مصرف میان وعده و غذاهای شور بین دانش آموزان نه تنها سبب دفع کلسیم، بلکه زمینه ساز بیماری‌های قلبی- عروقی و فشارخون بالا در بزرگسالی می‌شود.
به گزارش
لقمه، در حال حاضر مصرف زیاد غذاهای چرب و سرخ شده، فست‌فودها و مصرف زیاد نمک از جمله مشکلاتی است که در الگوی مصرف غذای دانش‌آموزان وجود دارد.
مصرف زیاد نمک زمینه را برای فشار خون بالا در بزرگسالی فراهم می‌کند همچنین مصرف زیاد روغن و چربی علاوه بر بالا بردن چربی خون و بیماری‌های قلبی و عروقی، به دلیل دریافت کالری زیاد اضافه وزن و چاقی را به دنبال دارد. کودکان سنین مدرسه علاوه بر سه وعده غذایی اصلی به میان وعده نیز نیاز دارند.
برای پیشگیری از فشار خون بالا، بیماری‌های قلبی و عروقی و اضافه وزن و چاقی در بزرگسالی، میان وعده دانش‌آموزان باید شامل مواد غذایی باشد که علاوه بر تأمین نیازهای تغذیه‌ای، کم‌نمک و کم‌روغن نیز باشد.
به این دلیل موادی چون چیپس، پفک و سایر تنقلات چرب و شور میان وعده‌های مناسبی نیستند.
استفاده از انجیر خشک، توت خشک، نخودچی، کشمش، انواع مغزهای بو نداده و بدون نمک، برگه زردآلو و انواع میوه‌ها نظیر سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، زردآلو، لیمو شیرین و ... سبزیهایی نظیر هویج، کاهو، خیار و ساندویچ‌هایی مانند نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و کتلت، نان و حلوا شکری، نان و پنیر و خرما، می‌تواند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی دانش‌آموزان قرار گیرد. استفاده از ساندویچ‌های خانگی که در تهیه آن‌ها نمک و روغن کمتری استفاده شده است، توصیه می‌شود.
وعده‌ها و میان‌وعده‌های نامنظم
حذف وعده‌های غذایی رفتاری رایج در نوجوانان است. حذف وعده صبحانه در دانش‌آموزان بسیار شایع است که با عواقب نامطلوب از قبیل اضافه وزن و چاقی، عدم تمرکز و عملکرد درسی ضعیف و افزایش خطر دریافت ناکافی مواد مغذی به خصوص کلسیم همراه است.
دانش‌آموزانی که وعده غذایی خود را حذف می‌کنند در پاسخ به گرسنگی اغلب به جای وعده غذایی از میان وعده‌هایی استفاده می‌کنند که از لحاظ ویتامین، مواد معدنی و فیبر پایین هستند و سرشار از چربی، شکر و نمک می‌باشند.
مصرف بی‌رویه تنقلات غذایی کم‌ارزش
متأسفانه برخی تنقلات تجاری از جمله انواع فرآورده‌های غلات حجیم شده مثل انواع چیپس و پفک به طور بی‌رویه توسط کودکان و دانش‌آموزان مصرف می‌شوند. مصرف چیپس و پفک به خصوص قبل از وعده‌های غذایی به دلیل ایجاد سیری کاذب دانش‌آموزان را از خوردن غذاهای اصلی که باید مواد مغذی مورد نیاز رشد را تأمین کند، باز می‌دارد.
از سوی دیگر نمک موجود در آن ذائقه را به خوردن غذاهای شور عادت می‌دهد.
مطالعات انجام شده رابطه بین مصرف نمک و افزایش فشار خون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است.
والدین باید دانش‌آموزان را به مصرف تنقلات سنتی مثل نخودچی و کشمش، گردو، بادام، پسته (از انواع بو نداده و بدون نمک)، گندم برشته، برنجک، عدس برشته شده، توت خشک، انجیر خشک و برگه‌ها تشویق کنند و سر سفره به جای نوشابههای گازدار برای افراد خانواده از دوغ کم‌نمک و بدون گاز استفاده کنند.
اثرات زیانبار مصرف غذاهای پرنمک و شور نمک ماده ضروری و تأمین کننده سدیم در انسان است که در انتقال جریانات عصبی و انقباض عضلانی نقش دارد. مقدار توصیه شده مصرف نمک حدود 5-3 گرم در روز (کمتر از یک قاشق چای‌خوری) است.
اضافه دریافت نمک خطرات عمده‌ای از جمله افزایش فشار خون را به دنبال دارد. ثابت شده است که مقدار مصرف نمک با میزان شیوع سکته قلبی در جامعه مرتبط است. دریافت زیاد نمک و سدیم و مصرف غذاهای شور و پرنمک و تنقلات شور سبب کاهش بازجذب کلسیم از کلیه شده و دفع ادراری آن را افزایش می‌دهد که خود عامل مهمی در کاهش تراکم استخوانی و پوکی استخوانی است.
جلوگیری از اثرات زیانبار دریافت بالای نمک از دوران کودکی و سنین مدرسه باید شروع شود. دانش‌آموزان باید سعی کنند که هنگام انتخاب مواد غذایی نوع کم‌نمک آن را برگزینند و در کنار غذا از نمکدان استفاده نکنند.
اثرات زیانبار مصرف غذاهای پرچرب
اگر چه چربی‌ها در برنامه غذایی دانش‌آموزان به علت تولید انرژی بالا و خاصیت سیرکنندگی و طعم‌دهندگی حائز اهمیت هستند و چربی‌های مفید مثل امگا 3 را که برای سلامت بسیار ضروری است تأمین می‌کنند اما برخی از مواد غذایی حاوی چربی‌های نامطلوب هستند و به همین دلیل نباید زیاد استفاده شوند.
بسیاری از مواد غذایی موجود در بازار به خصوص مواد انواع فست‌فودها (مثل سوسیس، کالباس، پیتزا و سیب‌زمینی سرخ شده) دارای چربی اشباع شده هستند که تنگی و انسداد عروق و بروز بیماری‌های قلبی عروقی را به دنبال دارند.
رعایت نکات ذیل در تغذیه دانش‌آموزان حائز اهمیت است:
مصرف فست‌فودها بسیار محدود شود. در کنار فست‌فودها، انواع سبزی یا سالاد مصرف شود. به جای خیارشور از گوجه‌فرنگی، خیار، کاهو و سایر سبزی‌ها استفاده شود.
به جای نوشابههای گازدار از نوشیدنی‌های سالم‌تر مثل دوغ بدون گاز استفاده شود.
به جای سیب‌زمینی سرخ شده از سیب‌زمینی تنوری استفاده شود.
هنگام مصرف غذا از نمکدان استفاده نشود.
تنقلات شور مثل انواع چیپس، پفک و چوب شور که حاوی نمک زیادی هستند مصرف نشوند.
از انواع آجیل و مغزهایی که بو نداده و خام هستند به جای انواع پرنمک و شور آن‌ها استفاده شود.
بازگشت به صفحه نخست