واردات بی‌رویه همواره یکی از بزرگ‌ترین مشکلات بخش کشاورزی ایران بوده و شالیکاران نیز از گزند این مشکل بزرگ در امان نیستند اما نفع این واردات فقط به جیب رانت‌خواران می‌رود و موجب قد کشیدن ویلاهای مختلف در شالیزارهای شمال می‌شود.
به گزارش لقمه، واردات بی‌رویه همواره یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تولیدکنندگان بخش کشاورزی ایران بوده و شالیکاران نیز از گزند این مشکل بزرگ که با عنوان «واردات بی‌رویه و نابهنگام» از آن یاد می‌شود در امان نبوده‌اند.
چند سال است که میزان ورود رسمی و غیررسمی برنج بیش از میزان نیاز و مصرف کشور است و این معضل مشکلات متعددی را برای شالیکاران ایجاد کرده است در حالی که حداکثر نیاز در کشورمان به برنج خارجی سالانه 500 هزار تن است.
بر اساس آمارهای گمرک ایران سال گذشته اندکی کمتر از سه برابر این مقدار یعنی یک میلیون و 300هزار تن برنج وارد کشور شد و روند واردات این محصول استراتژیک با وجود آغاز فصل برداشت آن در کشور همچنان ادامه دارد.
این در شرایطی است که وزیر جهادکشاورزی در ابتدای کارش در دولت دهم شعار خودکفایی در تولید برنج را استراتژی راهبردی وزراتخانه متبوع خود اعلام کرد.
واردات بی‌رویه برنج به تراژدی غم‌انگیزی می‌ماند که کشاورزان را خانمان‌سوز، نمایندگان و مسئولان مسئولیت‌پذیر را به فریاد وادار می‌کند.
واردات نابهنگام برنج خیانت است
شماری از شالیکاران مازندرانی نیز در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در اشاره به واردات بی‌رویه برنج در ماه‌های اخیر، افزایش واردات به بهانه کمبود این محصول در داخل را غیرقابل قبول دانسته و دلیل مهم آن را سود‌جویی افراد خاصی عنوان کردند.
یدالله کریمی شالیکار جویباری با اشاره به مشکلات پیش‌روی شالیکاران مازندرانی و در عین حال بی‌توجهی مفرط مسئولان به تولیدات ملی افزود: واردات بی‌حساب و کتاب برنج در ماه‌های اخیر نه با دلیل کمبود کمی این محصول در کشور بوده و نه به علت کاهش کیفیت آن بلکه کسب سود بیشتر از این نوع معامله برخی افراد را به ورود برنج به کشور ترغیب کرده است.
وی با بیان این مطلب که واردات بی‌رویه محصولات کشاورزی نشان از بی‌نظمی در حوزه تجارت داخلی است که بدون توجه به تولیدات ملی پای هر نوع محصولی را به کشور باز می‌کند، تصریح کرد: دولت باید شناخت نیاز بازار را قبل از اقدام به واردات در دستور کار خود داشته باشد.
رجب شعبانی برنج‌کار ساروی نیز با بیان اینکه در کشور یک عده با وارد کردن هر نوع محصول و کالایی به دنبال سود بیشتر هستند، افزود: برنج ایرانی همچنان از نظر کیفیت در بورس بوده اما متأسفانه یک عده افراد خاص سعی دارند با واردات سرسام‌آور فاتحه برنج ایرانی را برای همیشه بخوانند.
وی ادامه داد: نمایندگان مردم مازندران در خانه ملت باید مراتب اعتراض شدید کشاورزان استان را به گوش مسئولان کشوری رسانده و نسبت به پیگیری مطالبات این قشر زحمتکش و بی‌دفاع تلاش کنند.
وی با بیان اینکه اگر دولتمردان در حمایت از کشاورزان صداقت دارند باید قبل از شروع کشت قیمت خرید تضمینی آن را اعلام کنند تا کشاورز تکلیف خود را بداند، یادآور شد: واردات غیرکارشناسی برنج آن هم در فصل برداشت این محصول در استان‌های شمالی، خیانت در حق شالیکارانی است که سه ماه تابستان را در سخت‌ترین شرایط به کار طاقت‌فرسا اشتغال داشتند.
میرباقر رکابی شالیکار آملی نیز با اشاره به نابسامانی در بازار برنج و متضرر شدن شالیکاران از وضعیت موجود گفت: متأسفانه شعار حمایت از تولید ملی برای کشت برنج ایرانی به پشتیبانی از واردات تبدیل شده که در نهایت به نفع کشاورزان هندی و پاکستانی است.
وی با بیان اینکه بی‌توجهی به تولید برنج وابستگی همیشگی کشور به واردات این محصول را برای کشور رقم می‌زند، افزود: در حالی که مسئولان مدعی رشد تولید و حتی صادرات برنج هستند اما به تغییر کاربری شالیزارها که دقیقا نتیجه سیاست‌های غلط آنها است هیچ توجهی ندارند.
این شالیکار آملی با بیان اینکه آمارهای بالای واردات، حمایت از تولید را نقض می‌کند، تصریح کرد: با این اوضاع و نابودی روبه رشد زمین‌های کشاورزی آینده خودکفایی محصولات زراعی به ویژه برنج در ابهام قرار خواهد گرفت.
وی با انتقاد شدید از بی‌توجهی مسئولان به کشاورزی داخلی و اهمیت ندادن به این حوزه برای تأمین امنیت غذایی جامعه، عنوان کرد: واردات برنج آلوده به آرسنیگ از کشور هند آیا حمایت از مصرف‌کننده برای تنظیم بازار به شمار می‌رود.
وی ادامه داد: برای تنظیم بازار و کنترل افزایش قیمت برنج دولت نباید واردات این محصول را در دستور کار داشته باشد بلکه باید با حمایت از تولیدکننده و پرداخت یارانه به او هزینه‌های تولید را کاهش دهد تا هم مصرف‌کننده سود ببرد و هم تولیدکننده.
پیگیری مجمع نمایندگان مازندران برای جلوگیری از واردات بی‌رویه برنج
رئیس مجمع نمایندگان مازندران در واکنش به حجم بالای واردات برنج به کشور گفت: مجمع نمایندگان مازندران طی نامهای خطاب به رئیس جمهور سابق، وزیر جهاد کشاورزی و وزیر صنعت و معدن و تجارت خواستار شد تا از واردات بالای برنج به کشور جلوگیری شود.
حسین نیازآذری در واکنش به حجم زیاد واردات برنج به کشور گفت: مسئولان دولتی به منظور مقابله و جلوگیری از افزایش قیمت برنج ایرانی به توزیع و واردات برنج‌های بی‌کیفیت هندی پرداخته‌اند که این توجیه و اقدام از سوی مسئولان دولتی غیرکارشناسانه و غیرمنطقی است.
نماینده مردم بابل در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: با توجه به میزان سطح زیر کشت برنج در کشور و نسبت عرضه و تقاضا این محصول در بازار مصرف به گونه‌ای است که باید تا حدی واردات برنج به کشور صورت گیرد اما متأسفانه کشور به علت عملکرد نامناسب و ضعیف مسئولان در سه ماه اول سال جاری در واردات برنج رتبه اول را داشته است.
عضو کمیسیون کشاورزی، آب و منابع طبیعی مجلس با انتقاد از اینکه حجم واردات برنج به کشور بیش از حد مورد نیاز است، گفت: مجمع نمایندگان مازندران مسئله واردات نابهنگام و توزیع حجم زیادی از برنج‌های بی‌کیفیت را با جدیت کامل پیگیری می‌کند.
یکه‌تازی رانت‌خواران
نماینده مردم ساری و میاندرود در مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه استان مازندران با دارا بودن 230 هزار هکتار اراضی شالیزاری و تولید یک میلیون و 500 هزار تن شلتوک 43 درصد از برنج مورد نیاز کشور را تامین می‌کند، گفت: واردات نابهنگام برنج فقدان نظام قیمت‌گذاری مناسب، نابسامانی در خرید تضمینی این محصول استراتژیک، عدم پوشش بیمه‌ای مناسب برای کشاورزان و همچنین گرانی نهاده‌ها از مهمترین چالش‌هایی است که در سال‌های اخیر کشاورزی مازندران را دست‌خوش آسیب‌های فراوانی ساخته است.
محمد دامادی با بیان اینکه نیاز مصرفی کشور برای برنج در طول سال حداکثر 500 هزار تن است، افزود: واردات بیش از نیاز کشور آفتی است که علاوه بر متضرر کردن برنج‌کاران زمینه رسیدن به خودکفایی را نیز دور از دسترس کرده است.
نماینده مردم ساری و میاندرود در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر یکه‌تازی عده‌ای فرصت‌طلب و رانت‌خوار در بازار برنج گفت: ظاهرا منافع یک سری افراد خاص اجازه کاهش واردات برنج را به کشور نمی‌دهد.
وی تصریح کرد: وضعیت کنونی کشاورزی کشور به ویژه برنج ایرانی به گونه‌ای است که با بی‌توجهی مسئولان هر روز به ورطه نابودی کشیده می‌شود.
عضو کمیسیون عمران مجلس در واکنش به افزایش 93 درصدی واردات برنج در سه ماهه اول سال جاری گفت: واردات بیش از نیاز داخل معضلی است که به دست مسئولان رقم خورده و هر روزه نابودی شالیزارها و سبز شدن ویلا در زمین‌های زراعی را نوید می‌دهد.
دامادی با انتقاد از عملکرد دور از کارشناسی وزارتخانه‌های صنعت، معدن، تجارت و جهاد کشاورزی تصریح کرد: مسئولان این وزارتخانه‌ها به خوبی می‌داند که برای رسیدن به خودکفایی در تولید برنج باید چه نوع حمایت‌هایی از شالیکاران داشته باشد اما متأسفانه بی‌توجهی به امر تولید و عدم رفع مایحتاج کشاورزان پای واردات بی‌رویه را به کشور باز کرده است.
وی ادامه داد: بی‌تفاوتی مسئولان به رشد 93 درصدی واردات برنج فاجعه‌ای است که برای همیشه وابستگی را سرنوشت تغییرناپذیر کشور خواهد کرد.
تبلیغات انواع برنج‌های هندی با نامهای ایرانی در صدا و سیما
این روزها تبلیغات انواع برنج‌های هندی با نامهای ایرانی در صدا و سیما به‌رغم ممنوعیت تبلیغ کالاهای خارجی به وفور دیده می‌شود.
این نوع از برنج که فقط شاخصه قدبلندی را یدک می‌کشد با تبلیغات زیبا ذهن بسیاری از مصرف‌کنندگان را به خود جذب کرده است اما این برنج‌ها که بنا بر تقاضای واردکنندگان با نامهای تجاری ایرانی بسته‌بندی می‌شوند ظاهراً هیچ خواصی ندارند و البته بنابر اعلام مراجع علمی کشور برای سلامتی مصرف‌کنندگان نیز بسیار مضر است.
چند ماه پیش بود که قرار بر این شد تا برای کنترل بازار 70 هزار تن برنج هندی در کشور توزیع شود اما آمارهای اعلام شده از سوی گمرک جمهوری اسلامی از واردات بالغ بر یک میلیون و 300 هزار تن برنج به ارزش تقریبی یک میلیارد و 309 میلیون دلار حکایت داشته است.
این در حالی است که برای توزیع در بازار شب عید، وزارت صنعت، معدن و تجارت به توزیع برنج تایلندی، آرژانتینی و اروگوئه‌ای نیز روی آورد اما با این وجود توزیع برنج هندی باز هم با مشکل مواجه نشد.
به نظر می‌رسد این حجم واردات جشن هندی‌ها در بازار برنج ایران بوده است در هر حال سرانه مصرف برنج همواره با ابهاماتی در کشور همراه است و همین موضوع موجب شده میزان واردات برنج و نیاز به برنج خارجی از نظر مسئولان متفاوت باشد.
از این رو برخی واردکنندگان با سوء استفاده از موقعیت و فضای این اختلاف‌نظرها بر شدت واردات برنج افزوده‌اند که تداوم این وضعیت نابودی یکی از بخش‌های استراتژیک کشاورزی ایران یعنی شالیکاری را در پی خواهد داشت.
انجمن برنج ایران، وزارت جهاد کشاورزی و مرکز تحقیقات برنج معتقدند که سرانه مصرف برنج 36 تا 37 کیلوگرم در سال برای هر ایرانی است اما گروه دیگری بر این باورند که سرانه مصرف 46 تا 47 کیلوگرم است. این اختلاف‌نظرها در خصوص میزان واردات در کشور ابهاماتی ایجاد کرده که در نهایت دود آن به چشم کشاورز می‌رود و مردم نیز کم کم طعم و بوی برنج ایرانی را از یاد خواهند برد.
از سوی دیگر بارها درباره مصرف برنج‌های هندی و پاکستانی از سوی پزشکان هشدار داده شد و در سلامت بسیاری از این برنج‌ها ایجاد تردید شده است تا جایی که در سال‌های گذشته ماجرای برنج‌های آلوده به سم مهلک آرسنیک به مجلس هم کشیده شد.
بر اساس تازه‌ترین آمار گمرک ایران، برنج در سال گذشته از نظر ارزشی سهمی معادل 2.03 درصد از کل واردات کشور را به خود اختصاص داد و کشور هند اصلی‌ترین مبدا واردات برنج ایران در سال 1391 بود.
به‌طوری که سهم این کشور از واردات برنج ایران از نظر وزنی و ارزشی به ترتیب به 67.46 و 72.06 درصد رسید. در سال 1390 نیز حدود 870 هزار تن برنج به ارزش تقریبی 943 میلیون دلار از هند وارد ایران شد. امارات و پاکستان نیز به ترتیب از نظر وزنی 13.15 و 10.45 درصد از واردات برنج ایران را به خود اختصاص دادند.
با این وجود یافتن مسئولی که بتواند به تناقضات آشکار در سیاست‌های اجرایی تصمیم‌سازان پاسخ قانع‌کننده‌ای بدهد بسیار دشوار است.
عمق این تناقضات جایی است که مسئولان و دولتمردان از یک سو از حمایت همه جانبه از تولیدکنندگان داخلی و استراتژی ملی خودکفایی برنج سخن می‌گویند و از سوی دیگر با صدور مجوزهای متعدد و نابهنگام واردات برنج آن هم برنج‌هایی با کیفیت بسیار پائین و ناسالم، خسارات جبران‌ناپذیری را بر شالیکاران عمدتا خرده پا ایرانی وارد می‌سازند که در سخت‌ترین شرایط ممکن به تولید بیشتر می‌اندیشند.
به راستی چه کسی مسئول این وضعیت است.
بازگشت به صفحه نخست