با وجود آنکه محصول ارگانیک، به دلیل فرآیند بسیار پیچیده، هنوز در کشور ما امکان تولید ندارد، اما به تازگی یک شرکت در تهران و شرکتی مشابه در مشهد با استفاده از کم‌اطلاعی مصرف‌کنندگان، اقدام به عرضه مرغ و ماهی با عنوان محصول ارگانیک (سالم و بدون دخالت هرگونه مواد شیمیایی) کرده و از این رهگذر دو تا سه‌برابر نرخ واقعی آن محصول، از خریداران پول می‌گیرند.
به گزارش لقمه، جالب آنکه در شرایطی که طراحان طرح محصول ارگانیک تقلبی، از محل ابتکار خود سود کلان به جیب می‌زنند اما معاون بهداشت، پیشگیری و درمان سازمان دامپزشکی در گفت‌وگویی می‌گوید: تاکنون اقدامی برای مقابله با سوءاستفاده‌کنندگان از عنوان ارگانیک در این سازمان انجام نشده است.بر اساس مستنداتی که «شرق» به دست آورده و در دفتر روزنامه موجود است، این شرکت فعال در تهران، تنها با دادن یک شماره تلفن و آدرس سایت، محصولاتی مانند مرغ، ماهی، برنج و ... را تحت عنوان محصولات طبیعی (ارگانیک) با قیمت‌های گزاف به فروش می‌رساند.
این شرکت پس از دریافت سفارش کالا، محصول مورد نظر را به وسیله آژانس یا پیک‌های مورد اطمینان خود به دست مشتری رسانده و از دو طریق دریافت حضوری یا واریز به شماره حساب صاحب شرکت، مبلغ را اخذ می‌کند.از آنجا که همواره گفته می‌شود محصولات ارگانیک از محصولات مشابهی که هورمون یا کود شیمیایی دریافت می‌کنند؛ کوچک‌تر هستند، این شرکت مرغ‌های ریز در بازار را خریداری کرده و پس از قطعه‌کردن و بسته‌بندی، آن را به عنوان تولید طبیعی به فروش می‌رساند.
سوءاستفاده از عنوان ارگانیک
اما شرکتی که در مشهد محصول به اصطلاح ارگانیک می‌فروشد؛ اقدام دیگری هم کرده است. مدیریت این واحد فعال در مشهد چند سال پیش، شرکت خود را با نام «ارگانیک» به ثبت رسانده است. او اکنون بدون نگرانی و پنهانکاری محصولات خود را با بسته‌بندی ارگانیک عرضه می‌کند و آسوده‌خاطر است که اگر به محصولات او اعتراضی شود؛ او با این دلیل که اسم تجاری شرکت «ارگانیک» است؛ تبرئه خواهد شد. این شرکت که عرضه‌کننده مرغ و ماهی است، روی برچسب محصولات خود عناوینی نظیر «ارگانیک»، IPM، فراسودمند و سالم درج کرده است.
همچنین متولیان این شرکت در تبلیغات نصب شده در سطح شهر و محل‌های توزیع محصولات خود، مدعی هستند که بنیانگذار تولید مرغ بدون آنتی‌بیوتیک در کشور بوده و موفق به دریافت نشان ارگانیک اتحادیه اروپا و آمریکا شده‌اند. این در حالی است که نشان ارگانیک برای هر کشور، به صورت خاص به‌وسیله شرکت‌های خصوصی یا دولت، با توجه به شرایط آن کشور، تدوین می‌شود. متولیان این شرکت از کم‌اطلاعی جامعه و تبلیغات در برخی رسانه‌ها، سوءاستفاده کرده و با درج انواع برندها روی برچسب محصولات پروتئینی خود، به مصرف‌کننده القا می‌کنند که سالم‌ترین مواد پروتئینی را با مجوز اداره کل دامپزشکی خراسان رضوی به جامعه عرضه می‌کنند. حال آنکه IPM یا روش‌های مدیریت تلفیقی آفات، به معنی آن است که در مزارع، سم و کود به شکل کنترل‌شده و در حد مجاز استفاده شود.
بنابراین حتی اگر شرکت تولیدکننده، غذای مورد نیاز مرغ و ماهی تولیدی خود را از مزارعی که طرح مدیریت تلفیقی آفات در آن اجرا شده است؛ تهیه کرده باشد، نمی‌توان محصول نهایی چنین شرکتی را ارگانیک نامید زیرا برای تولید مرغ ارگانیک، حتی در تولید خوراک دام هم نباید از سم و کود استفاده شود، در حالی که در روش‌های مدیریت تلفیقی آفات، کود و سم در حد مجاز مورد استفاده قرار می‌گیرد. به گفته کارشناسان، با وجود آنکه تولید ماهی ارگانیک فرآیند بسیار پیچیده‌تری دارد؛ اما این شرکت، مدعی است ماهی ارگانیک هم تولید می‌کند.
ایران فقط مرغ سبز در حجم اندک دارد
مرغ سبز! طرحش متعلق به یک شرکت خصوصی و اداره دامپزشکی قزوین بود. این را محسن مشکات، معاون پیشگیری و بهداشت سازمان دامپزشکی می‌گوید. «مرغ سبز به معنی تولید مرغ بدون استفاده از آنتی‌بیوتیک است. تولید این محصول هم مدت کمی است که آغاز شده و به صورت نمونه در استان قزوین کلید خورده است.» مشکات می‌گوید: «برای تولید مرغ سبز، مرغدار مجبور به هزینه اضافه نیست تنها باید دستورهای بهداشتی دامپزشکی را با دقت تمام اجرا کند.» او به اختلاف قیمتی که بین مرغ سبز و مرغ معمولی در بازار وجود دارد اشاره کرده و می‌افزاید: «این اختلاف قیمت هم، تنها با سیاست ترویج تولید مرغ سبز لحاظ شده است و به معنی هزینه بالاتر تولید این مرغ نیست.» مرغ 42 روزه هم یکی دیگر از نقشه‌هایی است که برای تولید مرغ سالم و عاری از پسماندهای دارویی کشیده‌اند.
بنا به گفته یوسف جلوخانی معاون بهبود تولیدات دامی جهادکشاورزی قزوین: «مرغ 42روزه مرغ سبکی است با حدود 1الی 1/5 کیلوگرم وزن که همان‌طور که از عنوانش هم پیداست در 42 روز‌گی به کشتارگاه فرستاده می‌شود.» او ادامه می‌دهد: «بیماری‌های مرغ معمولا بعد از این سن بروز می‌کند و برای جلوگیری از رسیدن پرنده به سن بیماری و قبل از انباشت چربی اضافه در بدن جانور، آن را به کشتارگاه می‌فرستند. از این لحاظ می‌توان این مرغ کم‌وزن را مرغی سالم به شمار آورد. مشکات نیز تاکید می‌کند که مرغ سبز همان مرغ 42روزه نیست و با وسواس بیشتری عدم‌مصرف آنتی‌بیوتیک توسط پرنده بررسی و کنترل می‌شود و وزن و عمر مرغ سبز، وزن و عمر معمولی است.»
سازمان دامپزشکی: تاکنون برخوردی با متخلفان نکرده‌ایم!
معاون بهداشت، پیشگیری و درمان سازمان دامپزشکی در خصوص توزیع مرغ ارگانیک در بازار می‌گوید: «سازمان دامپزشکی تاکنون برخورد خاصی با متخلفان انجام نداده است.» محسن مشکات با بیان اینکه «بحث‌های مربوط به ارگانیک در ایران، جدید بوده و در سال‌های اخیر مطرح شده است»، می‌افزاید: «برخی افراد، دستگاه‌ها و سازمان‌ها از عنوان ارگانیک سوءاستفاده کرده و چه‌بسا به شکل غیرمجاز، به واحدهای تولیدی تاییدیه توزیع محصول با عنوان ارگانیک می‌دهند.» وی تاکید کرد: «این افراد نه صلاحیت دارند و نه مجاز هستند که مجوز توزیع محصول ارگانیک صادر کنند. بنابراین باید اقداماتی انجام شود که تولیدکنندگان، مجاز نباشند از این عنوان بدون نظارت‌های کافی استفاده کنند.»
تولید محصول ارگانیک شش‌سال زمان نیاز دارد
چند سالی است تب مصرف محصولات ارگانیک به دلیل اطلاع رسانی وسیع در رسانه‌ها بالا گرفته است. با توجه به آنکه باقیمانده آنتی‌بیوتیک‌ها و سایر داروها باعث ایجاد اختلال در سیستم ایمنی و سلامت بدن می‌شود؛ بنابراین مصرف محصولاتی که بدون مواد شیمیایی و سالم تولید می‌شود؛ در کشورهای پیشرفته رواج پیدا کرده است. هرچند هزینه پرداختی برای این محصولات بالاست اما تعداد افرادی که حاضرند هزینه سلامت‌ماندن خود را بپردازند هم کم نیست.
اگرچه تولیدات ارگانیک یا طبیعی در جهان، طرفداران پروپا قرصی دارد اما به دلیل پیچیده‌بودن فرآیند تولید این محصولات، امکان دستیابی به آن در کشور ما فراهم نشده است. به گفته کارشناسان در صورتی که دستورالعمل تولید این محصولات ابلاغ و از همین امروز اجرایی شود؛ تولید یک محصول ارگانیک مانند مرغ یا ماهی، بالغ بر شش‌سال زمان خواهد برد.
ارگانیک در اصل به معنی تولید محصولی سالم بدون دخالت هیچ ماده شیمیایی است. بنا بر این تعریف، مرغی که آنتی‌بیوتیک یا هورمون نخورده باشد؛ ارگانیک محسوب نمی‌شود. برای ارگانیک یا طبیعی‌بودن باید تمام دان و خوراکی که مرغ استفاده می‌کند هم ارگانیک بوده و بدون کود و سم، تولید شده باشد؛ یعنی چرخه تولید از مزرعه کشت ذرت و ارزن تا حلقه نهایی یعنی کشتارگاه باید بدون دخالت مواد شیمیایی باشد. به این ترتیب مرغی که آنتی‌بیوتیک دریافت نمی‌کند به عنوان مرغ سبز نام‌گذاری شده و به فروش می‌رسد.
محسن دستور، رییس سازمان دامپزشکی کشور با تاکید بر آنکه «هنوز به مرحله تولید محصولات ارگانیک نرسیده‌ایم» می‌گوید: «از سه سال پیش تولید مرغ بدون آنتی‌بیوتیک در كشور آغاز شده هرچند كه حجم قابل‌توجهی از این محصول تولید نشده اما در 13 استان این موضوع در حال پیگیری است.»
متخلف مشهدی به فعالیت خود ادامه می‌دهد
رییس نظارت بر بهداشت عمومی دامپزشکی خراسان‌رضوی در پاسخ به پرسشی درباره توزیع مرغ با برند ارگانیک در این استان اظهار می‌کند: مدیران یک مجموعه، نام «ارگانیک» را برای شرکت خود انتخاب کرده بودند که این تخلف محسوب می‌شود. جعفر عطارباشی با اشاره به اینکه به‌هیچ‌وجه مجوز توزیع مرغ ارگانیک در استان صادر نشده است، افزود: «سوء‌استفاده‌ای از عنوان ارگانیک در خراسان رضوی صورت گرفته بود اما حدود یک ماه قبل شرکت مربوطه ملزم شد لیبل خود را تغییر دهد.» وی با بیان اینکه «صدور مجوز توزیع مرغ ارگانیک از مسوولیت‌های رییس نظارت بر بهداشت عمومی دامپزشکی است» در خصوص رسیدگی به این تخلف نیز می‌گوید: «قاعدتا اگر تخلفی صورت گرفته باشد، مرجع رسیدگی قوه‌قضاییه است.»
با وجود اظهارات رییس نظارت بر بهداشت عمومی دامپزشکی خراسان رضوی، اخبار رسیده از خراسان رضوی حاکی از آن است که هنوز عنوان «ارگانیک» از تبلیغات این شرکت متخلف، حذف نشده است. رییس نظارت بر بهداشت عمومی دامپزشکی همچنین صحبت‌های متقاضیان تولید ماهی ارگانیک را در حد ادعا دانسته و می‌افزاید: در گوشه و کنار استان، افرادی پیدا می‌شوند که مدعی تولید ماهی ارگانیک هستند.
بازگشت به صفحه نخست