زمستان فصل ترشی است. بیشتر خانم‌ها از سبزیجات این فصل استفاده می‌کنند و برای تمام سال ترشی می‌اندازند.
به گزارش لقمه، ترشی از قدیم روشی رایج برای نگهداری از میوه‌ها و سبزی‌ها برای مدت طولانی بوده است طوری که ملوان‌ها هم از این روش برای همراه بردن خوراکی‌ها استفاده می‌کردند اما حرف و حدیث درباره ترشی زیاد است. بعضی‌ها می‌گویند فرآوری ترشی خواص آن را بیشتر می‌کند. بعضی دیگر معتقدند ترشی چربی سوز است. بعضی هم آن را چاق کننده می‌دانند. برخی فوایدی برای آن ذکر می‌کنند و برخی مضراتی.
امروزه ترشی جزء جدا نشدنی سفره کدبانوهای ایرانی است. اما آیا می‌دانید ترشی چه تاثیری روی خوراکی‌ها دارد؟ چه خواص و چه مضراتی دارد و مفید‌ترین روش درست کردن آن چیست؟ پاسخ را در این مطلب بخوانید.
سرکه، حرف اول را در خاصیت می‌زند
بخش اصلی و وجه مشترک تمام ترشی‌ها حضور سرکه است. سرکه بر اثر تخمیر قند میوه‌ها به وسیله باکتری تولید می‌شود. سرکه اسید استیک دارد و این ماده با تغییر PH محیط از رشد میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کند و جلوی فساد خوراکی‌ها را می‌گیرد. خود سرکه بر اثر تخمیر به وجود می‌آید و مقدار زیادی از خواص خوراکی‌های تخمیری مثل آنتی اکسیدان را داراست. باکتری‌های مفید که باعث تخمیر غذا‌ها می‌شوند موجب به وجود آمدن ترکیبات شیمیایی خاصی شده که برای سلامت مفید هستند. تحقیقات جدید نشان داده مصرف روزانه ۲۰ میلی لیتر سرکه چه به تنهایی و چه به صورت مخلوط با غذا‌ها مثل ترشی یا سالاد، باعث کاهش اندکس گلیسمی مواد غذایی که کربوهیدرات دارند، می‌شود. کاهش اندکس گلیسمی چه در افراد دیابتی و چه غیر دیابتی باعث می‌شود قندخون در بدن به آهستگی بالا برود. اسید سیتریک موجود در سرکه جذب کلسیم را بهبود می‌بخشد و در افزایش سوخت و ساز بدن موثر است. سرکه می‌تواند باکتری‌های مضر دستگاه گوارش را از بین ببرد و از بروز گاز معده جلوگیری کند. علاوه بر این سرکه به عملکرد سم زدایی کبد هم کمک می‌کند و صفرا را از بین می‌برد.
مراقب دستگاه گوارش خود باشید
پزشکان معتقدند مصرف زیاد و بی‌رویه ترشی احتمال ابتلا به سرطان معده را بالا می‌برد. یک تحقیق نشان داده در مناطقی از جهان که مصرف ترشی بالاست خطر ابتلا به سرطان مری و معده بیشتر گزارش شده است. به علاوه ترشی برای کسانی که زخم معده یا اثنی عشر دارند، مضر است. پزشکان به این افراد داروهایی تجویز می‌کنند تا از شدت اسید معده کاسته شود و زخم بهبود پیدا کند اما ترشی اسید معده را زیاد و زخم را شدید‌تر می‌کند. ترشی برای کسانی که ریفلاکس معده یا احساس ترش کردن دارند هم توصیه نمی‌شود. این افراد غیر از مصرف ترشی باید از مصرف هرگونه خوراک اسیدی مثل لواشک و مرکبات هم پرهیز کنند. ترشی برای افراد دارای روده تحریک پذیر و افرادی که دارای سوءهاضمه هستند هم مضر است.
دشمن دندان‌ها
در عین حال که می‌گویند سرکه باعث جرم زدایی دندان‌ها و از بین بردن بوی بد دهان می‌شود و توصیه می‌کنند هفته‌ای یک بار دندان‌ها را با سرکه بشویید، اما حمیدرضا عظیمی، استاد دانشکده دندانپزشکی دانشگاه شاهد معتقد است مواد ترش موجود در ترشی‌ها که حاوی غلظت‌های اسیدی بالا هستند، درست مثل مواد شیرین باعث آسیب رساندن به مینای دندان و تخریب و فساد دندان و آسیب به لثه‌ها می‌شوند.
تمام ترشی‌ها و خوراکی‌های اسیدی با PH پایین می‌توانند در مینای دندان و لثه‌ها نفوذ کنند و علاوه بر سست کردن دندان‌ها، باعث تخریب و فساد دندان‌ها و لثه‌ها شوند. دکتر عظیمی معتقد است برای اینکه مینای دندان کودکان در مقابل مواد شیمیایی و اسیدی آسیب پذیر‌تر است، بهتر است خوراکی‌های ترش و اسیدی مثل ترشی را کمتر مصرف کنند.
ترشی را با ماست نخورید
غیر از ناراحتی‌های گوارشی که اصلیترین اثر استفاده از ترشی‌های تند و تیز است، تحقیقات نشان داده استفاده زیاد از ترشی می‌تواند باعث رسوب مایعات بین مفصلی و آرتروز شود. پوکی استخوان و ساییدگی استخوان هم از عوارض مصرف زیاد ترشی است. این ماده حتی در بعضی افراد می‌تواند باعث ضعف شدید، تشدید ناراحتی‌های عصبی و ضعف اعصاب یا صرع شود. یادتان باشد ترشی را به همراه ماست نخورید زیرا اسیدلاکتیک موجود در ماست به همراه اسید استیک موجود در ترشی برای کسانی که معده حساسی دارند آزاردهنده است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد اگر ترشی مانده یا کهنه باشد، قارچ‌هایی درون آن رشد می‌کند که می‌تواند سرطان زا باشد، بنابراین بهتر است از مصرف ترشی مانده پرهیز کنید.
اعتماد نکنید
ترشی‌های آماده هم به صورت کارخانه‌ای و هم به صورت باز در مغازه‌ها قابل خرید هستند. در ترشی‌های کارخانه‌ای امکان استفاده از مواد نگهدارنده و رنگ‌های خوراکی زیاد است. این ترشی‌ها به احتمال قوی میکروب ندارند و سالم هستند اما ممکن است خواص آن‌ها به اندازه خواص ترشی تازه نباشد. از طرفی روی ترشی‌های باز که در مغازه‌ها فروخته می‌شود نظارتی وجود ندارد. این ترشی‌ها ممکن است آلوده به قارچ باشند، بنابراین اگر خانواده شما به مصرف ترشی گرایش دارد، بهتر است خودتان در خانه آن را درست کنید و در تهیه آن از سبزیجات تازه استفاده کنید. نعناع و جعفری تازه هم بوی خوبی به ترشی شما می‌دهند و هم خواص بیشتری دارند.
مراقب چاقی بر اثر خوردن ترشی باشید
ترشی نوعی چاشنی رایج در مشرق زمین و قاره آسیاست که از زمان بسیار قدیم مورد استفاده قرار می‌گرفته است. فلسفه ایجاد ترشی بر می‌گردد به عدم وجود وسایل سرمایشی. در قدیم که سردخانه و یخچال وجود نداشت، برای اینکه جلوی گندیدگی و فساد میوه‌ها و سبزیجات را بگیرند، آن‌ها را درون سرکه نگه می‌داشتند تا در فصل‌های دیگر بتوانند آز آن‌ها استفاده کنند. سرکه به دلیل PH پایینی که دارد و محیط اسیدی که فراهم می‌کند، مانع رشد باکتری‌ها در مواد خوراکی می‌شوند، فرآیند گندیدگی و پوسیدگی خوراکی‌ها را متوقف می‌کند و ماندگاری خوراکی‌ها را بالا می‌برد.
اما لازم است بدانید به دلیل تغییر PH مواد خوراکی و فعل و انفعالات شیمیایی که بر اثر عمل آمدن ترشی ایجاد می‌شود، مواد مانده در سرکه خواص اولیه خود را تا حدی از دست می‌دهند. گذشت زمان و تجزیه سلولی به از دست دادن خواص کمک می‌کند و هر چه ترشی بیشتر بماند امکان بیشتری دارد تا خاصیت مواد از بین برود. البته ترشی خاصیت گندزدایی دارد و علاوه بر این در فرآیند عمل آمدن ترشی و تخمیری که انجام می‌شود، مواد جدیدی به وجود می‌آیند که می‌توانند برای بدن مفید باشند. برای مثال مقداری آنتی اکسیدان در فرآیند تخمیر ایجاد می‌شود که می‌تواند از برخی سرطان‌ها جلوگیری کند. از دیگر خواص ترشی این است که در تهیه آن از میوه‌ها و خشکبار استفاده می‌شود. این مواد حاوی فیبر هستند و می‌توانند هضم را آسان و به بهبود عملکرد دستگاه گوارش کمک کنند. خوردن سرکه شاید بتواند به مقدار بسیار کم در کاهش چربی خون موثر باشد. اما تاکنون هیچ تحقیق معناداری نتیجه خاصی درباره این موضوع ارائه نکرده است، بنابراین اینکه خوردن ترشی می‌تواند چربی خون را کاهش دهد یا خوردن آن همراه غذا می‌تواند چربی غذا‌ها را دفع کند، باور اشتباهی است و هیچ گونه مبنای علمی‌ای ندارد.
مصرف ترشی دو خطر مهم برای بدن دارد؛ اول اینکه خوردن آن به افزایش اشتها و سوق دادن فرد به پرخوری کمک می‌کند. این افزایش اشتها و پرخوری موجبات چاقی را فراهم می‌کند که آن هم به نوبه خود عوارضی را به دنبال دارد. دلیل دوم بر می‌گردد به مشکلات دستگاه گوارش. خوراکی‌های اسیدی، ترشح اسید معده را بالا می‌برند و برای مخاط دستگاه گوارش ضرر دارند. بنابراین خوردن ترشی برای کسانی که سوءهاضمه، ورم یا زخم در دستگاه گوارش دارند به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.
بازگشت به صفحه نخست