گواهینامه پیوستن مراغه به شبکه جهانی شهرهای سالم با حضور وزیر بهداشت به این شهر اعطا شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری
لقمه، روز ۱۳ آدر ماه ۱۴۰۳ برای شهر مراغه فراموش نشدنی خواهد بود چرا که مردم و مسئولین این شهر پس از پنج شش سال تلاش جمعی موفق شدند تا گواهینامه پیوستن این شهر به شبکه جهانی شهرهای سالم را به دست آورند. این امر محقق نمی شد مگر با همت مردم و مسئولان مراغه در جهت نزدیک کردن شاخص‌های سلامت برای توسعه پایدار به شاخص‌های جهانی.
مسیر مراغه برای جهانی شدن
دکتر فرشید رضایی، مدیرکل دفتر آموزش و سلامت وزارت بهداشت در ابتدای این مراسم گفت: طی ۴ تا ۵ دهه گذشته رویکردهای ارتقای سلامت برای نظامات سلامت دنیا مطرح شده و از فرآیند آموزش بهداشت که رویکرد فردی داشت به رویکرد فرهنگی و اجتماعی که ارتقای سلامت گفته می‌شود، تغییر کرده است. به همین دلیل نگاه ارتقای سلامت به ایجاد محیط‌های حامی سلامت است مثل شهر سالم و محله و سازمان‌ها و مدارس سالم.
به گفته رضایی اولین شهر ایران که گواهینامه جهانی شهرهای سام را دریافت کرد سهند بود و مراغه به عنوان دومین شهر انتخاب شد. برای گرفتن این گواهینامه نیاز به طی کردن مراحل و مشاوره‌های فنی است. دوره‌های آموزشی با مشارکت سازمان جهانی بهداشت برای شهرها برگزار می‌شود. بازدیدهای گروهی و پیش ارزیابی هم توسط مشاور ملی و سازمان جهانی بهداشت انجام می‌شود. در نهایت ارزیابی از سوی کارشناسان منطقه‌ای انجام می‌شود.
او ادامه داد: خرداد ۱۴۰۲ ساختار برنامه شهر سالم بررسی و مشخص شد که مراغه به مراحل نهایی نزدیک می‌شود. زمستان سال گذشته مشاوره حضوری توسط کارشناسان سازمان جهانی بهداشت و پیش ارزیابی هم در اسفند ۱۴۰۲ انجام شد. در بهار امسال هم با حضور ارزیابانی از قاهره، مصر و منطقه امرو آخرین ارزیابی‌ها انجام شد و امروز به مرحله اهدای این گواهینامه رسیده‌ایم.
سلامت در دستور کار همه تصمیم گیریها
در بخش دیگری از این مراسم، دکتر مرتضی مینویی معاون استاندار و فرماندار شهرستان ویژه مراغه با ذکر این نکته که برنامه شهر سالم مراغه از دی ماه سال 97 در مراغه تحت نظارت فرمانداری آغاز شد و تا کنون 4 فرماندار نظارت این برنامه را بر عهده داشته اند، گفت: با شروع برنامه شهر سالم مراغه، فرمانداری شهرستان ویژه مراغه روی راهبردهای زیر تمرکز کرده است:
1- شناسایی مسائل اجتماعی و اقتصادی صدمه رسان به سلامت در سطح شهرستان و اولویت بندی این مشکلات با همکاری نهادهای دولتی و مردمی.
2- تقویت مشارکت بین ادارات دولتی شهرستان برای شناسایی و حل مشکلات با اولویت بالا.
3- تقویت مشارکت سازمانهای مردم نهاد با ادارات دولتی برای شناسایی و تدبیر راهکارهای رفع مشکلات.
4- و اخیرا تشکیل اندیشگاه برنامه شهر سالم به هدف استفاده از پتانسیل علمی دانشگاه ها و مراکز اموزش عالی در شناسایی و اولویت بندی مشکلات و طراحی راهکارها (چرا که مراغه از قدیم الایام یک شهر دانشگاهی است. )
وی در ادامه تاکید کرد: مهم ترین دستاوردی که برنامه شهر سالم برای مراغه داشته ایجاد یک نظام ارزشی در بین نهادهای دولتی و سازمانهای مردم نهاد بوده است. منظور از این نظام ارزشی این است که سلامت در دستور کار تمامی تصمیم گیری های ما در تمامی بخشها اعم از شهرداری، اموزش و پرورش، بهزیستی و ... قرار دارد و به این اعتقاد رسیده ایم که فقط دانشکده علوم پزشکی در برابر سلامت پاسخگو نیست بلکه همه ما و تمامی مجموعه مدیریت شهری باید برای ارتقای سلامت شهروندان تلاش کنیم. رسیدن به همین باور و اعتقاد خود دستاورد بزرگی است.
مینویی افزود: به دنبال ایجاد این تفکر و رویکردهای پیشگفت در سطح شهر، اقدامات بین بخشی با مشارکت سازمانهای مردم نهاد در راستای حل مشکلات اصلی سلامت شهر انجام شده است که نمونه هایی از ان موارد زیر هستند:
1) با توجه به اینکه کم تحرکی از عوامل خطر اصلی سلامت در شهر است فعالیت خیرین مدرسه ساز را به سمت توسعه و تجهیز مدارس شهری و افزایش فضاهای ورزشی مدارس هدایت کردیم و تعداد 28 طرح در این زمینه در طی دو سال اخیر به مورد اجرا گذاشته شد.
2) افزایش 30 درصدی مدارس دولتی مروج سلامت و افزایش 60 درصدی تعداد اتاقهای بهداشت در مدارس دولتی از سال 97 به بعد.
3) یکی از معضلات صدمه رسان به سلامت در شهرما بیکاری است لذا با تدبیر شورای هماهنگی ادارات تابعه وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی در سطح شهرستان مراغه؛ تعداد اشتغال به کار مهارت اموزان پس از فارغ التحصیلی بویژه در واحد برادران افزایش 20 درصدی داشته است.
4) افزایش وام خود اشتغالی به مددجویان بهزیستی از 22 میلیاد به 93 میلیارد نسبت به سال 97.
5) با عنایت به افزایش تصادفات درون شهری تعداد دوربینهای کنترل ترافیکی از 10 به 55 رسیده است.
6) افزایش زمینه فعالیت تشکلهای مردمی با تسهیل ایجاد این تشکلها.
7) افزایش 5 برابری طول معابر اصلاح شده برای معلولان از سال 97 تا کنون.
8) افزایش تعداد فرهنگسراها، کتابخانه های عمومی، و پارکها بویژه در مناطق کم برخوردار شهر.
9) ارتقای شاخص آمادگی خانوارها در برابر بلایا و بحرانها در سال 95 برابر با 8% بوده و هم اکنون به 16% افزایش یافته است.
معاون استاندار استان آذربایجان شرقی تصریح کرد: هر کدام از موارد بالا در سایه توجه به عوامل خطر اصلی سلامت و با مشارکت بین بخشی ادارات دولتی و نقش افرینی سازمانهای مردم نهاد و خیرین انجام شده است.
فرماندار مراغه در ادامه به نقش محوری دبیرخانه برنامه شهر سالم مراغه و دبیر برنامه خانم دکتر صدیقه صلواتی که پیشنهاد دهنده اجرای برنامه در مراغه و تسهیلگر اجرای آن به صورت داوطلبانه است اشاره کرد و توضیح داد: نقش محوری دبیرخانه شناسایی و تسهیل زمینه های مشاركت نهادهای دولتی و سازمانهای مردم نهاد بوده است.
مرتضی مینویی در پایان با تشکر از همه کسانی که در این راه همکاری داشته اند از جمله دفتر سازمان جهانی بهداشت در ایران (دکتر سید جعفر حسین، دکتر رحیم تقی زاده، مهندس پرنیان کردشاکری و سایر همکارانشان)، دفتر آموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت (اقای دکتر رضایی و اقای دکتر مغیثی) و مرکز تحقیقات مدیریت سلامت علوم پزشکی تبریز (دکتر تبریزی و دکتر سعادتی) اظهار داشت: ما با گرفتن گواهی كارمان تمام نشده و به ادامه همكاری ادارات، سازمانهای مردم نهاد و مردم و رسانه ها برای حفظ این گواهی و اعتلای مراغه نیازمندیم.
تقدیر مدیر WHO از پیشرفت ایران
حنانه بلخی، مدیر منطقه مدیترانه شرقی سازمان جهانی بهداشت (WHO) که به صورت آنلاین در این مراسم حضور داشت، درباره اعطای این گواهینامه به مراغه بیان کرد: در حال حاضر مراغه دومین شهر بعد از سهند است که در اوت ۲۰۲۱ موفق به دریافت این گواهینامه شد.
به گفته بلخی، شهرهای سالم جوامع بشری را توانمندسازی می‌کنند تا مشکلات بهداشتی خودشان را حل کنند و این کار شامل شبکه‌سازی و شاخص‌های توسعه پایدار است.
او ادامه داد: برنامه شهر سالم در دهه ۱۹۹۰ آغاز شد که در تهران هم صورت گرفت و شبکه منطقه‌ای بهداشتی را آغاز کردیم. ۲۲ شهر از ایران متقاضی شدند و از سال ۲۰۲۱ از ۱۵ کشور ۱۰۹ شهر را داشتیم. ایران هم مشارکت خود را افزایش داده و برنامه‌هایی را برای ارتقای این شهرها به ۳۱ عدد ارائه کرده است. جمهوری اسلامی ایران اولین کشور در منطقه شده است که توانسته شبکه بین‌المللی شهرهای سالم را راه‌اندازی کنند و پیشرفت‌های خوبی در این زمینه شاهدیم.
همه در کنار نظام سلامت
دکتر اله‌وردی ارجمند، رئیس دانشگاه علوم پزشکی مراغه هم گفت: برنامه شهر سالم در حوزه ریاست دانشگاه واقع شده و در هفت کمیته تخصصی فعالیت میکند که ۲ کمیته زیر مجموعه دانشگاه است. مهم‌ترین سرمایه در این حوزه داوطلبان سلامت هستند و از زمان آغاز برنامه شاهد ارتقای کمی و کیفی در آنها هستیم. هم تعدادشان افزایش پیدا کرده و هم آموزش به سمت موضوعات اصلی سلامت شهر سوق داده شده است.
او ادامه داد: همچنین در سایه برنامه شهر سالم در طی سالهای 98 و 99 تعداد 5 کانون سلامت محله فعال در شهر ایجاد شد که مردم محله، اقدامات توسعه محور محلی را با محوریت خود مردم محله انجام میدهند به این معنا که شناسایی، و اولویت بندی مشکلات محله و چاره اندیشی برای حل ان بر عهده خود مردم است و ما تسهیلگر ایجاد این کانونها و تقویت ارتباط بین مسئولان و مردم محلات را بر عهده داشته ایم. بطور مثال در یکی از محلات شهر با استفاده از پتانسیل خود مردم محله اقدام به اشتغالزایی برای بانوان خانه دار محل و فروش محصولات و تولیدات در غرفه های شهرداری شده است و در همین نمونه ما شاهد تجلی مشارکت مردم و یک نهاد عمومی برای مقابله با فقر در یک منطقه کم برخوردار شهر هستیم که قطعا این حرکت تاثیر مثبت بر سلامت مردم نیز خواهد داشت.
ارجمند همچینن در مورد برخی دستاوردهای اخیر در خصوص شاخص های سلامت شهر مراغه به کسب رتبه 14 کشور در پویش ملی غربالگری فشارخون، کسب رتبه شش کشوری در پویش ملی غربالگری دیابت، افزایش جلب مشارکت خیرین سلامت به حوزه پیشگیری و بهداشت و به طور مثال افتتاح آزمایشگاه سلولی مولکولی با مشارکت خیرین به عنوان دومین آزمایشگاه در سطح استان، آموزش بیش از ۷ هزار سفیر سلامت و... اشاره کرد.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی مراغه در بخش دیگری از سخنان خود، در مورد مشارکت و پرداختن رسانه ها به موضوع سلامت این شهر هم بیان کرد: رسانه های شهرستان مراغه در تفهیم درست مفهوم و مبانی برنامه شهر سالم به مردم نقش پررنگی داشته اند به این معنا که موضوع « مسئولیت پذیری اجتماعی مردم به سلامت » را ترویج می کنند. از طرفی فعالیت رسانه ها در خصوص مطالبات سلامت محور شهر نیز زیاد شده است و این هم از دیگر برکات اجرای برنامه شهر سالم در مراغه است. ما اولین جشنواره رسانه ای شهر سالم مراغه را در هفته مراغه در اردیبهشت سال جاری برگزار کردیم که با استقبال رسانه های اگاه و مسئولیت پذیر شهرستان روبرو شد.
وی در ادامه تصریح کرد: ذکر این نکته هم ضروری است که نقش دبیر برنامه شهر سالم در این اجرای برنامه بسیار مهم است و در واقع مرکز ثقل اجرای برنامه است و خوشبختانه یکی از نقاط قوت برنامه شهر سالم هم وجود دبیر توانمند برنامه سرکار خانم دکتر صلواتی است. ایشان تخصص سیاستگذاری سلامت دارند و به خوبی با رویكرد حكمرانی خوب برای سلامت و پیاده سازی ان اشنا هستند كه این برای اجرای برنامه شهر سالم بسبار مهم است.
اله‌وردی ارجمند در پایان سخنانش اظهار داشت: کهنشهر مراغه و دانشکده علوم پزشکی مراغه امادگی خود را اعلام میکند که تجارب و اموخته های خود را در اختیار تمامی شهرهای کشور که داوطلب اجرای برنامه شهر سالم هستند بگذارد و از دفتر سازمان جهانی بهداشت و دفتر اموزش و ارتقای سلامت وزارت بهداشت هم این درخواست را داریم که همچنان ما را در ادامه این راه کمک کنند چرا که رسالت مراغه از این به بعد سنگین تر است و ما برای حفظ این گواهی و بهبود شاخص های سلامت راه سختی را پیش رو داریم.
آغاز توسعه سلامت در بخش های مختلف مراغه
نماینده مردم مراغه و عجب شیر در مجلس شورای نیز گفت: اعطای این گواهینامه، آغاز توسعه سلامت در بخش های مختلف مراغه است.
سید فرید موسوی افزود:این گواهینامه، فرصتی برای توسعه زیست محیطی در مراغه است.
وی اظهار کرد: ارتقای دانشکده علوم پزشکی به دانشگاه در توسعه شاخص های سلامت، مهم و تاثیر گذار است.
در شهرهای سالم به اقتصاد پایدار هم توجه می شود
دکتر علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت هم درباره لزوم گسترش برنامه شهر سالم در ایران بیان کرد: وزیر بهداشت به حوزه پیشگیری اهمیت زیادی میدهند و در برنامه‌های حوزه بهداشت حضور بسیار پررنگی دارند. برنامه‌های توسعه در شهر سالم بر پایه هماهنگی بین بخشی و مشارکت جامعه استوار است و همانطور که عنوان شد، از ۷ برنامه فقط ۲ برنامه برعهده علوم پزشکی خواهد بود.
او تاکید کرد: اگر قرار است سلامتی در شهری برقرار شود، لزوم آن بودن دانشگاه علوم پزشکی و نیست و چنین برنامه‌هایی می‌تواند آن را محقق کند. در شهرهای سالم فرماندار و شهردار مسئول کاهش اثرات سوء‌مولفه‌های موثر بر سلامت هستند. همچنین اجرای برنامه بر اساس ۸۰ شاخص و مبتنی بر شواهد در ۹ حیطه تنظیم و ارزیابی می‌شود.
به گفته رئیسی، مهم‌ترین موضوع در شهرهای سالم بحث ارتقای مشارکت‌های اجتماعی است و هر شهر یا کشوری بیشتر مردم را مشارکت دهد در حوزه سلامت خودشان، آن شهر قطعا سلامت بیشتری خواهد داشت و این شامل فرهنگ و آموزش و امنیت و ایمنی و بحث اقتصاد پایدار است. در شهر مراغه مسئولان حتی به فکر اقتصاد پایدار هم بوده‌اند. نباید فقط روی درمان تمرکز کرد و کافی نیست. نیاز است از نظر روحی - روانی و معنوی هم افراد سلامت داشته باشد.
این مسئول ادامه داد: در جمهوری اسلامی ایران هیچ جمعیت هزار نفری نداریم که یک خانه بهداشت نداشته باشد و این زیرساخت منحصر به فرد بستر بسیاری از کارهای خوبی است که می‌تواند انجام شود. نمونه‌های موفق از جمله سهند و مراغه هم می‌توانند الگویی برای سایر شهرها باشد. اگر کار را به خود مردم بسپاریم و حمایت و تسهیل‌گری برای آنها رقم بزنیم، بسیاری از کارها به خوبی پیش خواهد رفت. امیدواریم نمونه کار این دو شهر در سایر شهرها گسترش پیدا کند و بتوانیم کل شهرهای دو استان آذربایجان شرقی و غربی را به سمت ایجاد شهرهای سالم ببریم.
اجرای الگوی مراغه و سهند در سایر شهرها
دکتر محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت هم در این مراسم بیان کرد: برای این که بتوانیم این کار خوب را در کشور تسری دهیم، مهم‌ترین اتفاقی که در شهر مراغه به عنوان یک شهر سالم رخ داده این است که نگرش مسئولان این شهر تغییر کرده که شهر سالم و سلامت یک امر اجتماعی و شبکیه‌ای است و فردی نیست.
او ادامه داد: ما زمانی که به سلامت و شهرهای سالم و استان‌های سالم دست پیدا می‌کنیم که همه دست به دست هم دعیم، مشکلات تغذیه و سواد سلامت را برطرف کنیم. بالا بردن سواد سلامت و آموزش هم نقش مهمی در شهر سالم دارد. تحرک، ورزش، ایجاد فضای سبز و بهبود شرایط اقتصادی و کسب و کار همه باید باشند و این نگرش اجتماعی است که در حوزه‌های روانی و جسمی ایجاد میکند. این اتفاق در شهر مراغه رخ داده و آمادگی این را داریم که این الگو در شهرهای دیگر گسترش پیدا کند. ۳۰ شهر در استان‌های مختلف و بیش از همه استان‌های آذربایجان شرقی و غربی آمادگی امکان تسری این برنامه را دارند.
ظفرقندی با بیان این که ایجاد شبکه‌های بهداشتی به ویژه در مناطق روستایی در گذشته بدون کمک نهادهای مدنی و بدون حضور و مشارکت مردم و خیرین به ثمر نمی‌رسید، عنوان کرد: اهمیت این کار بیش از این که شهر سالم را ارایه می‌کنیم تغییر نگرش است. این که سلامت یک امر اجتماعی و باید همه این شاخص‌ها با هم دیده شود. وظیفه من است که با افتخار از کمک‌های بین‌المللی که سازمان جهانی بهداشت دراین زمینه به ما ارائه میکند تشکر کنم و امیدوارم بتوانیم این الگو را برای تمام کشور اجرایی کنیم.
شهرهایی که در ادامه اضافه می شوند
دکتر فرشید رضایی، در حاشیه این مراسم در پاسخ به سوال همشهری آنلاین که چرا شهرهای کوچک وارد این حوزه شده‌اند و هنوز جای کلانشهرهای کشور از جمله تهران در برنامه شهرهای جهانی سلامت خالی است، بیان کرد: از شهرهای کوچک شروع کردیم برای این که امکانسجی داشته باشیم. اما برای شهرهای بزرگ هم برنامه‌هایی داریم که شروع آن با محله‌های ارتقا دهنده سلامت و محله‌های سالم است که در ادامه به شهرهای سالم توسعه پیدا می‌کنند.
او ادامه داد: شهرهای بعدی که در این برنامه حضور خواهند داشت، مراکز استان‌ها خواهند بود. راه ادامه دارد و آرام آرام این آمار افزایش پیدا خواهد کرد. درباره تهران هم باید بگویم که شرایط خاص (جمعیت و گستردگی و...) است و اجرای این نیاز به پیش‌زمینه‌های دیگری دارد. اما ظرفیت برای شهر سالم شدن بسیار بالاست و پیشتر هم بارها تلاش شده و یکی از شهرهای پیش‌رو در این زمینه است.
رضایی درباره شهرهایی که قرار است در آینده به این فهرست اضافه شوند، عنوان کرد: از جمله اردکان یزد که به احتمال زیاد این مسیر را به خوبی طی خواهد کرد. بجنورد هم شهر دیگر برای اضافه شدن به این برنامه است. کنگان هم به عنوان یکی از شهرهای درگیر آئدس می‌تواند به شهرهای سالم بپیوندد. هر شهری که در ارزیابی‌ها نشان دهد که آمادگی ورود به این حوزه را دارد و آمادگی از نظر تعهد سیاسی و اجتماعی داشته باشند، می‌توانند در این برنامه شرکت کنند.
این مسئول در پاسخ به این سوال که شهرهای درگیر با آئدس به عنوان یکی از شهرهای اصلی ورود به این برنامه مطرح هستند، عنوان کرد: مناطقی که درگیر پشه آئدس می‌شوند به دلیل ذات پشه آئدس که امکان تکثیر در کمترین آب‌های شیرین را دارد، این آب‌ها می‌تواند در کوچه و مناطق باشد که شهرداری موظف به رفع آنهاست و آب‌هایی که در خانه‌ها وجود دارد برعهده مردم است. این تعامل مردم و دولت برای مقابله با پشه آئدس، یک منطقه را به مفهوم شهر سالم نزدیک میکند. در دنیا هم بهترین راهکار مقابله با پشه
آئدس بحث مشارکت‌های مردمی است، چون بیماری‌هایی که ایجاد میکند، مثل تب دنگی، نه واکسن دارد و نه درمانی که در اختیار همه دنیا و مناسب همه باشد.
او تاکید کرد: شهر سالم جایی است که مشارکت نزدیکی از مردم و دولت برای ارتقای سلامت و مسائل فرهنگی و اجتماعی این حوزه رقم می‌خورد. به همین دلیل سازمان‌هایی غیر از وزارت بهداشت به این حوزه ورود می‌کنند.
شهر سالم به چه معناست؟
صدیقه صلواتی، عضو هیات علمی دانشکده علوم پزشکی مراغه و دبیر برنامه شهر سالم مراغه هم در گفتگو با همشهری آنلاین، درباره ایجاد مسیر موفقیت برای کسب این گواهینامه بیان کرد: یکی از اصلی‌ترین محورهای ضمانت اجرای برنامه این است که مشارکت مردمی داشته باشیم. زمانی که مردم در شناسایی و اولویت‌بندی مشکلات و تدوین راهکارها مشارکت داشته باشند، همکاری بیشتری هم خواهند داشت.
او تاکید کرد: در برنامه شهر سالم هم به مردم و کمیته‌های مردمی اهمیت داشته می‌شود و در کمیته‌های تخصصی هم فقط نهادهای دولتی حضور ندارند، بلکه سازمانهای مردم‌نهاد هم شرکت خواهند کرد تا زمینه‌های همکاری مشترک بین خودشان را بشناسند. این که ما این افراد را وارد چرخه تصمیم‌گیری کنیم، منتج به تلاش بیشتر از سوی آنها خواهد شد.
صلواتی درباره ارزشمندی این گواهینامه بیان کرد: ایران اولین کشوری است که در منطقه مدیترانه شرقی موفق به دریافت این گواهینامه شده و بعد از سهند، دومین شهری هستیم که از یک کشور با درآمد متوسط این گواهی را دریافت می‌کنیم. این مساله بسیار مهمی است چون تا کنون تمام شهرهایی که اقدام کرده بودند، از کشورهای با درآمد بالا به شمار می‌رفتند.
دبیر برنامه شهر سالم مراغه درباره دستاوردهای محقق شده در سهند که پیشتر این گواهینامه را گرفته، بیان کرد: زمانی که سازمان جهانی بهداشت شهری را شایسته دریافت این گواهینامه میکند، منظور این نیست که این شهر شاخص‌های درمانی و بهداشتی یا اجتماعی خیلی خوبی دارد. آنها می‌گویند هر شهری با هر وضعیتی می‌تواند به جنبش جهانی شهرهای سالم وارد شود. شرط آن نشان دادن نشانه‌هایی از مشارکت نهادهای دولتی و مردمی و عموم مردم با بدنه حاکمیت برای شناسایی مشکلات صدمه‌رسان به بدنه سلامت است تا منابع به سمت اولویت‌ها برده شود. اجرای برنامه‌ها هم با مشارکت کلیه این گروه‌ها رخ می‌دهد.
او تاکید کرد: در مراغه یکی از مشکلات ما سگ‌های بلاصاحب بود که نهادهای مختلف کنار هم قرار گرفتند و تمام این سگ‌ها، پلاک‌زنی، انگل‌تراپی و عقیم‌سازی کردند. مشکلی که همه اذعان داشتند و از آن رنج می‌برند چند سازمان دولتی، دو سازمان مردم نهاد و دو فرد خیر تاحدودی برطرف کردند. معنای شهر سالم این است که حرکت‌های کوچک حاصل مشارکت‌های مردمی و حاکمیت با هم انجام شود.
گفتنی است در مراسم اهدای نشان بین المللی شهر سالم مراغه از سوی سازمان جهانی بهداشت، تعدادی از همکاران دبیرخانه برنامه شهر سالم مراغه به نیابت از سایر اعضای تیم این برنامه حضور داشتند. مرتضی مینویی (فرماندار)، سید فرید موسوی(نماینده مردم مراغه و عجبشیر در مجلس)، شهرام مروتی (َشهردار)، صدیقه صلواتی(دبیر برنامه شهر سالم مراغه)، محمد مشتری(عضو خانه مشارکت مردم در سلامت)، رضا عسکری(رئیس شورای اسلامی شهر مراغه)، الهه حق گشایی(معاون بهداشت دانشکده علوم پزشکی)، احمد طالبی (خبرنگار صدا و سیمای مرکز مراغه)، محمدصالح حجت الاسلامی(مشاور رسانه ای برنامه شهر سالم مراغه) از اعضای حاضر در این مراسم بودند.