پایگاه خبری لقمه: مصوبه تازه فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره جایگزینی واژه‌های «کرانچی» و «کرانچینس» با «کروچنده» و «کروچندگی»، موجی از واکنش‌های انتقادی و طنزآلود را در فضای مجازی برانگیخت.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری لقمه، فرهنگستان زبان و ادب فارسی در تازه‌ترین مصوبه‌اش، واژه‌های «کروچنده» و «کروچندگی» را جایگزین «کرانچی» و «کرانچینس» کرد؛ واژه‌هایی که به گفته این نهاد، بر اساس «کروچ‌کروچ» لغت‌نامه دهخدا ساخته شده‌اند؛ همان صدایی که هنگام جویدن نان خشک، قند یا خیار زیر دندان شنیده می‌شود.
در همین راستا فرهنگستان زبان و ادب فارسی در توضیح واژه جدید خود نوشته است: «کروچنده» به ماده غذایی‌ای گفته می‌شود که هنگام جویدن به علت شکنندگی در دهان صدا ایجاد می‌کند و «کروچندگی» هم به خاصیت بافت همین مواد غذایی برمی‌گردد.
اما درست پس از انتشار خبر، کاربران شبکه‌های اجتماعی با واکنش‌هایی تند و طنزآمیز این مصوبه را زیر سوال بردند.
یکی نوشت: «به‌جای چیپس کرانچی باید بگیم چیپس کروچنده؟! همین الان بچه‌ام قهر کرد.»
دیگری طعنه زد: «این واژه‌ها فقط مناسب کلاس زبان‌شناسیه، نه سوپرمارکت سر کوچه!»
واکنش‌ها: از «کروچی» تا گویش‌های محلی
در ادامه این موج، برخی پیشنهاد کردند واژه‌ای کوتاه‌تر مثل «کروچی» ساده‌تر و ماندگارتر خواهد بود. عده‌ای هم ادعا کردند این واژه از گویش‌های محلی وام گرفته شده است؛ از ترکی گرفته تا بلوچی و بختیاری. واژه‌هایی مانند «کیرچ‌کیرچ»، «خِرت‌خورِت» یا «خرچ‌خرچ» به‌عنوان جایگزین‌های بومی مطرح شدند. حتی علیرضا آبیز، شاعر و مترجم، در یادداشتی یادآور شد که در خراسان «کروچاندن» به‌عنوان فعل رایج است: «چه می‌کروچونی؟ این پارچه واکروچیده است.»
ناهماهنگی با تجربه زیسته مردم
همانطور که پیشتر اشاره کردم در پی اعلام این مصوبه آنچه بیشتر دست‌به‌دست شد، طنزهای کاربران بود. کاربران طنزپرداز در شبکه‌های اجتماعی نوشتند:
از جمله اینکه کسی نوشت: «فردا می‌ریم رستوران می‌گیم سالاد با تردکروچنده دارید؟» یا کاربری با طعنه نوشت: «کاش فرهنگستان به‌جای این همه وقت گذاشتن روی چیپس و پفک، برای مشکلات واقعی زبان هم راه‌حل بده.» یکی دیگر هم نوشت: «ما کروچ کروچ می‌کنیم، کروچنده‌ایم!» آن یکی هم نوشت: «کروچنده بیشتر شبیه اسم یک انیمیشن ژاپنیه تا خوراکی!»
این دست واکنش‌ها نشان می‌دهد واژه انتخاب‌شده، نه تنها در زندگی روزمره جایی پیدا نمی‌کند بلکه برای مخاطب عام بیشتر خنده‌دار و غیرکاربردی به نظر می‌رسد. در این میان، حجم بالای شوخی‌ها نشان داد که آنچه در نهایت مهم است، پذیرش یا نپذیرفتن مردم است، نه مصوبه یک نهاد رسمی.
چرا این مصوبه خبرساز شد؟
فرهنگستان زبان و ادب فارسی پیشتر هم با واژه‌هایی مانند «یارانه»، «رایانه» یا «دستکاه»، بحث‌برانگیز شده بود، اما «کروچنده» به‌دلیل ارتباط مستقیمش با خوراکی‌های پرطرفدار و حضور پررنگش در زبان عامیانه، خیلی زود به سوژه طنز عمومی بدل شد. به همین دلیل، کاربران از توییتر تا اینستاگرام، هر کدام نسخه‌ای از شوخی یا نقد خود را به میدان آوردند و این واژه در کمتر از ۲۴ ساعت به یکی از داغ‌ترین ترندهای فضای مجازی ایران تبدیل شد.
واکنش‌های انتقادی نشان می‌دهد مشکل اصلی، نه با واژه‌سازی به‌طور کلی، بلکه با «ناهماهنگی» میان زبان رسمی و زبان زنده جامعه است. همان زبانی که مردم هر روز با آن خرید می‌کنند، سریال می‌بینند، در فضای مجازی شوخی می‌نویسند و به قول خود کاربران، «هیچ وقت قرار نیست با لبخند بگن یک بسته پفک کروچنده لطفاً!»
گزارش: محمدصالح حجت الاسلامی
بازگشت به صفحه نخست