داشتن قدبلند و هیکل متناسب آرزوی هر انسانی است. اگر پدر و مادری ببینند قد کودکشان کمی کوتاه است مدام از این پزشک به آن پزشک می‌روند و توقع دارند معجزه شود. اما به نتیجه نمی‌رسند؟ ژن‌ها در الگوی رشد ما نقش مهمی بازی می‌کنند و ما ژن‌هایمان را از والدینمان می‌گیریم، ولی ژنتیک تنها عامل مؤثر بر قد نیست.
به گزارش
لقمه، این که قد ما چقدر بلند می شود به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ سن بلوغ، قد دیگر اعضای خانواده، بیماری های مزمن و تغذیه.
بهترین راه برای فهمیدن این که آیا رشد ما از الگوی درستی پیروی می کند یا نه این است که در زمینه قد و سن با پزشک مشورت و جدول آن را مرور کنیم. پزشک می داند الگوی درست رشد یک پسر یا دختر سالم به چه صورت است و با مقایسه الگوی رشد ما با الگوی استاندارد به ما می گوید آیا بخوبی رشد کرده ایم یا نه، بلندی قد ما بیش از هر چیز به قد پدر و مادرمان بستگی دارد. از روی قد پدر و مادرمان می توانیم متوجه شویم در نهایت چقدر قد می کشیم. فرمول زیر کمک می کند اندازه نهایی قدمان را (با اختلاف مثبت یا منفی پنج سانتی متر) تخمین بزنیم:
دختران: [(قد پدر ـ 12.7 سانتی متر) + قد مادر] تقسیم بر 2
پسران: [(قد مادر + 12.7 سانتی متر) + قد پدر] تقسیم بر 2
جهش قد کی آغاز و کی متوقف می شود؟
جهش قد معمولا دو سال طول می کشد و در دختران و پسران در سنین مختلفی شروع می شود. پسران معمولا در این دوره سالانه حدود 10 سانتی متر قد می کشند. این در حالی است که قد دختران در همین دوران سالانه حدود 5/7 سانتی متر بلند می شود. به همین دلیل مردان معمولا چند سانتی متر قد بلندتر از خانم ها هستند.
دلایل توقف رشد قد
قد یک نوزاد تازه متولدشده حدود 50 سانتی متر است و طی 20 سال قد نوزاد حدود سه برابر افزایش می یابد، اما چرا رشد بیشتر از این ادامه پیدا نمی کند و متوقف می شود؟
برای درک این موضوع اول باید بدانیم صفحه رشد چیست. صفحه رشد در دو انتهای استخوان های بلند کودکان قرار دارد و مسئول رشد استخوان هاست. با پایان فرآیند بلوغ، فعالیت صفحه های رشد متوقف و به استخوان تبدیل می شوند. نقش پیچیده ژن ها، تغذیه و هورمون ها سبب می شود سلول های استخوانی در صفحه های رشد استخوان های بلند تکثیر و رشد خطی استخوان ها متوقف شود.
مهم ترین هورمون هایی که در این فرآیند رشد نقش دارند، عبارتند از: هورمون رشد، تیروکسین، اندروژن ها و استروژن که به ترتیب توسط غدد هیپوفیز، تیروئید و غدد تناسلی ترشح می شوند. در پایان فرآیند بلوغ غدد تناسلی در دختران و پسران تولید هورمون استروژن را افزایش می دهند. افزایش استروژن در خون سبب می شود صفحه های رشد استخوان ها در بافت استخوانی ادغام شوند و کار رشد استخوان را متوقف کنند.
در نتیجه بافت استخوانی نسبت به هورمون هایی که مسئول رشد هستند واکنش نشان نمی دهد. در بعضی از افراد فعالیت غدد جنسی زودتر از حد معمول افزایش می یابد. این مساله سبب می شود قد این افراد از میانگین قد افراد جامعه کوتاه تر باشد. برعکس اگر فعالیت غدد جنسی دیرتر از زمان معمول افزایش یابد، فرد از قد بلندتری برخوردار خواهد شد.
بهترین راه این است که به فکر بهداشت خود باشیم، از تغذیه سالم و کامل برخوردار باشیم، به طور مرتب ورزش کنیم و بدرستی و به میزان کافی بخوابیم، اما مهم تر از همه باید بدانیم هر قدر هم که تلاش کنیم، نمی توانیم روی میزان قد خود تاثیر چندانی داشته باشیم.
برای داشتن یک بدن استوار چه می توان کرد؟ 1. توجه به رژیم غذایی: رژیم غذایی در تقویت بدن و رشد تاثیر بسزایی دارد. نقش ویتامین ها و مواد معدنی در این میان پررنگ است. ویتامین A و ویتامین D و همچنین کلسیم در رشد بدن نقش مهمی دارند. ویتامین A بر سوخت وساز استخوان ها تأثیر می گذارد. این ویتامین را می توان از راه مصرف سبزیجاتی مانند هویج، اسفناج و کلم بروکلی به دست آورد. ویتامین A همچنین از طریق مصرف گوشت، مرغ و ماهی هم به دست می آید. از سوی دیگر، ویتامین D به جذب کلسیم در بدن کمک می کند و همه می دانیم برای داشتن استخوان سالم کلسیم ماده ای بسیار مهم است. برای این که به اندازه کافی از ویتامین D برخوردار باشیم نباید از نور خورشید غافل شویم. اشعه خورشید کمک می کند بدن ما ویتامین D تولید کند.
2. خواب: شکل خوابیدن ما در ظاهر بدنمان تاثیر می گذارد. نکته اول این که حداقل هشت ساعت در شبانه روز بخوابید. از سوی دیگر، شکل قرار گرفتن ما هنگام خواب هم مهم است. وضع نامناسب بدن هنگام خواب سبب می شود ستون فقرات خمیده شود. برای این که بدنتان هنگام خواب شکل مناسبی به خود بگیرد، می توانید یک بالش کوچک زیر گردن و بالشی کمی بزرگ تر زیر زانوها قرار دهید. این کار سبب می شود بدن در حالت متعادل قرار گیرد، ستون فقرات آرام تر شود و ماهیچه های پشت کشیده شوند. اگر روی یکی از پهلوهایتان می خوابید، بهتر است زانوهایتان را خم کنید و یک بالش بین زانوها قرار دهید.
چالشی به نام مکمل های غذایی در بازار محصولاتی به صورت قرص وجود دارد که گفته می شود حاوی هورمون رشد است. سازندگان این محصولات فقط وعده های توخالی می دهند، زیرا نمی توانیم هورمون رشد را به شکل قرص به بدن برسانیم. گذشته از این، در مواقع خاص پزشک می تواند هورمون رشد تزریقی را تجویز کند، ولی استفاده طولانی مدت از آن می تواند مشکلاتی در پی داشته باشد. بنابراین استفاده دارویی از هورمون رشد، مستلزم تجویز پزشک و البته احتیاط است.
داشتن اعتماد به نفس
اگر نسبت به همسالان خود کوتاه قدتر یا بلندقدتر هستید، نباید اعتماد به نفس خود را از دست بدهید. بهتر است روی نقاط قوت خود تأکید کنید. در ضمن اگر کوتاه قد هستید، شاید کفش های پاشنه دار بتوانند به شما کمک کنند. در ضمن ممکن است رشد شما با تأخیر مواجه باشد. در این مورد پزشک می تواند از آزمایش هایی استفاده کند که نشان می دهد آیا رشد شما نسبت به همسالانتان مدت بیشتری طول می کشد یا نه. بنابراین اگر در مقایسه با دیگر اعضای خانواده بیش از حد و به طور غیرطبیعی کوتاه قد یا بلندقد هستید، بهتر است با پزشک صحبت کنید./ ضمیمه سیب
مترجم: مریم شادکمالی
منبع: WebMD
بازگشت به صفحه نخست