می‌گویند کشاورزی محور توسعه و استقلال است اما کشاورزانی که روی زمین‌های کوچک و بزرگ کار می‌کنند می‌دانند محور توسعه بودن، ملزوماتی دارد که در کشورمان وجود ندارد؛ در نتیجه، بسته‌های حمایتی دولتی از جمله بیمه، نه روی خوشی به کشاورز نشان می‌دهند و نه به مردمی که قرار است از دسترنج او استفاده کنند.
به گزارش لقمه، بیمه محصولات کشاورزی و دامی یکی از مهم‌ترین بسته‌های حمایتی است که کشورهای مختلف در اختیار کشاورزانشان قرار می‌دهند تا علاوه بر تضمین محصولات کشاورزان، کشاورزی و آینده آن را هم بیمه کند.
زمزمه‌های بیمه محصولات کشاورزی از سال 1349 وارد ایران شد و تاسیس صندوق بیمه در سال 1353 به تصویب رسید.
پس از انقلاب اسلامی ایران نیز در سال 1363، تاسیس صندوق بیمه کشاورزی محصولات کشاورزی به تصویب مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان رسید، هرچند بیشتر کشورهای توسعه‌یافته جهان از آغاز قرن بیستم متوجه اهمیت بیمه‌های کشاورزی شدند و سعی کردند خیلی زود، راه را برای کشاورزانشان هموار کنند.
حالا عمر بیمه محصولات کشاورزی در ایران به چهل سال نزدیک می‌شود؛ اما خدماتی که صندوق بیمه به کشاورزان می‌دهد نه‌تنها با خسارت‌های آنان برابری نمی‌کند بلکه در بیشتر موارد حتی نیمی از ضرر کشاورزان و دامدارن را هم جبران نمی‌کند، تا کشاورزان هر سال ضرر کنند یا مجبور شوند کشت محصولات اساسی را رها کرده و به سراغ محصولاتی بروند که تنها صرفه اقتصادی دارند.
این درحالی است که نگاهی به بیمه‌های نوین محصولات کشاورزی در کشورهای اروپایی و آمریکایی حتی برخی همسایه‌های خودمان در آسیا نشان می‌دهد محصولات حاصل دسترنج کشاورزان باید بسیار بیش از آنچه صندوق بیمه کشاورزی اعتبار دارد، مورد حمایت قرار گیرد.
در بودجه 92، با توجه به مشکلات مالی جدی که دولت با آن روبه رو بود و کمبود اعتبارهایی که گریبان تمام بخش‌های اقتصادی و رفاهی و حتی بودجه جاری کشور را هم گرفت؛ میزان اعتبار صندوق بیمه کشاورزی تنها 150 هزار میلیارد تومان درنظر گرفته شد که این میزان به اعتقاد کارشناسان و ازجمله اعضای کمیسیون مجلس شورای اسلامی باید حداقل 850 هزار میلیارد تومان باشد؛ این یعنی اعتبار بیمه محصولات کشاورزی دست‌کم باید 5 برابر شود تا کشاورزی برای شاغلان این حیطه، مقرون به صرفه باشد و امنیت غذایی مردم هم تامین شود.
نماینده مردم شوش در مجلس شورای اسلامی یکی از افرادی است که به این وضع انتقاد دارد؛ او به خبرنگار ایسنا می‌گوید: در اردیبهشت ماه امسال به دلیل باران سختی که در منطقه ما آمد کشاورزان آسیب زیادی دیدند، اگر حساب کنیم از هر هکتار زمین چهار تن گندم برداشت می‌شود، بیمه باید نزدیک به سه میلیون تومان به کشاورزان پرداخت می‌کرد در صورتی که سقف چیزی که بیمه می‌خواهد به کشاورز بدهد فقط 500 هزار تومان است؛ این 500 هزار تومان قیمت چهار پنج سال پیش است و باید متناسب با نرخ روز افزایش پیدا کند.
عباس پاپی‌زاده، عضو دیگر کمیسیون کشاورزی مجلس نیز با تاکید اینکه بیمه محصولات کشاورزی پاسخگوی کشاورزان نیست، می‌گوید: ارزش افزوده کشاورزی و تولید مواد اولیه که مورد نیاز صنایع جانبی است، اهمیت بخش کشاورزی را نشان می‌دهد، این اهمیت به قدری است که کشورهای اروپایی و آمریکا نزدیک به 680 میلیارد دلار به بخش کشاورزی‌اش یارانه می‌دهند، این یارانه از راه‌های مختلف یا به بهانه بیمه یا جبران خسارت یا تهیه نهاده‌ها به قیمت ارزان یا رایگان برای کشاورزان می شود، این در حالی است که کشورهایی مثل آمریکا یا برخی کشورهای اروپایی عضو سازمان تجارت جهانی هستند و مجاز نیستند که به این میزان از بخش کشاورزیشان حمایت دولتی انجام دهند.
نماینده مردم دزفول در مجلس به خسارات سیل‌های بهاری در استان خوزستان هم اشاره می‌کند و توضیح می‌دهد: خسارتی که به دلیل سیل‌های بهاری به کشاورزان استان خوزستان زده شد به تنهایی بیش از هزار میلیارد تومان به این استان ضرر وارد کرد؛ چگونه می‌توان با 150 هزار میلیارد تومان در کل کشور ضرر و زیان مجموع کشاورزان را در یک سال جبران کرد؟
کشور آمریکا که این نماینده مجلس به عنوان مثال از آن یاد می‌کند در سال گذشته 2012 میلادی مبلغی بیش از 11 میلیارد دلار برای خسارت ناشی از بیمه کشاورزی به کشاورزان و دامداران خود پرداخت کرده است.
این رقم در میان 65 میلیارد دلاری که در کل جهان از سوی بیمه‌های مختلف به کشاورزان پرداخت شده است رقم بسیار قابل توجهی است که نشان‌دهنده اهمیت بخش کشاورزی در کشور توسعه‌یافته‌ای مثل آمریکاست.
در حال حاضر در بسیاری از کشورهای دنیا بیمه‌های خصوصی به سراغ بخش کشاورزی آمده‌اند و باعث اعتبار پذیری و ریسک کمتر سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی شده‌اند؛ این چیزی است که مسئولین از آن غافل شده‌اند، چرا که حمایت از بیمه‌های کشاورزی و ریسک کمتر در این بخش، سلامت و امنیت غذایی مردم کشور را تامین می‌کند.
پاپی‌زاده در این باره می‌گوید: برخی بخش‌های اقتصادی مثل بخش کشاورزی به حمایت ویژه دولت نیاز دارد، مثلا در بخش پتروشیمی سرمایه‌گذاران علاقه زیادی دارند سرمایه‌گذاری کنند چون نسبت به بقیه بخش‌های اقتصادی حاشیه سود بالاتری دارد اما در حوزه کشاورزی به دلیل اینکه زحمت آن بسیار بالا است، حاشیه سودش کم است و تحت تاثیر عوامل محیطی است و کمتر می‌توان آن را مدیریت کرد، سرمایه‌گذاری کمتر است.
او ادامه می‌دهد: در کشور ما با وجود اینکه بنیه اقتصادی کشاورزان به دلیل خرد بودن اراضی، کم درآمدی و عدم اقتصادی بودن بخش کشاورزی خود به خود از کشاورزان آمریکایی و اروپایی ضعیف‌تر است، حمایت کافی از آنها صورت نمی‌گیرد.
در چنین شرایطی ما باید سیاست‌های حمایتی وزارت جهاد کشاورزی را به شدت افزایش دهیم، یکی از این سیاست‌ها مربوط به بخش بیمه‌های کشاورزی است که دولت باید بطور جدی پیگیر این موضوع باشد و حمایت خود را از این بیمه افزایش دهد.
این عضو کمیسیون کشاورزی مجلس تاکید می‌کند: کشاورزی ما تابع شرایط محیطی است و در خیلی موارد نمی‌توانیم شرایط محیطی را کنترل کنیم یا تکنولوژی‌ای هم که در کشور وجود دارد، نمی‌تواند از محصولات کشاورزی در مقابل شرایط متغیر طبیعی حمایت و یا دفاع کند، در این شرایط کشاورز ما که دچار ضرر و زیان شده باید از طریق حمایت‌های دولتی مثل بیمه پشتیبانی شود.
اگر این حمایت صورت نگیرد کشاورز سال به سال دچار ضرر می‌شود و ورشکستگی‌های مکرر باعث می‌شود کشاورز مجبور شود زمین یا سایر سرمایه‌های خود مثل خانه و ماشینش را بفروشد و کم کم زمینه خروجش از بخش کشاورزی مطرح شود.
حالا کارشناسان، هشدارهایشان را داده‌اند و نمایندگان مجلس هم به دولت تذکر می‌دهند تا حمایت‌های جدی‌تری از بخش کشاورزی داشته باشد، اما جای خالی حمایت‌های کافی از این بخش همچنان احساس می‌شود؛ مردم از روند رو به رشد مایحتاج اولیه غذایی‌شان شکایت می‌کنند و کشاورزان هم از بی‌توجهی دولت به بخش کشاورزی که می‌تواند محور توسعه غیرنفتی باشد، گله‌مند هستند.
گزارش: رضوان اناری