پیشنهاد دکتر مظهری به دفتر ارتقای سلامت وزارت بهداشت:
از متخصصین تغذیه برای پیشگیری از چاقی استفاده بهینه کنید

به گزارش لقمه، نایب رییس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران ضمن تاکید بر تقدم پیشگیری بر درمان، نسبت به شیوع چاقی حتی در میان کودکان و عوارض و هزینه های سنگین درمان آن هشدار داد و با اشاره به مطالعه "ﺑﺎر ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎ و آﺳﻴﺐﻫﺎ در اﻳﺮان" در سال 82 ؛ از بیماری های غیرواگیر به عنوان علت اصلی ناتوانی ها و مرگ و میر افراد جامعه نام برد.


دکتر ضیاءالدین مظهری در گفت و گو با خبرنگار سلامت نیوز، با تاکید بر تقدم پیشگیری بر درمان گفت:« بیماری های عفونی، غیرعفونی و بخصوص بیماری های غیرواگیر هزینه های هنگفتی را به خانواده ها و نظام درمان کشور تحمیل می کند بنابراین اگر بتوانیم با توسعه پیشگیری در قالب افزایش سطح آگاهی های جامعه نسبت به مسائل بهداشت فردی، بهداشت غذا، بهداشت آب آشامیدنی، بهداشت هوا و غیره کار کنیم از بروز و شیوع بیماری ها و هزینه های درمانی کاسته ایم».


گسترش چاقی در میان کودکان
وی ادامه داد:« بارزترین مسئله ای که می توان به آن اشاره کرد پیشگیری از چاقی ها است. چراکه چاقی ها، بیماری هایی در سطح جهان تلقی می شوند که به صورت خزنده ای تمام سنین مختلف را تهدید کرده و روز به روز گسترش چاقی را در میان کودکان بیشتر از گذشته مشاهده می کنیم و متاسفانه آغاز چاقی در دوران کودکی یکی از عوامل مهم افکندن بذر بیماری های مختلف می باشد که در کوتاه و بلند مدت به بار خواهند نشست».


نایب رییس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران گفت:« اصولا چاقی ها را نه از بعد عدم تناسب بین وزن و قد می سنجیم که انباشتگی های نازیبایی را در افراد نمایان می سازد بلکه همین تغییرات نازیبایی و عدم تناسبی که در ظاهر دیده می شود خیلی بیشتر ممکن است تغییراتی را در درون افراد ایجاد کند که عملکرد ارگان های بسیار حساس را که حفظ سلامتی جسم و جان وفکر و اندیشه ما در گرو عملکرد صحیح این ارگان هاست، تحت تاثیر قرار می گیرد».


وی با ابراز نگرانی از شیوع چاقی حتی در میان کودکان گفت:« در دو دهه اخیر دغدغه متخصصین تغذیه، افزایش وزن در میانسالان و یا افرادی بود که در دهه سوم و چهارم زندگی قرار داشتند اما امروزه در کودکان و نوجوانان این بیماری را می بینیم که همان عوارضی را که در بزرگسالان ایجاد می کند در کودکان نیز ایجاد می کند. »


عوارض و بیماری های ناشی از چاقی
وی درباره عوارض و بیماری های ناشی از چاقی ها گفت:«چاقی زمینه ساز بسیاری از بیماری ها ازجمله بیماری های قلبی وعروقی، اعصاب، کبدی، بیماری های پانکرات یا لوزالمعده، بیماری های مفاصل یا پوکی استخوان زودهنگام که مربوط به دهه های پنجم و ششم زندگی فرد است اما امروزه در دهه های دوم و سوم زندگی نیز به ظهور می رسد و با آسیب دیدن زودهنگام، شکستگی هایی را ایجاد می نمایند و بدین طریق بالاترین هزینه های درمانی را به خانواده ها تحمیل می نمایند و اگر این رخداد در سنین بالایی نیز اتفاق افتد علاوه بر تحمیل درد و رنج و هزینه های سرسام آور جان فرد آسیب دیده نیز در معرض خطر ناتوانی های علاج ناپذیر قرار می گیرد.»


وی افزود:« بیماری های متعدد متابولیکی نیز از جمله بیماری های ناشی از چاقی است که مهمترین آن افزایش چربی خون و به دنبال آن بروز بیماری خاموش و کشنده یعنی فشارخون است. متاسفانه فرد مبتلا و بی خبر در زمانی متوجه این بیماری می شود که به چشم، کبد و کلیه وی آسیب های جدی وارد شده است که ناشی از عدم رعایت تناسب، تعادل و تنوع غذایی می باشد. مخصوصا عدم تناسب در مورد میزان دریافت انرژی و مصرف آن یعنی یک اختلاف سطح بین مصرف انرژی و دریافت انرژی فراتر از نیاز بخصوص در بین زنان دیده می شود که عوارض آن، به صورت اضافه وزن و چاقی های گسترده ای در پیر و جوان، مجرد و متاهل، مشاهده می گردد».


وضعیت آموزش سلامت در کشور
دکتر مظهری در ارزیابی وضعیت آموزش سلامت و پیشگیری از بیماری ها در کشور گفت:« خوشبختانه در دهه هایی که پشت سر گذاشتیم یک موجی از برنامه های آموزشی در زمینه سلامتی و تغذیه آغاز شده است که روز به روز انگیزه توجه به سلامت و تغذیه مناسب را در خانواده های مختلف جامعه ایرانی بوجود آورده است که ارتباطی به توان اقتصادی آنها ندارد».


وی گفت:« متاسفانه می بینیم نسل جوان ما با الگوبرداری غلط از تغذیه و رفتارهای اجتماعی غربی روز به روز از سنت های دیرپای ایرانی دور می شوند و نه به فرهنگ کامل غربی آراسته شده اند و نه به ریشه های اخلاقی و فرهنگ های اجتماعی ما خو گرفته اند».


نایب رییس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران تاکید کرد:« کشورهایی که به سلامتی تک تک افراد جامعه خود توجه کرده اند؛ اغلب کشورهایی هستند که نه منابع طبیعی فراوان و نه سرمایه داشته اند اما افرادی را پرورش دادند که جسمی سالم دارند و این جسم سالم موجبات پرورش فکر اندیشمند و مبتکر را فراهم کرده و حتی بهبود کیفیت زندگی و عادات غذایی سالم آنها چنان تاثیری در چند دهه اخیر بر روی نسل آنها اعمال کرده است که به طور متوسط بین 12 تا 15 سانتی متر به میانگین قد آنها افزوده شده است».


هزینه های سنگین درمان چاقی
وی درباره هزینه های سنگینی که درمان چاقی سالانه به کشورهای جهان و از جمله کشورمان تحمیل می کند؛ گفت:« پرهزینه ترین چاقی ها را در کشور امریکا می بینیم که بین 40 تا 60 درصد افراد رشد یافته آن در معرض خطر اضافه وزن و چاقی قرار دارند و میلیاردها دلار برای درمان بیماری های متابولیکی، قلبی و عروقی ،سکته های قلبی و مغزی هزینه می کنند. در کشور ما نیز چاقی معضلاتی را ایجاد کرده و گاهی می بینیم که گسترده ترین بیماری ها مربوط به بیماری های قلبی و عروقی است که ریشه در تغذیه نامتعادل دارد».


دکتر مظهری خاطرنشان کرد:« هزینه ایجاد شده ناشی از چاقی را نباید تنها از بعد هزینه درمان بیماری زایی آن در نظر بگیریم بلکه وقتی فردی دچار بیماری های مختلف ناشی از چاقی می شود تحت تاثیر صدمات وارد گردیده از چرخه تولیدات و یا خدمات( چرخه اقتصادی) به کنار می رود که باعث می شود هم درآمد خانوادگی و هم درآمد ناخالص ملی کاهش پیدا کند. از طرفی بعد از صرف این همه هزینه ممکن است فرد بیمار که تخصص قابل توجهی را کسب کرده و باید از هزینه ای که سال ها برای تربیت وی صرف شده است بتواند خدماتی را به جامعه ارائه دهد، اما به دلیل چاقی و بیماری های ناشی از آن در سنین پایین دچار معلولیت یا ناتوانی یا مرگ زودهنگام می شود».


بیماری های غیرواگیر علت اصلی ناتوانی ها و مرگ و میر
وی به مطالعه ای که در سال 82 درباره "ﺑﺎر ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎ و آﺳﻴﺐﻫﺎ در اﻳﺮان" برای 6 استان انجام شد؛ اشاره کرد و درباره بار بیماری ها بر حسب سن و جنس در این مطالعه گفت:« در این مطالعه مشخص شد که ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ از ﺑﺎر ﻣﺮگ در ﺳﻨﻴﻦ 5 ﺗﺎ 44 ﺳﺎل ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣﻮادث، و در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ از 44 ﺳﺎل ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎی ﻏﻴـﺮ واﮔﻴـﺮ ﺑـﻮد. ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎی ﻏﻴﺮ واﮔﻴﺮ ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﺑـﺎر ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺳـﻨﻴﻦ 15 ﺗـﺎ 69 ﺳﺎل می باشند، ﺧﺼﻮﺻﺎ اﺧﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﻋﺘﻴـﺎد و اﺧـﺘﻼل اﻓﺴﺮدﮔﻲ اﺳﺎﺳﻲ، ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎی ﻗﻠﺒﻲ - ﻋﺮوﻗـﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﺑﻴﻤـﺎری ﻫـﺎی اﻳﺴﻜﻤﻴﻚ ﻗﻠﺐ و ﻋﺮوق ﻣﻐﺰ، ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎی اﺳﻜﻠﺘﻲ - ﻋـﻀﻼﻧﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ اﺳﺘﺌﻮ آرﺗﺮوز زاﻧﻮ و ﻛﻤﺮ درد، ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎی ادراری - ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﺧﺼﻮﺻﺎ در زﻧﺎن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻋﻮارض ﻳﺎﺋﺴﮕﻲ های زودرس در زنان و ﺳﺎﻳﺮ ﺑﻴﻤـﺎری ﻫـﺎ ﻣﺎﻧﻨـﺪ ﻛﻢﺧﻮﻧﻲ ﻓﻘﺮ آﻫﻦ، ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎی ﭘﻮﺳﺘﻲ، و دﻳﺎﺑﺖ ﺷـﻴﺮﻳﻦ که ریشه همگی این بیماری ها در تغذیه نامتعادل و نامناسب و تک خوری ها توام با عدم تحرک دارد».


دکتر مظهری افزود:« ﺻـﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﺳﻮاﻧﺢ، ﻣﺨﺼﻮﺻﺎ زﻣﻴﻦ ﺧﻮردن و ﻋﻮارض ﻧﺎﺷـﻲ از آن ﻛـﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﭘﻮﻛﻲ اﺳﺘﺨﻮان ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻲ ﺷـﻮﻧﺪ، ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧـﺴﺒﺖ از ﺑـﺎر ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ را در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻی 80 ﺳﺎل ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دادﻧﺪ. ﺑﻴﻤـﺎری ﻫـﺎی ﺣﻮل زﻣﺎن ﺗﻮﻟﺪ ﻃﺒﻌﺎ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ را در ﺳﻨﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺗـﺎ 4 ﺳـﺎل اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ. ﺑﻴﻤﺎریﻫﺎی ﻏﻴﺮ واﮔﻴـﺮ ﻋﻠـﺖ اﺻـﻠﻲ ﺑـﺎر ﻣـﺮگ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎﻻی 15 ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ . ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣـﻮادث، ﺑﻴـﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎر را در ﺳﻨﻴﻦ 5 ﺗﺎ 44 ﺳﺎل اﻋﻤـﺎل ﻣـﻲ ﻧﻤﻮدﻧـﺪ و ﺳـﻮء ﺗﻐﺬﻳـﻪ و ﻋﻮارض آن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻛﻢ ﺧﻮﻧﻲ ﻓﻘﺮ آﻫﻦ ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﺧﻮد را از ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ ﺗﺎ 4 ﺳﺎﻟﮕﻲ آﺷﻜﺎر ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ».


نایب رییس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران درباره بار بیماری ها در 6 استان کشور در ادامه گفت:« در این مطالعه ﺑﺮآورد ﺑﺎر ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎ و ﺻـﺪﻣﺎت ﺑﺮای 6 اﺳﺘﺎن آذرﺑﺎﻳﺠﺎن ﺷـﺮﻗﻲ، ﺑﻮﺷـﻬﺮ، ﭼﻬﺎرﻣﺤـﺎل و ﺑﺨﺘﻴـﺎری، ﺧﺮاﺳﺎن (ﺑﺰرگ)، ﻫﺮﻣﺰﮔـﺎن و ﻳـﺰد، در ﻣـﻮارد ﺑـﺴﻴﺎری ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﺑﺮآوردﻫﺎی اﺳﺘﺎﻧﻲ اﭘﻴﺪﻣﻴﻮﻟﻮژی ﺑﻴﻤﺎری ﻫﺎ ﺻـﻮرت ﮔﺮﻓـته است. ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﻄﺢ ﻣﻠﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻮاﻧﺢ و ﺣﻮادث ﻋﻤـﺪی و ﻏﻴﺮﻋﻤﺪی، ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻄﺢ ﻛﺸﻮری، رﺗﺒﻪ اول ﻣﻴﺰان ﻫـﺎی DALY(سالهای از دست رفته عمر)را ﺑـﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده اﻧﺪ. ﺑﻪ ﻧﺤﻮ ﻣـﺸﺎﺑﻪ، اﺧـﺘﻼﻻت رواﻧﭙﺰﺷـﻜﻲ ﻧﻴـﺰ رﺗﺒﻪ دوم را در ﻫﺮ 6 اﺳﺘﺎن داﺷـﺘﻨﺪ».


وی گفت:« با مشاهده آمارهای ارائه شده در این مطالعه متوجه می شویم که چقدر هزینه های هنگفت و چه سان تعداد کثیر نیروهای کار و میلیون ها ساعت کاری را به علت بیماری افراد جامعه از دست داده ایم و احتمالا در دهه 90 و یا در حال حاضر آمارهای مورد اشاره خیلی بیشتر از دهه 80 خواهد بود».


هشدار نسبت به افزایش سرطان ها و بیماری های خودایمنی
وی با هشدار نسبت به افزایش روز به روز بیماری های غیرواگیر مزمن، گفت:« بروز سرطان ها در کشور افزایش یافته است و گستردگی بیماری های خودایمنی در هر خانواده ای فردی را دچار حساسیت هایی نسبت به آب و هوا و غذا کرده است که تمام اینها را می توان با یک برنامه ریزی سیستماتیک و توجه به افزایش فرهنگ تغذیه ای و رفتارهای اجتماعی پیشگیری کرد و از اینهمه نیروی انسانی و ارزش های افزوده ای که فعالیت این نیروها در چرخه های اقتصادی در غالب تولیدات و خدمات می توانند فراهم کنند ما به عنوان ضرر و زیان از دست داده و هنوز می دهیم».


سونامی بیماری ها به دنبال رواج فرهنگ غلط تغذیه ای
این متخصص تغذیه و رژیم درمانی خاطرنشان کرد:«متاسفانه با رواج فرهنگ غلط تغذیه و عدم فعالیت های بدنی مورد نیاز و گرایش شدید خانواده ها به مصرف فست فودها، نوشیدنی های گازدار و بی گاز سونامی بیماری های مختلفی را به حرکت واداشته است».


وی با اشاره به تدوین سند ملی امنیت غذایی توسط دفتر بهبود تغذیه و معاونت بهداشتی وزارت بهداشت، گفت:« خوشبختانه شاهدیم که قدم های در راستای سند ملی امنیت غذایی با همکاری دانشگاه های مختلف کشور برداشته می شود ولی خانواده ها هم باید به این مسئله توجه کنند که برای بهبود زندگی و رسیدن به توسعه پایدار یک عزم ملی نیاز است. اگر هر فردی به فراخور حال خود به بهبود وضعیت سلامت خود و خانواده اش بپردازد می تواند در بلند مدت خانواده اش را تغییر دهد و خانواده ها می تواند اجتماع را تغییر دهد و کل کشور تحت تاثیر قرار گیرد».


جلوی واردات مکمل های قاچاق گرفته شود
نایب رییس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران خاطرنشان کرد:« نباید منتظر پیش قدم شدن بقیه شویم تا ما بهره بگیریم چرا که یکدست صدا ندارد. یک عده سودجو از زودباوری مردم سوء استفاده می کنند و با ترفندهای عجیب وغریب میلیاردها سود هنگفت را با رژیم های آنچنانی و با موادی که معلوم نیست محتوای آن چیست با تبلیغات به خورد مردم می دهند لذا باید جلوی سودجویان از یک جایی گرفته شود و از واردات مکمل های قاچاقی که نه تنها توان جسمی افراد و قدرت فکری آنها را تقویت نمی کند بلکه موجب ابتلای مصرف کنندگان آنها به بیماری های جسمی و ارگانیک و حتی اعتیاد می شود؛ گرفته شود».


پیشنهاد استفاده از متخصصین تغذیه درجهت فرهنگسازی تغذیه ای
وی در پایان به دفتر ارتقای سلامت وزارت بهداشت برای ارتقای سلامت افراد جامعه چنین پیشنهاد داد:« با توجه به اینکه در حال حاضر تمام دانشگاه های علوم پزشکی ایران متخصصین تغذیه را تربیت می کنند اگر از وجود آنها استفاده بهینه به عمل آید و راه فعالیت سیستماتیک آنها باز شود تا بتوانند آموخته های خود را در جهت آموزش و فرهنگ سازی تغذیه ای با برنامه های مدونی آغاز کنند که این برنامه های آموزشی تبدیل به تغییر رفتار در سه حوزه دانش، بینش و مهارت خانواده ها به ثمر برسد و این تغییر رفتار قابل مشاهده برای اندازه گیری باشد در کوتاه زمان می توانیم اثرات آن را با کاهش گسترده سوء تغذیه چه از بعد زیادخوری و چه کم خوری شاهد باشیم».


وی تاکید کرد:« وقتی که تعادل و تنوع و تناسب برقرار شد نرخ بیماری ها کاهش پیدا می کند، مرگ و میرها تحت کنترل در می آید، بیماری های لاعلاج و صعب العلاج کاهش می یابد و جلوی معلولیت جسمی و فکری اعضای خانواده ها گرفته می شود».  



بازگشت به صفحه نخست