بسیاری از آداب و عادات زندگی در خانواده شكل می‌گیرد. بسیاری از آداب و عادت شكل گرفته در خانواده تعیین‌كننده میزان سلامت و شادابی یا بیماری و افسردگی افراد است. بسیاری از شاخصه‌های سلامت یا نشانه‌های بیماری زودگذرند و بسیاری دیرپا و مزمن.
به گزارش لقمه، عادت به خوردن صبحانه یكی از معیارهای حفظ سلامت به شمار می‌رود كه اگرچه از مزایای گوناگون آن همواره سخن گفته شده، اما در گیرودار ماشینی‌شدن زندگی‌های جدید و عجول شدن مردم كم‌كم دارد از زندگی برخی افراد و خانواده‌ها رخت برمی‌بندد و سلامت روانی و جسمی آنها را به خطر می‌اندازد.
صبحانه و انرژی
صبحانه اولین وعده غذایی بشر و منبع انرژی اولیه برای آغاز به كار روزانه است. برای بهره‌گیری از خودرو ابتدا باید در باك آن مقدار لازمی سوخت ریخت، برای استفاده از وسیله‌ای برقی ابتدا باید آن را به منبع تغذیه‌ای الكتریكی متصل كرد، برای به كار انداختن اغلب ابزار باید به آنها نیرو و انرژی وارد كرد. خودرویی كه با باك خالی استارت می‌خورد چه استهلاك بیهوده‌ای را نصیب دستگاه استارت، باتری و... می‌كند؟ وسیله‌ای برقی كه منبع الكتریسته آن دستخوش نوسان و كاستی است چه لطمه‌ای به كل وسیله می‌زند؟ ابزاری كه برای استفاده از آن مقدار لازمی نیرو وارد نیامده باشد عملا چه كاربرد و فایده‌ای خواهد داشت؟ انسان نیز در این مثال‌ها اشتراكاتی دارد. آیا میزان هوش و یادگیری دو دانش‌آموزی كه یكی صبحانه می‌خورد و دیگری نه، متفاوت نیست؟ شادابی و میزان كار مفید كارگر، كارمند یا شاغلی كه ابتدای روز مواد مغذی برای انجام كار و تبدیل آن به انرژی تامین كرده یكی خواهد بود؟
صبحانه و سلامت
در برخی خانواده‌ها یا همگی صبحانه می‌خورند یا همگی از آن رویگردانند، اما در برخی خانواده‌ها نیز برخی افراد نصیحت‌كنندگان بی‌عمل و اصلاحگران خرابكارند! والدینی كه به كودكان خود می‌گویند صبحانه بخور، اما خود به انواع بهانه‌ها از شروع روزشان با كسب انرژی لازم رویگردانند ندانسته اولین رفتارهای نادرست را در ذهن فرزندانشان شكل می‌دهند. دوگانگی رفتار، دورویی، تبعیض و تفاوت قائل شدن بین افراد و... از جمله این رفتار است.
آزمایش‌های بسیار، سلامت روانی و جسمی حاصل از كسب انرژی در ساعات اولیه روز را آنقدر بدیهی كرده كه دیگر نیازی به ارائه آمار و ارقام در این باره نیست. خستگی و كاهش كارایی مزمن، حواس‌پرتی، نقص در میزان قندخون و افزایش احتمال غش، سردرد و سرگیجه، تخریب نظم بدن و متابولیسم، بهم ریختگی توازن انسولین و گلوكز بدن، كاهش هوش و قدرت درك و یادگیری، افزایش ضربان قلب و احتمال بیشتر وقوع سكته قلبی، ابتلا به یبوست و شیوع سرطان‌های روده و كولون، افزایش وزن و... از جمله عوارضی است كه در افراد گریزان از صرف وعده اولیه غذا در ساعات ابتدایی روز بسیار دیده می‌شود.
نباید گمان كرد مضرات حذف صبحانه فقط نمود جسمی دارد. شاید اگر خانواده‌ها بدانند برخی از اثرات ناشی از عصبانیت، پرخاشگری‌ها، رفتارهای ناهنجار روانی و... ریشه در عادات خوردن دارد، نگاهشان به لزوم خوردن صبحانه متعادل‌تر و شادابی و سلامت روحیه در اركان خانه‌شان گسترده‌تر شود.
صبحانه و وزن
در نگاه عموم پزشكان، چاقی، مادر بیماری‌ها نام گرفته است؛ خوردن صبحانه باعث تناسب و تعادل وزن می‌شود. وقتی در ساعات اولیه روز انرژی مورد نیاز فراهم شود، در ساعات باقیمانده این انرژی طی فعالیت روزانه تبدیل به كار شده و می‌سوزد، اما در كسانی كه به بهانه‌هایی چون بی‌میلی و بی‌اشتهایی، نداشتن وقت و... صبحانه نمی‌خورند، بدن مجبور است شرایط جلوگیری از بحران را برای ادامه حیات فرد پیش گیرد. ذهن علائم و سیگنال‌های گرسنگی را با فشار و شدت بیشتری ارسال می‌كند و شخص برای كاهش فشار به غذاهای ناسالم و ناخنك زدن یا ریزخواری روی می‌آورد. در وعده غذایی بعدی نیز گرسنگی بیش از حد سبب می‌شود حجم زیادتری از كالری واقعا لازم را وارد بدن كند. از آنجا كه بدن دست صاحب خود را در تكرار رویگردانی از خوردن صبحانه یا به عبارت دیگر سوختگیری قبل از راه افتادن را خوانده، بخش اعظم این حجم زیاد كالری به جای جذب مواد مغذی و ورود به سیستم سوخت‌وساز، به چربی انباشته تبدیل می‌شود تا هنگام بحران مورد استفاده قرار گیرد. اشكال این انبارسازی در آن است كه مقدار ذخیره چربی به اندازه صرف در هنگام نیاز یا بحران نیست و به همین دلیل وزن شخص مدام افزایش می‌یابد.
صبحانه و تحقیقات
گروهی از پژوهندگان دانشكده علوم پزشكی در دانشگاه شهید بهشتی، با قرار دادن 279 مرد و 283 زن در دو گروه «با صبحانه» و «بدون صبحانه» به یافته‌های آماری جالبی در نمایه توده بدن و اندازه دور كمر آنها رسیدند. بروز چاقی در افرادی كه صبحانه نمی‌خورند 5/2 برابر بیشتر بود.بر اساس تحقیقی در استرالیا مشخص شده عملكرد مغز كسانی كه در خوردن صبحانه غفلت می‌كنند در تصمیم‌گیری، واكنش، تمركز، تفكر و تحلیل بشدت تقلیل می‌یابد.
محققان مؤسسه پژوهشی سلامت كودكان تله‌تون با بررسی صبحانه 800 دانش‌آموز دختر و پسر 14 ساله متوجه شدند افزودن یك موز به غلات، یا یك برش میوه، یك لیوان شیر و... ایجاد تنوع در صبحانه كه در گزارش تحقیق از آن با عنوان صبحانه تركیبی یاد شده، علاوه بر تأمین بخشی دیگر از نیاز بدن به ویتامین‌ها و مواد مغذی، می‌تواند تا اندازه بسیاری از بروز اختلالات روانی چون افسردگی، اضطراب و حتی سركشی در نوجوانان جلوگیری كند.
شاید جالب باشد بدانید دانشمندان بریتانیایی با نمایش تصاویر غذاهای پركالری به 21 فرد دارای وزن معمولی و اسكن همزمان مغز آنها به چه نتیجه‌ای دست یافتند. یك روز به این افراد پیش از اسكن مغزی صبحانه‌ای داده نشد. آزمایش نشان داد تمایل این افراد به خوردن غذاهای چرب و پركالری، بیشتر شده بود.
تنوع صبحانه
یكی از دلایل بی‌میلی به خوردن صبحانه بخصوص در كودكان، تكرار و یكنواختی مواد تشكیل‌دهنده صبحانه یا اجبار از سوی والدین است در حالیكه خود آنها همراه كودكان صبحانه نمی‌خورند. كسی كه فرضا هر روز تكه‌ای نان را با مقداری پنیر و اندكی چای می‌خورد، یا احتمالا بیشترین تنوع در آن تغییر جای پنیر با كره یا مرباست، واضح است كه اندك مدتی بعد صبحانه را تكراری بداند و میل و رغبت خود را به آن از دست بدهد. ایجاد تنوع در صبحانه، بخصوص برای ترغیب كودكان یا افرادی كه به طور معمول از آن رویگردانند اثرات بسیار دارد. می‌توان صبحانه را با تهیه و افزودن گردو و كشمش، فرنی، نیمرو و... رنگ و لعاب دیگر داد.