در رساله ذهبیه امام رضا(ع) توصیه شده است که در ماه آخر زمستان سیر مصرف شود.در حدیثی از پیامبر اکرم(ص) نیز آمده است که می فرمایند: سیر بخورید و با آن مداوا کنید. یعنی حضرت هم توصیه به مصرف غذایی و هم دارویی سیر می کنند.هم چنین می فرمایند: درمان هفتاد بیماری در سیر است که بنا به نظر محققان کلمه هفتاد دلیل بر کثرت است؛ یعنی سیر بسیاری از بیماری ها را درمان می کند. در حدیث دیگری نیز پیامبر اکرم(ص) به حضرت امام علی(ع) توصیه می کنند که سیر بخورید و اگر من هم با فرشته هم سخن نمی شدم سیر می خوردم.
به گزارش لقمه، با توجه به توصیه های فراوان برای مصرف سیر، درباره خواص این خوراکی با دکتر سید سعید اسماعیلی پزشک و محقق طب اسلامی گفت وگویی کرده ایم که در ادامه می آید.وی با اشاره به توصیه امام رضا(ع) که می فرمایند: کسانی که می خواهند دچار بیماری های ناشی از تولید باد(ریح) در بدن نشوند، هفته ای یک بار سیر مصرف کنند، می افزاید: بعضی از بیماری ها ناشی از افزایش ریح یا باد است. این باد ممکن است گاهی در معده و روده باعث ترش و یا نفخ شود و یا در ناحیه کبد و زیر دنده ها، باعث درد شود. بعضی مواقع نیز در کلیه با سنگ کلیه اشتباه گرفته شود. (دردهای ریحی در کلیه دردهای بسیار شدیدی است که گاهی دقیقاً علایم و تظاهرات سنگ کلیه را دارد اما با سونوگرافی و بررسی دقیق مشخص می شود که فرد سنگ کلیه ندارد).گاهی نیز این درد در ناحیه مفصل باعث بروز مشکل می شود.در مواردی نیز انواعی از سردردها ناشی از افزایش ریح(باد) در بدن است.
ویژگی دردهای ریحی
از جمله ویژگی های دردهای ریحی این است که در عضو درگیر احساس سنگینی نمی شود؛ به عنوان مثال اگر فرد به علت افزایش بلغم در مفصل دچار درد شود این درد همراه با احساس سنگینی است اما اگر افزایش ریح باعث درد شود، فرد احساس سنگینی نمی کند.ویژگی دیگر دردهای ریحی این است که در بدن فرد جابه جا می شود به عنوان مثال ممکن است برای مدتی فرد احساس درد در زانو کند سپس برای مدتی در مچ پا احساس درد کند و...امام رضا(ع) در رساله ذهبیه برای درمان این نوع دردها مصرف سیر راتوصیه می کنند.
مصرف سیر
درباره سیر نکات مختلفی وجود دارد؛ از جمله این که موسیر هم خواصی شبیه سیر دارد. طبیعت سیر گرم و خشک در درجه سوم است و حرارت آن شبیه حرارت غریزی بدن است.(همان طور که قبلاً هم گفته شد بدن هر فرد از زمان تولد تا مرگ دارای حرارت طبیعی است که به آن حرارت غریزی گفته می شود. زمانی که فرد از دنیا می رود این حرارت غریزی نیز از بین می رود). حرارت غریزی با افزایش سن کاهش می یابد اما برخی از خوراکی ها از جمله سیر به تقویت این حرارت کمک می کند.بنابراین مصرف سیر باعث تندرستی و افزایش طول عمر می شود و پیری را به تاخیر می اندازد. ویژگی دیگر سیر کاهش رطوبت و باد است.اگر فردی در معده دچار رطوبت و بلغم باشد و این رطوبت و باد برای او نفخ و مشکلی ایجاد کند، مصرف سیر به رفع این مشکل کمک می کند.سیر بازکننده رگ هاست و اگر لخته خونی وجود داشته باشد مصرف سیر به رفع آن کمک می کند. بنابراین افرادی که دچار گرفتگی عروق قلبی هستند و یا دچار لخته خون در اندام ها مانند پا شده اند می توانند از سیر استفاده کنند. سیر رقیق کننده خون نیز است و افرادی که دچار غلظت خون هستند می توانند از این خاصیت سیر بهره ببرند. به فردی که به دلیل افزایش بلغم در مفصل دچار درد است، توصیه می شود سیر مصرف کند زیرا سیر به عنوان دارو بلغم مفصل را از بین می برد.سیر باعث افزایش ادرار می شود. بنابراین برای افرادی که در مراحل اولیه نارسایی های کلیوی هستند مصرف سیر مفید است.
وی می افزاید: سیر خاصیت پادزهری دارد و برای افرادی که در مراکز شلوغ و پرجمعیت فعالیت می کنند و یا در مکان هایی هستند که احتمال شیوع بیماری های عفونی زیاد است بسیار مفید است.در این زمینه اگر سیر با سرکه مانند سیرترشی مصرف شود، مفیدتر است به عنوان مثال زمانی که بیماری هایی مانند آنفلوآنزا و سرماخوردگی شیوع پیدا می کند برای پیش گیری قبل از ابتلا به این بیماری می توان از سیرترشی استفاده کرد.
نکته
به این نکته باید توجه کرد که اگر فرد به بیماری آنفلوآنزا و سرماخوردگی مبتلا شده است و سرفه می کند، مصرف سرکه نه تنها مفید نیست بلکه مضر خواهد بود.
تأثیر سیر بر دستگاه تنفسی و اعصاب
سیر بر دستگاه تنفسی نیز تاثیر می گذارد. افرادی که دچار ترشح و خلط ،تنگی نفس و گرفتگی صدا هستند برای رفع ترشحات خلط و تنگی نفس می توانند از سیر استفاده کنند، سیر با خشک کردن رطوبت و از بین بردن خلط، راه تنفسی را باز می کند.قسمت دیگری از بدن که تحت تاثیر سیر قرار می گیرد سیستم مغزی و عصبی است. سیر برای مغز و اعصاب نیز مفید است.از آن جا که مغز و اعصاب، طبیعت مرطوب و سرد دارد اگر این رطوبت و سردی افزایش یابد ممکن است فرد دچار لرزش، فراموشی و یا حتی فلج شود.مصرف سیر در پیشگیری و درمان این علایم و دیگر بیماری های مغز و اعصاب مانند انواع فراموشی، فلج و لرزش دست و پا که به علت ضعف مغز و اعصاب به وجود می آید مفید است.مصرف سیر در بیماری های کلیوی و ورم کلیه نیز مفید است.مصرف مداوم سیر می تواند باعث ریزش موهای سفید و در آمدن موهای سیاه شود و در واقع باعث جوانی می شود.افرادی که دچار فلج شده اند به عنوان مثال افرادی که دچار سکته های مغزی شده اند می توانند از سیر استفاده کنند.(البته توصیه می کنیم حتماً قبل از مصرف با یکی از پزشکان طب سنتی مشورت کنند تا مزاجشان مشخص شود.)
برای رفع بوی سیر می توانید از سبزی هایی مانند جعفری، رزماری، ریحان و یا ادویه هایی مانند رازیانه، گشنیز و هل استفاده کنید.
عوارض
اما با همه خواصی که برای سیر برشمردیم نباید در مصرف آن زیاده روی کرد زیرا مصرف زیاد آن می تواند مشکل ساز باشد.به عنوان مثال مصرف زیاد سیر برای افراد گرم مزاج، همچنین جوانان یا در فصل گرما مفید نیست ، زیرا زیاده روی می تواند باعث سردرد و آسیب به چشم و ریه شود و گاهی باعث تشدید علایم بواسیر می شود. خانم های باردار نیز بهتر است در مصرف سیر جانب اعتدال را رعایت کنند.مصرف زیاد سیر می تواند تولید صفرا را افزایش دهد و بیماری های ناشی از افزایش صفرا ایجاد کند.