چاقی و اضـافه وزن این روزها به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مردم تبدیل شده است. هر روز یک رژیم غذایی تازه و یک داروی جدید برای کاهش وزن وارد بازار می‌شود.
به گزارش لقمه، شبکه‌های ماهواره‌ای هم بیکار ننشسته‌اند و هر روز یک قرص یا شربت جدید را برای کاهش وزن تبلیغ می‌کنند. بسیاری از افراد هم که از چاقی خود به تنگ آمده‌اند و نمی‌دانند چطور می‌توان از شر کیلوهای اضافه خلاص شد، فورا تحت‌تاثیر قرار می‌گیرند و سراغ خرید این محصولات می‌روند، غافل از اینکه این محصولات، رژیم‌های نادرست و شایعات بی‌اساس می‌تــواند حتی سلامتی بدن آنها را در معرض خطر قرار دهد و گاهی صدمات جبران‌ناپذیری به آنها وارد کند. یک روز رژیم پروتئین رد می‌شود، روز دیگر رژیم سوپ و روز دیگر رژیم بستنی.
1. خواب کم
از دیگر عواملی که می‌تواند به روندکاهش وزن کمک کند، داشتن خواب خوب و کافی است. افرادی که به‌طور متوسط ۸ساعت خواب کافی در طول روز دارند، در زمینه کاهش وزن موفق‌ترند. خواب زیاد و خواب کم هر دو باعث کاهش روند کم کردن وزن می‌شود. مطالعات نشان می‌دهد، افرادی که شب‌ها دیر می‌خوابند، تا زمان خواب موادغذایی و کالری بیشتری مصرف می‌کنند و این امر باعث افزایش وزن آنها می‌شود. از طرف دیگر افرادی که زیاد می‌خوابند نیز چاق‌تر هستد، زیرا بدن آنها مدت زمان بیشتری در فاز استراحت قرار دارد و این امر باعث کاهش میزان سوخت و ساز و کاهش سرعت متابولیسم بدن می‌شود، بنابراین این افراد نیز هرگز به نتیجه دلخواه خود دست پیدا نمی‌کنند.
از این‌رو پزشکان تغذیه به فردی که قصد دارد لاغر شود توصیه می‌کنند که صبحانه خود را حداکثر تا ساعت ۸ الی ۳۰/۸ میل کنند. از زمانی که فرد از خواب بیدار می‌شود تا زمانی که صبحانه خود را میل می‌کند، بدن شروع به سوزاندن کالری می‌کند. روند هضم، دفع و تمامی فعالیت‌های روزانه باعث سوزاندن کالری می‌شود، اما وقتی بدن در فاز استراحت قرار دارد، سرعت سوزاندن این کالری کاهش پیدا می‌کند. صرف ۵ وعده غذایی و میان‌وعده، حتی اگر کوچک و سبک هم باشد، به بدن کمک می‌کند تا از فاز استراحت خارج شود و دوباره فعالیت سوزاندن کالری را آغاز کند.
2. لاغری بدون ورزش
اگر فکر می‌کنید بدون تحرک و ورزش می‌توانید لاغر شوید، سخت در اشتباهید، زیرا ورزش و رژیم مکمل یکدیگر هستند و وقتی ورزش با رژیم غذایی همراه می‌شود، بدن متناسب‌تر خواهد شد. علاوه بر این ورزش باعث دفع چربی و افزایش سرعت متابولیسم بدن می‌شود. البته انجام ورزش و حرکات ورزشی باید با شرایط بدنی فرد متناسب باشد. افرادی که وزن زیادی دارند، قادر به انجام برخی از حرکات ورزشی نیستند و ممنوعیت‌هایی شامل حال آنها می‌شود. به‌طور مثال طناب‌زدن به این افراد توصیه نمی‌شود و تنها یک پیاده‌روی آرام برای آنها مناسب است، بنابراین باتوجه به سن، وزن و سابقه پزشکی فرد باید برنامه ورزشی برایش تنظیم شود.به‌طور طبیعی انجام حداقل ۳۰دقیقه ورزش‌های هوازی مثل طناب‌زدن، ایبروبیک، دوچرخه ثابت و پیاده‌روی در طول روز به کاهش وزن کمک چشمگیری می‌کند. زمان ورزش کردن هم برای افراد مختلف متفاوت است.
شاید بتوان ورزش را با رانندگی یا درس خواندن مقایسه کرد، برخی افراد شب‌ها انرژی و تمرکز بیشتری برای انجام این کارها دارند و برخی معتقدند فقط صبح‌ها ذهن آنها متمرکز است، بنابراین باتوجه به شرایط جسمی فرد، سن، جنسیت و میزان خواب، شرایط ورزشی افراد متفاوت است؛ البته پزشک باید سابقه ورزشی فرد را نیز بررسی کند. عده‌ای که قبلا ورزش کرده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که صبح‌ها بهتر می‌توانند ورزش کنند و برخی معتقدند وقتی صبح ورزش می‌کنند، انرژی کافی برای انجام کارهای روزانه خود ندارند.
3. لاغری در زمان کوتاه
گاهی اوقات افراد تصور می‌کنند که رژیم غذایی‌ای مناسب است که بتواند در کمترین زمان ممکنه فرد را از شر چاقی خلاص کند، در حالیکه این روش اصلا درست نیست. به‌طور کلی برای اینکه اختلالی در سلامتی بدن فرد ایجاد نشود نباید در هفته بیش از ۸۰۰گرم وزن کم کرد. یعنی به‌طور متوسط بین 5/3 تا ۴کیلو کاهش وزن در ماه، طبیعی و بی‌خطر است. در غیراین‌صورت عارضه‌هایی نظیر مشکلات پوستی مثل ایجاد چین و چروک و افتادگی پوست و مشکلاتی در زمینه روان مثل مشکلات عصبی در نواحی مختلف بدن ایجاد خواهد شد. البته در کمترین زمان نیز می‌توان کاهش وزن شدید داشت، ولی این کاهش وزن بیشتر مخصوص ورزشکاران است و وزنی که کم می‌شود، تنها آب بدن است که تبخیر می‌شود و اثر آن دائمی نیست. برای دست یافتن به نتیجه مطلوب باید تمامی فاکتورها رعایت شود و کاهش وزن اصولی باشد.
4. تاثیرقرص های لاغری
اکـثــر قرص‌های چربــی‌‌سوز و لاغـری موجود در بازار جنبه تبلیغاتی دارند و اثر آنها به هیچ وجه دائمی نیست. اخیرا مصرف قرصی به نام تنوئید که مخصوص کاهش اشتهاست بسیار رایج شده است. در حالیکه بعدها تحقیقات نشان داد، این دارو می‌تواند اثرات نامطلوبی روی مغز به جای بگذارد، مضاف براینکه بعد از قطع مصرف دارو، فرد دچار اضافه وزن بیشتری خواهد شد، بنابراین فریب این تبلیغات را نخورید. به این نکته توجه داشته باشید که اضافه وزن به مرور زمان ایجاد شده و اگر در زمان کوتاه لاغر شوید، دوباره با همان سرعت کیلوهای اضافه به جای اول خود بازمی‌گردند. علاوه بر این، این داروها عوارضی نظیر اختلال اعصاب، ایجاد زخم‌های گوارشی و کاهش آب بدن را به‌دنبال دارند.
5. تک‌خوری!
چند سالی مد شده بود افراد از رژیم‌های غذایی تک‌ماده‌ای پیروی می‌کردند. به‌طور مثال رژیم پروتئین می‌گرفتند یا فقط در طول روز از کربوهیدارت‌ها استفاده می‌کردند. این رژیم‌های غذایی نه تنها بسیار هزینه‌بر است، بلکه حالت تحمیلی دارد. شاید در کوتاه‌مدت موثر باشد، اما از آنجایی که بدن برای حفظ سلامتی خود به انواع ویتامین‌ها، املاح، پروتئین‌ها و دیگر مواد مغذی نیاز دارد، می‌تواند عوارض ناخوشایندی مثل افتادگی و شل شدن پوست و دفرمیته شدن اندام‌های بدن را به‌دنبال داشته باشد، زیرا در رژیم‌های تک‌غذایی به‌جای اینکه بافت چربی آب شود، گاها بافت‌های عضلانی بیشتر تحت تاثیر قرار می گیرند و تحلیل می روند. همین امر دفرمیته‌هایی را در برخی اندام‌های بدن ایجاد می‌کند. عارضه‌های ناشی از رژیم‌های تک‌غذایی گاهی عوارض جبران‌ناپذیری را برای بدن ایجاد می‌کنند. گرفتن این رژیم‌های غذایی در طولانی‌مدت اصلا توصیه نمی‌شود.
6. دستگاه لاغری نازنین من!
برخی افراد تصور می‌کنند با استفاده از دستگاه‌های لاغری می‌توانند به تناسب اندام ایده‌آل دست پیدا کنند، درحالیکه دستگاه بدون رژیم و ورزش موثر نیست. در واقع دستگاه‌های لاغری مکمل رژیم غذایی و ورزش هستند. دستگاه‌های لاغری نقش یک کاتالیزور را ایفا می‌کنند و به روند کاهش وزن نیز کمک می‌کنند. به‌طور مثال دستگاه رادیو فرکوئنسی همزمان با آب کردن چربی از افتادگی پوست جلوگیری می‌کند، دستگاه کویتیشن از سلول‌های چربی حباب می‌سازد و باعث می‌شود تا سلول‌های چربی ازهم متلاشی شوند و به اصطلاح عامیانه روغن جامد را به روغن مایع تبدیل می‌کند. دستگاه «ال‌پی‌جی» به درناژ لنفاوی کمک می‌کند و باعث می‌شود تا چربی‌هایی که با دستگاه‌ها آب شده، وارد سیستم لنفاوی شده و از آنجا دفع می شود و به فرم‌دهی بدن کمک می کند. دستگاه‌های شبیه‌ساز ورزشی نیز تنها برای افرادی مناسب است که دارای محدودیت‌های حرکتی هستند، بنابراین کارآیی این دستگاه‌ها زمانی مشخص می‌شود که با یک رژیم غذایی مناسب و متنوع و یک برنامه ورزشی منظم همراه باشد.
7. با کم‌خوری لاغر می‌شوم
برخی افراد تصور می‌کنند، کم‌خوری می‌تواند باعث لاغری شود، در حالیکه همیشه اینطور نیست و گاهی کم‌خوری تنها باعث کاهش سرعت متابولیسم بدن می‌شود. تغییر عادات غذایی و نحوه غذا خوردن صحیح تنها روش موثری است که می‌تواند شما را از شر چاقی خلاص کند. پزشکی می‌تواند در این زمینه به شما کمک کند که با درنظر گرفتن فاکتورهای مختلف از جمله سن، جنس، وزن، میزان فعالیت و شغل برای شما یک برنامه غذایی تنظیم کند. حتی برنامه غذایی فرد باید به‌گونه‌ای باشد که برای افراد دیگر خانواده مشکلی ایجاد نکند، بنابراین ابتدا با کسب آگاهی از مراجعه‌کننده، سبدغذایی خانواده باید مشخص شود و برحسب ذائقه افراد خانواده و سبد غذایی، رژیم غذایی تنظیم شود. در یک رژیم مناسب، محدودیت غذایی وجود ندارد و باید از تمامی گروه‌های غذایی استفاده شود. هدف کاهش وزن همراه با سلامتی و افزایش سرعت متابولیسم بدن است که این منظور با یک برنامه درست و صرف ۵ وعده غذا که شامل ۳ وعده غذای اصلی و ۲ میان‌وعده است، دست یافتنی می‌شود.
8. لاغری بدون حضور طبیعت
گاهی برای لاغری بد نیست به طبیعت هم مراجعه کنید. مصرف مکمل‌هایی مثل سرکه سیب و چای سبز باتوجه به اینکه مواد طبیعی هستند، می‌توانند برای بدن موثر باشند، بدون اینکه به سلامت بدن آسیبی وارد کنند. علاوه بر این مصرف چای سبز در طولانی‌مدت می‌تواند باعث کاهش چربی‌های شکمی شود، مضاف بر اینکه خواص آنتی‌اکسیدانی دارد و برای بدن بسیار مفید است. اخیرا قرص‌های چای سبز نیز وارد بازار شده که مصرف آنها باعث تسریع روند کاهش وزن می‌شود. گاهی بدن برای یک تغییر نیاز به یک شوک دارد این مکمل‌های طبیعی می‌تواند، این شوک را به بدن وارد کند.
9. لاغری؛ یک فرآیند جسمی
برای شروع کاهش وزن، ابتدا باید فرد از لحاظ ذهنی آماده شود و از لحاظ روانشناسی روی اراده و باور افراد کار شود. در غیراین‌صورت وقتی فرد به وزن دلخواه خود دست پیدا کند، دوباره پرخوری را آغاز می‌کند و این کار مصادف می‌شود با بازگشت کیلوهای اضافه و چاقی مجدد. اما وقتی یک فرد چاق به لحاظ روانی آماده شود و شیوه صحیح غذا خوردن را یاد بگیرد، دیگر به عادات نادرست سابق خود بازنخواهد گشت. بنابراین برای اینکه بتوانید پس از لاغر شدن، وزن خود را ثابت نگه دارید، باید به جنگ عادات نادرست خود بروید و از سختی‌های این راه خسته نشوید.
برخی افراد وقتی دچار استرس و ناراحتی می‌شوند، فورا پرخوری را برای به آرامش رسیدن انتخاب می‌کنند، پزشک متخصص با یک برنامه‌ریزی صحیح باید عادات ذهنی فرد را تغییر دهد و از او بخواهد تا در این مواقع انجام کار دیگری را جایگزین پرخوری کند. یک فرد چاق همیشه نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد و پزشک نباید او را به حال خود رها کند. با بالا رفتن سن سرعت متابولیسم بدن کاهش پیدا می‌کند، بنابراین باید از دوران جوانی مراقب وزن خود باشید و همیشه پیروی از یک رژیم غذایی مناسب ورزش را دربرنامه خود بگنجانید.