«جاسم» در حالی که بیلش را مثل همیشه روی دوشش انداخته و در حال بیرون رفتن از مزرعه خشک و بی آبش است به روزهای گذشته فکر می‌كند که کسی در منطقه حمیدیه دغدغه‌ای برای تامین آب کشاورزی نداشت ولی حالا بی‌آبی مزارع، مردم شاداب منطقه را نگران کرده است.
به گزارش لقمه حمیدیه یکی از شهرهای توابع اهواز است که همه آن را با نام کشاورزی و صیفی جات مرغوبش می‌شناسند. جاری شدن رودخانه کرخه در کنار این شهر باعث شده مزارع کشاورزی همواره با آب فراوان این رودخانه پرآب، سیراب باشند و کسی تاکنون به یاد ندارد که زمینی به علت بی‌آبی در این شهر بدون کشت مانده باشد ولی امسال قرار است 17 هزارقطعه زمین کشاورزی این منطقه لم یزرع باشند زیرا آبی که توسط یک کانال به بخش عمده‌ای از زمین‌های حمیدیه می‌رسد، توان رساندن آب به زمین‌های پایین دست را ندارد.
این در حالی است که شهر حمیدیه همانند یک جزیره‌ای است كه دور‌تا دور آن را آب فراگرفته و به صورت طبیعی نباید هیچ زمینی، کمبود یا نبود آب داشته باشد ولی وقتی دست بی رحم بشر وارد طبیعت می‌شود، تراژدی غمناک بی‌آبی مرغوب‌ترین زمین‌های کشاورزی خوزستان هم رقم می‌خورد. وقتی وزارت نیرو، اصرار دارد آب را فرسنگ‌ها آن طرف‌تر و با صرف هزینه‌های سرسام‌آور به کویرهای ایران برساند و از طرفی چشم بر نابودی زمین‌های حاصلخیز خوزستان بسته می‌شود، انتظاری جز این نیست که به زودی كشاورزانی که با عزت نفس زمین‌هایشان را با برکت خداوند به رویشگاه ناب‌ترین نعمت‌های الهی تبدیل می‌كنند، به جرگه بیکاران یا کارگران خدماتی بپیوندند. حالا استاندار هر هفته در شورای توسعه کشاورزی استان وعده دهد که چند هزار هکتار زمین بایر در خوزستان باغ و مزرعه می‌شوند یا تا فلان تاریخ، فارغ‌ا‌لتحصیل بیکار کشاورزی نداریم اما این حرف‌ها با واقعیت‌های موجود در شهر حمیدیه مطابقت ندارد. حرف‌های «زایر جاسم» 63 ساله گواه این بی‌عدالتی‌هاست که می‌گوید: زمانی در روستاها دغدغه آب وجود نداشت و پدرانمان در این زمینها بهترین محصولات کشاورزی ایران را تولید و وارد بازار می‌کردند. قبلا کانالی وجود نداشت و نهرهای دست‌ساز همیشه آب را به زمین‌های کشاورزی می رساند.
وی می‌افزاید: امسال آب کانال که به MR معروف است آنقدر کم شده که 8 روستای پایین دست کانال که دارای چندین هزار هکتار زمین کشاورزی مرغوب است با بی‌آبی مواجه شده‌اند و به همین علت امسال کسی زمینش را برای کشاورزی شخم نزده است.
جاسم می‌گوید: در ابتدای کانال، آب وجود دارد که البته هفته‌ای یک بار آب در آن جاری می‌شود ولی این آب به علت کم بودن به روستاهای بعدی نمی‌رسد در حالی‌که زمانی همین کانال تا آخرین روستا آب می‌رساند. ضمن اینکه بارندگی نسبت به سال‌های قبل از آن بهتر بود و نباید با کمبود آب مواجه می‌شدیم. مردم می‌گویند آب این کانال را منحرف کرده‌اند و به جاهای دیگر برده‌اند. کسی به فکر معیشت و زندگی و آبادی روستاهای محروم این منطقه نیست. جالب‌ترین حرف زایر جاسم این است که می‌گوید: این کانال فقط آب کشاورزی مردم را تامین نمی‌كند بلکه آب شرب اغلب روستاها هم از این کانال تامین می‌شود که در روستاهای پایین دست، مردم لجن مصرف می‌كنند و حتی برای شستن ظروف خود با مشکل مواجه شده‌اند. بخشدار حمیدیه در 27 خردادماه امسال با نگارش نامه‌ای به فرمانداری اهواز با اعلام نگرانی شدید خود از بی‌آبی موجود در این شهر خواستار رسیدگی فوری و رساندن آن به کشاورزان شده است. در بخشی از نامه حاجیان به فرماندار اهواز آمده است: «متاسفانه امسال و قبل از برداشت محصول، مدیریت آب مرکز بدون ملاحظه منطقه و اینکه مردم از طریق کشت محصولات خود در فصل‌های مختلف امرار معاش می‌كنند، اعلام کرد که کشت هر نوع محصول ممنوع است و بر همین اساس، مبادرت به قطع آب و عدم رهاسازی آب از مبادی ورودی (کانال‌های آبرسانی ساخته شده در پایین دست کرخه) كرده و حتی تامین آب شرب با مشکل مواجه شده است.» در بخش دیگری از این نامه آمده است: «در حال حاضر منطقه از این نظر در وضع بحرانی به سر می‌برد و لازم است هر طور شده راهکاری اتخاذ شود زیرا در غیراین صورت بروز هرگونه مشکل باعث بیکاری، مهاجرت به شهرها و تشدید حاشیه‌نشینی در کلانشهر اهواز، پایین آمدن تولیدات محصولات کشاورزی، دامی و شیلاتی می‌شود.»
کانال بی آب حمیدیه
از نوشته‌های بخشدار حمیدیه به راحتی می‌توان به حرف‌های اهالی منطقه پی برد که متولیان آب منطقه دست به اقدامی زده‌اند که باعث کاهش ورود آب به این کانال شده‌است و به نوعی آنها مقصر اصلی در نابودی چند‌هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی منطقه هستند.
در روستاهای انتهای کانال، وضع به شدت تاثربرانگیز است. کانال انتقال آب خشک می‌شود و قطره آبی برای آبیاری زمین‌های تشنه کشاورزی مردم وجود ندارد. بوته‌های بامیه (غذای محبوب مردم جنوب) که مردم منطقه علاقه فراوانی به کشت آن دارند خشک شده و ثمر نداده است. زمینها بایر مانده و هیچ کشاورزی در آنها دیده نمی‌شود در حالی‌که اهالی می‌گویند: «سال قبل در چنین ایامی شور و نشاط عجیبی بین مردم حاکم بود و این زمینها پر از مردان و زنانی بود که زمین‌های خود را برای کشت پاییزه آماده می‌کردند ولی امسال هیچ آبی به این زمینها نرسیده است.» سلمان بوعذار یکی از اهالی روستای طراح می‌گوید: مردم اغلب روستاهای این مسیر به علت نبود آب کشاورزی، در حال اسباب کشی و رفتن به شهر هستند چون تنها شغل مردم این منطقه کشاورزی است و بدون آن در اینجا محکوم به مرگ و نیستی هستند.
خانه‌های خالی از سکنه منطقه به راحتی گفته های حاج‌سلمان را تایید می‌كند. وی در این خصوص ادامه می‌دهد: چندین مرغداری و مزرعه پرورش ماهی نیز در این منطقه وجود داشته که همه آنها به علت نبود آب تعطیل شده‌اند و مالکان آنها با وامهای سنگین بدون توانایی پرداخت مواجه شده‌اند و روزبه روز به علت جرایم بانکی، در حال بدهکار‌تر شدن هستند. حتی کسی حاضر نیست به آنها پولی قرض دهد چون در این شرایط کسی به کشاورز برای بازگشت پول اعتماد نمی‌كند.
استفاده اهالی روستاهای حمیدیه از آب ناسالم
در روستای عباس یالس2 آب شرب هم وجود ندارد و مردم با حفر چاه آب خود را تامین می‌كنند که به گفته اهالی آب چاه‌ها هم شور شده و استحمام مردم با این آب باعث برور برخی بیماری‌های پوستی و خارش شدید شده است. در انتهای کانال برخی روستاییان هم از آ‌بهای راکد مانده و تبدیل به لجن شده برای شست‌وشو و استحمام استفاده می‌كنند. اما این واقعیت‌های غیرقابل انکار در حالی بر مردم بخشی از حمیدیه می‌گذرد که این روزها کارگروه توسعه کشاورزی استان خوزستان به ریاست استاندار و دبیری، رئیس جهادکشاورزی استان حداقل یک بار در هفته در استانداری و برخی موارد در شهرستان‌ها برگزار می‌شود تا ظرفیت کشاورزی استان با ارائه چند میلیارد ریال وام به افراد متقاضی افزایش یابد ولی مسئولان این کارگروه، از بایر شدن زمین‌های مستعد کشاورزی حمیدیه که آباد کردن مجدد آنها یک ریال هزینه هم ندارد غافل مانده‌اند.
گزارش: علی نواصر
عکس: عبدالوهاب کروشاوی