هیچ فرقی ندارد كه دارو از مبادی رسمی‌وارد كشور شود یا از راه قاچاق و از مرزهای كشور پاكستان، چون این داروها بدون هیچ بررسی وارد بازار می‌شود و تا عوارض آن به جان بیماران نیفتد و یك درد به هزاران درد آنها اضافه نكند، كیفیت دارو مشخص نمی‌شود. این مسئله را حتی دکتر «احمد شیبانی» رئیس سازمان غذا و دارو هم به‌رغم تكذیب بسیاری از همكارانش، درباره برخی از داروها تایید می‌كند.حالا هم عوارض داروی پاكستانی در تزریقات نخاعی داد بیماران را بلند كرده است.
به گزارش لقمه، یكی از پرستاران بیمارستان امام می‌گوید: «به‌علت تحریم، دارو از كشورهای چین، هند و پاكستان وارد می‌شود و از آنجایی‌كه كیفیت این داروها پایین است بیمارستان‌ها تمایلی به خرید آنها ندارند. از سوی دیگر هم تحریم‌ها باعث شده تا داروهایی كه پیش‌تر از كشورهای اروپایی و آمریكایی وارد می‌شد، نایاب شود.» بنابراین بیمار آواره كوچه و خیابان‌ها می‌شود تا در نهایت داروی مورد نیاز خود را به قیمت بسیار گزافی بخرد. دارویی كه به گفته این پرستار، هیچ كس نمی‌تواند چه موادی در تهیه این داروها به كار رفته است. دارویی كه حتی ممكن است قاچاق باشد اما بیمار فكر می‌كند حالا كه مجبور است دارو را گران بخرد، حداقل داروی اصل را می‌خرد. هرچند اصل داروی چینی و هندی هم خطر را از او رفع نمی‌كند.
اما ماجرا بخش تلخ‌تر و تاریك‌تری هم دارد. به گفته نماینده یكی از شركت‌های پخش كنندگان داروكه نخواست نامی‌از او برده شود، امروز به راحتی «لیبل» داروهای اصل روی داروهای قاچاق درج و به بیمار فروخته می‌شود. بیمار بیچاره هم وقتی آن را مصرف یا تزریق كرد تازه می‌فهمد كه چه زخمی‌خورد‌ه است. دکتر «جلال جلال‌شکوهی» رئیس انجمن رادیولوژی ایران هم این مسئله را تایید می‌كند و از عوارض داروی قاچاق پاکستانی که در تصویربرداری پزشکی مورد استفاده قرار گرفته بود، خبر می‌دهد. او شاهد درد بیمارانی بوده است كه بعد از مصرف داروهای چینی دچار حساسیت و عوارض دارویی شده‌اند كه بررسی‌های بعدی نشان داده كه آنها از داروهای قاچاق و تقلبی استفاده كرده‌اند.
او هم پاكستان را مرز قاچاق داروهایی می‌داند كه این روزها جان بیماران ایرانی را نشانه رفته است. به گفته جلال شكوهی، دارویی که برای تصویربرداری پزشکی مورد استفاده قرار می گیرد و باید به بیمار تزریق شود، نوع تزریق نخاعی آن ایجاد عارضه کرده است.
آنها بعد از بررسی دارو، متوجه می‌شوند كه سریال این دارو مربوط به کشور پاکستان بوده که به صورت قاچاق وارد کشور شده است. به گفته او،اصل این دارو از كشور آلمان وارد ایران می‌شود. همین مسئله هم باعث شده تا او و همكارانش فكر كنند كه پکیج این داروی قاچاق همان داروی اصلی است که از طریق واردات رسمی عرضه شده، اما پس از بررسی نمونه آن، متوجه می‌شوند که تقلبی و به صورت قاچاق از پاکستان وارد شده است.
البته او درباره اینکه وزارت بهداشت می خواهد برخی اقلام دارویی را از کشور هند وارد کند،می‌گوید: «تاکنون دارویی در تصویربرداری پزشکی نداشته‌ایم که هندی بوده باشد. بنابراین، اگر این داروها همان پکیج داروهای اروپایی باشد که از طریق هند بخواهد وارد ایران شود، مشکلی ندارند اما اگر در کشور هند تهیه شده باشند، باید قبل از استفاده آنها بررسی شوند.» جلال شکوهی با بیان این مطلب که تاکنون با ما مشورتی درباره واردات داروهای هندی مربوط به تصویربرداری پزشکی نشده است، می‌گوید: «چون تجربه مصرف داروهای هندی را نداشته ایم، بهتر است که از پکیج اصلی داروها استفاده کنیم.»
اما حرف‌های او پاسخ امیدواركننده‌ای نمی‌گیرد.از جمله «دکتر محمد عبدزاده» مدیرکل نظارت بر دارو و موادمخدر سازمان غذا و دارو علت ورود برخی اقلام دارویی خاص مانند داروهای بیماران سرطانی، خاص و حتی داروهای ویژه جانبازان شیمیایی از کشورهای چین و هندوستان را تحریم‌های همه جانبه کشورهای غربی علیه کشورمان می‌گوید: «تامین نشدن به موقع ارز، وجود مشکلات متعدد بر سر انتقال ارز و سنگ‌اندازی‌های کشورهای غربی باعث شده تا وزارت بهداشت برای وارد کردن برخی برندهای معتبر دارو به کشور، با مشکل مواجه شود. در چنین شرایطی که ورود به موقع دارو با سلامت مردم در ارتباط است، وزارت بهداشت داروهای چینی و هندی را جایگزین داروهای اروپایی کرده است.»
زخم چینی جانبازان شیمیایی
البته اعتراض جانبازان شیمیایی به داروهای چینی هم مدت‌هاست كه شنیده می‌شود. «محمد شریفی‌مقدم» دبیركل خانه پرستار هم در گفت‌وگو با تهران امروز می‌گوید: «هر دارویی ممكن است عارضه داشته باشد اما تفاوت بسیار زیاد عوارض در داروهای ساخت كشورهای چون آمریكا و اروپا با كشورهای دیگر چون چین، هند و پاكستان است كه حادثه می‌آفریند.» به گفته او اگر عوارض داروهای كشورهای اروپایی و آمریكا یك در 10 هزار باشد، عوارض داروی كشورهایی كه ایران به تازگی مشتری آنها شده یك در 100 است. حرف‌های او باعث می‌شود تا گفته‌های عبدزاده، مدیرکل نظارت بر دارو و موادمخدر سازمان غذا و دارو، به سوال‌های بی‌پاسخی برای افكارعمومی‌منجر شود. او می‌گوید: «هدف وزارت بهداشت تامین به موقع دارو همراه با تضمین کیفیت دارو‌ست و اگر دارویی حداقل استانداردهای دارویی را نداشته باشد اجازه ورود به بازار دارویی کشور را نخواهد یافت.»
اما برخی از پرستاران و كادر پزشكی می‌گویند كه بسیاری از داروهایی كه به صورت رسمی‌وارد كشور می‌شود، پروسه بررسی را طی نمی‌كند. این مسئله حتی از سوی«احمد شیبانی» هم در جدیدترین همایش داروسازان تایید می‌شود. حال افكارعمومی‌می‌پرسند آیا وزارت بهداشت داروها را با عوارض آن تضمین می‌كند. برای مثال جانبازان شیمیایی از جمله «امیرحسین خرم»می‌گوید: «اسپری اسپریوا را به قیمتی بالاتر از ۲۰۰هزار تومان تهیه می‌کنم چون نمونه هندی این اسپری که هزینه‌اش را بیمه پرداخت می‌کند تاثیر چندانی ندارد. نمونه اصلی این اسپری ساخت انگلستان است و اگر بخواهیم نمونه اصلی‌اش را خریداری کنیم مجبور به پرداخت تمام هزینه‌هایش هستیم. به همین دلیل یا باید با درد و تنگی نفس بسازم یا اینکه با کمک اقوام و دوستان اسپری اصلی را تهیه کنم. به همین دلیل بعضی اوقات هزینه داروهایم حتی از ۶۰۰ هزار تومان هم بیشتر می‌شود.» مسئله‌ای كه از سوی دکتر مصطفی قانعی، معاون تحقیقات و فن‌آوری وزارت بهداشت و مشاور مرکز تحقیقاتی آسیب‌های مصدومان شیمیایی هم تایید می‌شود.
اما با این وجود عبدزاده می‌گوید: «البته داروهای هندی در بسیاری از کشورهای اروپایی نیز مصرف می‌شوند و از استانداردهای بالایی برخوردارند.» او درباره برخی اظهارنظرهای بیماران و پزشکان مبنی بر کم اثر بودن یا اثرگذار نبودن داروهای هندی، چینی و حتی برخی داروهای تولید داخل نیز می‌گوید: «چنین اظهاراتی از سوی وزارت بهداشت تایید نمی‌شود، چرا که اثربخشی کمتر یا بیشتر یک دارو باید در آزمایشگاه‌های وزارت بهداشت تایید شود که تا به امروز شاهد چنین موردی نبوده‌ایم.» این درحالی است كه شیبانی، رئیس سازمان غذا و دارو می‌گوید: «برای مثال داروی آرژانتینی ام‌اس قبل از اتمام مطالعات بالینی وارد بازار شده است.» وضعیت داروهای وارداتی اعم از رسمی‌وقاچاق به كنار، افكارعمومی‌نگران یك مسئله دیگر هم هست كه نشان از آینده مبهم دارویی در كشور می‌دهد. به گفته دکتر مصطفی قانعی، معاون تحقیقات و فن‌آوری وزارت بهداشت و مشاور مرکز تحقیقاتی آسیب‌های مصدومان شیمیایی، در شرایط فعلی وزارت بهداشت پذیرفته است که داروها با حداقل استانداردها تولید شود و اگر قرار به بالا رفتن استانداردهای دارویی باشد بیمه‌ها باید هزینه‌های این افزایش کیفیت را بپذیرند.
به گفته او، داروی با اثربخشی بالاتر و عوارض کمتر قیمت بیشتری هم دارد ولی اینگونه نیست که داروهای تولید داخل یا داروهای وارد شده از هند اثربخشی لازم را نداشته باشد یا عارضه خاصی را برای فرد استفاده کننده از این دارو ایجاد کند. هرچند او سعی در آرام كردن بیماران دارد اما آیا واقعاً دارو با كیفیت پایین می‌تواند دردی از بیماران حل كند یا فقط قرار است كه جوابی به نیاز جامعه داده شود بدون اینكه به درمانی منجر شود؟