لقمه: برای خیلی از افراد، دل کندن از رختخواب در سرمای زمستان کار مشکلی به نظر می‌آید بنابراین مصرف مواد غذایی مناسب این فصل به سرحال بودن افراد کمک خواهد کرد. آنچه که فرد را از خواب آلودگی نجات می‌دهد نوشیدن یک فنجان چای داغ یا قهوه است که نوشیدن آن در آغاز روز به سرحال بودن فرد کمک می‌کند.
به گفته محققان بهترین شیوه‌ای که می‌توانید با آن به سرمای زمستان غلبه کنید خوردن یک صبحانه مغذی است.
ترکیب یک لیوان آب به همراه عسل در ابتدای روز یکی دیگر از مواد غذایی است که می‌توانید روزتان را با آن آغاز کنید.
قبل از صرف وعده غذایی ناهار و به عنوان یک میان‌وعده می‌توانید از مقداری میوه خشک که شامل پنج بادام و سه گردو می‌باشد استفاده کنید.
هنگام عصر خوردن یک ظرف سوپ جوجه همراه با سبزیجات می‌تواند به گرمی بدن کمک کند. همچنین پیش از رفتن به رختخواب و خوابیدن، نوشیدن یک فنجان شیر داغ به سرحال بودن شما در روز بعد کمک خواهد کرد.
خوردن میوه در طول روز قطعاً بیماری‌ها را از بدن شما دور می‌کند. میوه‌های فصل زمستان مثل مرکبات که سرشار از ویتامین C است می‌تواند ایمنی بدن شما را در برابر سرما و ویروس‌ها حفظ کند.
برای داشتن پوستی نرم و لطیف در زمستان باید پوست بدن خود را مرطوب نگه دارید که نوشیدن مقدار زیادی آب به این کار کمک می‌کند.
بهترین رژیم غذایی برای روزهای سرد
سرد شدن هوا روی نوع آشپزی و غذاهایی که می‌خوریم هم تأثیر دارد اما سؤال اینجاست که آیا از نظر تغذیه‌ای هم لازم است تغییری در رژیم غذایی‌مان بدهیم. برای پاسخ این پرسش، گفت‌وگوی زیر با دکتر محمدرضا وفا، متخصص تغذیه و رژیم درمانی و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران را مطالعه نمایید.
آقای دکتر! آیا با سرد شدن هوا لازم است رژیم غذایی‌مان را تغییر دهیم؟
رژیم غذایی در فصل‌های مختلف سال تغییر چندانی نمی‌کند. به طور کلی افراد باید برای دریافت تمام مواد مغذی، در تمامی فصول همه گروه‌های غذایی را به طور متناسب و کافی دریافت کنند اما در تابستان به دلیل گرمای هوا و تعریق زیاد، مصرف مایعات و خوراکی‌هایی که بتواند بدن را خنک‌تر کند، توصیه می‌شود و در فصل زمستان مصرف خوراکی‌هایی که بتواند انرژی مورد نیاز را برای بدن تأمین کند تا کمبود انرژی منجر به حساسیت بیشتر نسبت به سرما نشود، اهمیت دارد.
| نکته مهم این است که وعده شام حداقل 2 یا 3 ساعت قبل از خواب تنظیم شود
و اگر افراد به دلیل تاریک شدن هوا و کوتاه شدن روز می‌خواهند زودتر بخوابند،
بهتر است زودتر هم شام بخورند زیرا کوتاه بودن فاصله بین خوردن شام و زمان
خواب رفلاکس و مشکلات گوارشی را به دنبال خواهد داشت |
انرژی مورد نیاز افرادی که در زمستان بیشتر در معرض سرما هستند نسبت به افرادی که در محیط معمولی‌اند، بیشتر است. مواجهه با دمای پایین، سوخت و ساز انرژی را بیشتر می‌کند، بنابراین برای تأمین انرژی باید غذاهای چرب و شیرین که کالری بیشتری دارند، مصرف شود.
این موضوع در مورد افرادی که در زمستان کوهنوردی می‌کنند هم صادق است؟
ورزشکاران حرفه‌ای در مقایسه با افراد هم‌سن و هم‌جنس خود کالری بیشتری نیاز دارند. کوهنوردان هم چون در زمستان در معرض سرما هستند، متابولیسم بدنشان بیشتر می‌شود (البته متابولیسم بدن هم در سرما و هم در گرما افزایش پیدا می‌کند) و برای تأمین انرژی به کالری بیشتری نیاز دارند و برای اینکه حجم غذایشان کم باشد، باید خوراکی‌هایی که کالری بیشتری دارند و خوراکی‌هایی که مقدار چربی در آن‌ها زیاد است مانند مغز دانه‌ها، گوشت، شیر،لبنیات و تخم‌مرغ مصرف کنند.
سرما اشتها را بیشتر می‌کند؟
وقتی فرد به مدت طولانی در محیط خیلی سرد یا خیلی گرم قرار بگیرد، متابولیسم بدن افزایش می‌یابد و انرژی بیشتری می‌سوزد بنابراین حس گرسنگی و نیاز به مصرف غذا هم بیشتر خواهد شد. در نتیجه فرد برای تأمین انرژی مورد نیاز بدن بیشتر غذا می‌خورد و این واکنش فیزیولوژیک و طبیعی بدن است و مصرف بیشتر شیرینی و چربی در زمستان هم یک حالت عادتی و سازشی با محیط محسوب می‌شود.
پس به همین علت افراد در هوای سرد به خوردن شکلات، شیرینی، آجیل و مربا گرایش بیشتری پیدا می‌کنند؟
همان‌طور که اشاره کردم، زمستان برای کسانی که بیشتر در معرض سرما هستند نیاز به انرژی را افزایش می‌دهد اما در شرایط فعلی که برای اغلب افراد در خانه و محل کار دمای مناسب تأمین می‌شود، نیاز به کالری افزایش پیدا نمی‌کند و افراد به مصرف خوراکی‌های پرکالری نیاز ندارند و مصرف این خوراکی‌ها، فقط باعث چاقی و اضافه وزن می‌شود. در چنین مواردی، گرایش به مصرف غذاهای شیرین جنبه روانی و عادتی دارد و مربوط به نیاز فیزیولوژیک بدن نیست.
در فصل سرما، مصرف غذاهای گرم مانند سوپ و آش بیشتر می‌شود. شما مصرف این غذاها را توصیه می‌کنید؟
به طور کلی در فصل سرد، خوردن غذاهای گرم و در فصل گرم، خوردن غذاهای سرد دلچسب‌تر است. به علاوه خوردن این غذاها برای افرادی که مواجهه بیشتری با سرما دارند هم لذیذ و مطبوع است و هم مواد مغذی مورد نیاز و دمای مناسب را برای بدن تأمین می‌کند و مصرفشان در این شرایط مناسب‌تر است.
در زمستان نوشیدنی‌های گرمی مانند چای، قهوه، شیرکاکائو و شیر داغ هم بیشتر مصرف می‌شود. شما کدام یک را توصیه می‌کنید؟
درست است که در فصل سرما، نوشیدن چای و قهوه دلچسب است اما باید در حد اعتدال مصرف شوند. این نوشیدنی‌ها مُدر هستند و مصرف زیادشان باعث دفع آب و املاح بدن و ایجاد اختلالات الکترولیتی می‌شود ضمن اینکه این نوشیدنی‌ها به خاطر ترکیب‌های پلی فنلی مانند تئوفیلین، تئوبرومین و کافئین، اسید معده را تحریک و باعث ترشح آن می‌شوند و مصرف بیش از اندازه‌شان مشکلات گوارشی ایجاد می‌کند. حتی ممکن است منجر به زخم معده و دوازدهه و یبوست شود. بنابراین بهتر است چای و قهوه بیش از 3 تا 4 فنجان کوچک در روز مصرف نشود. مصرف شیر و شیرکاکائوی کم‌چرب و کم‌شیرین نیز در برنامه غذایی روزانه توصیه می‌شود اما شیر ساده کم‌چرب بهتر است، چون کاکائو جذب کلسیم موجود در شیر را پایین می‌آورد.
با توجه به اینکه در زمستان هوا زودتر تاریک می‌شود آیا لازم است ساعت غذا خوردن تغییر کند؟
نکته مهم این است که وعده شام حداقل 2 یا 3 ساعت قبل از خواب تنظیم شود و اگر افراد به دلیل تاریک شدن هوا و کوتاه شدن روز می‌خواهند زودتر بخوابند، بهتر است زودتر هم شام بخورند زیرا کوتاه بودن فاصله بین خوردن شام و زمان خواب رفلاکس و مشکلات گوارشی را به دنبال خواهد داشت.
| درست است که در فصل سرما، نوشیدن چای و قهوه دلچسب است اما باید در
حد اعتدال مصرف شوند. این نوشیدنی‌ها مُدر هستند و مصرف زیادشان باعث دفع
آب و املاح بدن و ایجاد اختلالات الکترولیتی می‌شود |
کوتاه شدن روز ممکن است باعث شود که تعداد میان وعده‌ها کمتر شود. برای پیشگیری از این مشکل چه کار باید بکنیم؟
اگر برنامه غذایی خوب تنظیم شود، این مشکل پیش نمی‌آید. مثلاً دانش‌آموزی که ساعت 8 باید مدرسه باشد، اگر ساعت شش و نیم بیدار شود، ساعت 7 صبحانه بخورد، ساعت 10 یک میان وعده و ساعت یک و نیم ناهار بخورد، ساعت 4 میان وعده بعدی و ساعت هفت و نیم تا 8 هم شام بخورد بهترین حالت است. قبل از خواب هم بهتر است مقداری شیر گرم یا ماست ساده که باعث آرامش و خواب راحت می‌شود، میل کند. به این ترتیب کوتاه شدن روز، روی میان وعده‌ها تأثیری نخواهد داشت.
فرآوری: مریم مرادیان نیری