامت در جهت پیشگیری و کنترل بیماری از یک سو، و تلنگری به دستگاه‌های فرهنگی و اجتماعی باشد که به بررسی این اتفاق ناگوار بپردازند. زیرا، اگر روند صعودی ابتلاء همچنان با سرعت پیش برود، در آن صورت باید منتظر عواقب ناگوار آن بود.

 

محمدمهدی گویا که سال‌های زیادی در کسوت رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت فعالیت داشته است، حالا به عنوان یک متخصص عفونی و عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، می‌گوید: در طی ۱۰ سال اخیر، در منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت که ایران را هم شامل می‌شود، ۶۱ درصد موارد ابتلاء به ایدز افزایش یافته و متأسفانه به دلایل متعددی کنترل HIV تحت تأثیر بحران‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و درگیری‌ها و کشمکش‌های منطقه‌ای قرار گرفته است.

 

وی با تاکید بر اهمیت ارتقای اطلاع رسانی در خصوص بیماری ایدز و لزوم تست تشخیصی برای افراد مشکوک، می‌افزاید: در صورتی که سطح اطلاع رسانی در جامعه بالا رود، افرادی که نگران تابوهای ایدز هستند، بیشتر و زودتر برای آزمایش ترغیب می‌شوند.

 

 

لادن عباسیان رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران، با اشاره به وضعیت مبتلایان به ویروس HIV در ایران، می‌گوید: طبق آخرین آمار ۱۴۰۳، تست ۲۴ هزار و ۷۶۰ نفر مثبت شده است اما تخمین زده می‌شود که ۴۴ هزار نفر در کشور HIV مثبت داشت باشند.

 

وی به تشریح وضعیت ایدز در جامعه می‌پردازد و به این موضوع اشاره می‌کند که ۱۹ درصد از ۲۴ هزار و ۷۶۰ نفر HIV مثبت، زنان هستند و این درصد در آمار ۶ ماهه نخست سال ۱۴۰۳ به ۳۲ درصد می‌رسد. بنابراین الگوی انتقال HIV که قبلاً در مردان بوده الان زنان را نیز شامل شده است.

 

رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران می‌افزاید: ۷۳ درصد از ۲۴ هزار و ۷۶۰ نفر HIV مثبت، در گروه سنی ۲۰ تا ۴۵ سال قرار دارند.

 

عباسیان نسبت به افزایش انتقال HIV از طریق روابط جنسی هشدار می‌دهد و می‌گوید: ۲۸ درصد از ۲۴ هزار و ۷۶۰ نفر HIV مثبت، از طریق روابط جنسی به این ویروس مبتلا شده اند و این درصد در آمار ۶ ماهه نخست ۱۴۰۳، به ۶۵ درصد می‌رسد بنابراین تغییر الگوی ابتلاء را شاهد هستیم.

 

 

شاید یکی از درگیری‌های متولیان حوزه سلامت کشور در طول سال، برنامه ریزی برای مقابله با کمبود دارو باشد تا بیماران، کمتر گرفتار شوند. این دغدغه قابل احترام است، اما نکته‌ای که مدیران وزارت بهداشت نباید از آن غافل شوند، توجه به چنین بیماری‌هایی است که اگر کنترل و پیشگیری نشود، عواقب ناگواری در پی دارد.

 

وقتی به جامعه آماری سنین ۲۰ تا ۴۵ سال نگاه می‌کنیم که ۷۳ درصد افراد مبتلا را تشکیل می‌دهند، به راحتی می‌توان متوجه واقعیت‌های این بیماری رفتاری شد. اگر قرار باشد این بیماری، افراد جوان و میانسال جامعه را درگیر کند؛ قطع به یقین با مشکلات زیادی در سال‌های نه چندان دور مواجه خواهیم شد که شاید آن موقع، حل کردن آن امکان پذیر نباشد. بنابراین، متولیان نظام سلامت باید کمبود دارو را فاکتور بگیرند و به دنبال راهکاری برای کنترل و پیشگیری از افزایش موارد HIV در کشور باشند.

 

البته که مقابله با این بیماری و آسیب اجتماعی، به تنهایی متوجه وزارت بهداشت نیست؛ اما می‌توانند زنگ خطر را برای دیگر مسئولان به صدا در بیاورند که «ایدز» رو به افزایش است.