پای صحبت بسیاری از افراد كه می‌نشینیم، بر این باور هستند كه بهترین رژیم غذایی ممكن را در پیش گرفته‌اند و توانسته‌اند به زعم خودشان معجزه‌ای را بیافرینند زیرا در طول یك هفته چند كیلوگرم از وزنشان و چند سانتی‌متر از سایز دور كمر‌شان را كاهش داده‌اند در حالی كه به عقیده متخصصان تغذیه، این اشتباه‌ترین باور ممكن و نادرست‌ترین شیوه‌ای است كه افراد در پیش می‌گیرند و گاهی سلامت خود را به خطر می‌اندازند...
به گزارش لقمه، دكتر سیدضیاالدین مظهری، متخصص تغذیه و نایب رییس انجمن علمی پیشگیری و درمان چاقی ایران، به گفت‌وگویی علاوه بر اشاره به شیوه‌های نادرست لاغری و كاهش وزن، با اصولی‌ترین و علمی‌ترین شیوه برای دست پیدا كردن به تناسب اندام اشاره کرده است.
به‌نظر شما، کاهش بیش از یك كیلوگرم وزن در طول یک هفته درست است یا نادرست؟
متاسفانه برخی افراد كاهش چند كیلوگرم از وزن بدن و چند سایز از دور كمر را در طول یك هفته بهترین نتیجه ممكن برای داشتن اندام مناسب می‌دانند در حالی كه این یكی از مخرب‌ترین روش‌های كاهش وزن است و این افراد از نظر دانش تغذیه‌ای، كاهش وزن صوری را برگزیده‌اند چراكه دیری نمی‌گذرد كه دوباره با بازگشت اضافه وزن و ذخیره چربی بیشتر روبرو خواهندشد.
پیروی از این شیوه كاهش وزن، بدن را با چه آسیب‌هایی روبرو می‌كند؟
پس از مدتی مكانیسم‌های حفظ حیات شروع به فعالیت می‌كنند و به این ترتیب نه‌تنها چربی‌های بیماری‌زا سراغ فرد می‌آیند بلکه ایجاد محیط اسیدی، خروج كلسیم از استخوان‌ها و آسیب‌هایی از این دست به وجود می‌آید. در این موارد، شاید فرد در ظاهر با كاهش وزن و سایز به دلیل از دست رفتن آب میان بافتی روبرو شود اما واقعیت این است كه با نگاه كردن به چهره او اثری جز آزردگی دیده نمی‌شود. ضمن اینكه زمینه ابتلا به كم خونی و ریزش مو برای فرد ایجاد خواهد شد و در آینده‌ای نه‌چندان دور اضافه وزن قبلی بازمی‌گردد اما ترمیم و بازسازی و تراكم استخوان و عضله ممكن نخواهدبود. جالب اینجاست كه فرد مجدد به فكر كاهش وزن می‌افتد اما این بار باید زحمت بیشتری برای لاغر شدن بكشد.
آیا ممكن است شیوه‌های نوین لاغری كه به گونه‌های مختلف به‌وسیله برخی افراد سودجو ارائه می‌شود، نتیجه سوءاستفاده از این باورهای غلط مردم باشد؟
بله، افراد سودجو شیوه‌هایی را تحت‌عنوان رژیم‌های جادویی و غیراستاندارد معرفی می‌كنند و همواره باورهای غلط افراد جامعه و سهل‌انگاری آنها، بازاركار این افراد را داغ می‌كند. حتی گاهی گزارش‌هایی می‌رسد حاكی از اینكه در برخی مراكز درمانی مراجعان متعددی یكجا پذیرش می‌شوند كه بدون هیچ توجهی به سابقه سلامت آنها، پیش‌زمینه‌های بیماری یا داروهایی كه مصرف می‌كنند و حتی بدون انجام آزمایش به آنها رژیم‌های لاغری داده می‌شود.
در بین این شیوه‌های نادرست، بیشتر كدام نوع آن به افراد توصیه می‌شود؟
معمول‌ترین آنها این است كه رژیمی سرشار از چربی و پروتئین به افرادی توصیه می‌شود كه بدون بررسی وضعیت جسمی‌شان، فقط به منظور كاهش وزن به پیروی از هر گونه رژیمی می‌پردازند. در این رژیم غذایی به افراد توصیه می‌شود هرچه می‌خواهند، گوشت، مرغ، تخم‌مرغ، خامه، سوسیس، كالباس و ... مصرف كنند اما منابع قندی را به هیچ‌وجه میل نكنند در حالی كه با این رژیم لاغری غلط، سوخت ناقصی در بدن ایجاد می‌شود كه به تركیبات كتون تبدیل و مانع جذب اسید اوریك خواهد شد. انباشت اسید اوریك هم زمینه ابتلا به نقرس را در این افراد به وجود می‌آورد و آنها را دچار حمله‌های نقرس می‌كند. همچنین بدن آنها با افزایش تركیب‌های اوراتی و ابتلا به سنگ‌های اوراتی در كلیه روبرو می‌شود و ریزش شدید مو به سراغشان می‌آید و تنفس و دهانشان بوی بدی می‌گیرد. علاوه بر این، در فاصله‌ای كوتاه، مكانیسم‌های زنجیره‌ای بدن این افراد به كار می‌افتد، به این ترتیب سوخت پایه‌ای تحلیل می‌رود، مصرف سوخت بدن كاهش پیدا می‌كند، آب بدن تخلیه می‌شود و در نهایت زمانی كه فرد با وجود این هشدارها به تغذیه خود توجه نمی‌كند، دچار ولع خوردن می‌شود و بدون اراده و كنترل شروع به پرخوری می‌كند.
در دنیا پیروی از این روش‌های نادرست را چگونه ارزیابی می‌كنند؟
در دنیا کارشناسان، افزایش یا كاهش مداوم وزن را در اثر استفاده از روش‌های لاغری نادرست، به بازی «یویو» تشبیه می‌كنند و ضرر و زیان این كار را بسیار گسترده‌تر از آن می‌دانند كه افراد اضافه وزن فعلی خود را حفظ كنند. اختلالات کبدی، افتادگی پوست، ریزش مو، از بین رفتن طراوت بدن، افت قند خون، افت فشارخون و گاهی پیش رفتن تا مرز بیهوشی از جمله همین ضرر و زیان‌هاست كه شیوه‌های نادرست كاهش وزن برای افراد به وجود می‌آورد. این كاهش وزن سریع در ظاهر تحسین‌برانگیز است در حالی كه تیشه به ریشه سلامت می‌زند.
منطقی‌ترین روش برای کاهش وزن چیست؟
چاقی و اضافه وزن، پدیده‌ای است كه طی سال‌های طولانی سراغ برخی افراد می‌آید چراكه بیش از نیازشان انرژی دریافت كرده‌اند و اضافه وزنشان ناشی از مصرف منابع پروتئینی، كربوهیدرات‌ها، چربی‌های اشباع و غیراشباعی است كه طی چند سال متوالی در بدنشان ذخیره شده است. برای از بین بردن این انباشته‌ها هم به صرف زمان نیاز است و باید به‌تدریج و با توجه به سن، جنس و وضعیت جسمانی افراد روش‌های لاغری به كار برده شود. به‌عنوان مثال، بهترین میزان كاهش وزن در طول هفته و بنا بر شرایط هر فرد بین 250 تا یك كیلوگرم است و مسلم است كه مثلا كاهش 250 گرم وزن در طول هفته بهتر از 350 گرم است زیرا هرچه وزن آرام‌تر كاسته شود تا تمام نیازهای بدن فرد تامین شود، این فرآیند با سلامت و صحت بیشتری طی خواهدشد.
حذف گروه‌های غذایی چه خطرهایی را برای سلامت افراد خواهد داشت؟
حذف نان، غلات، سبزی، میوه‌ها و حبوبات و سایر گروه‌های غذایی از رژیم غذایی یك اشتباه محض است چراكه بدن از طریق آنها نیاز میلیاردها سلول خود را تامین می‌كند. از طرفی، هیچ‌یك از گروه‌های غذایی به تنهایی قادر به تامین نیاز ارگان‌های مختلف بدن نیستند و گاهی با حذف برخی از گروه‌های غذایی، سیستم دفاعی بدن به سرعت ضعیف و زمینه ابتلا به بیماری‌ها فراهم می‌شود.
بهترین توصیه برای دست پیدا كردن به تناسب اندام چیست؟
به افرادی كه قصد كاهش وزن دارند، توصیه می‌شود به حفظ طراوت، زیبایی و سلامت هرچه بیشتر خود توجه كنند و به یاد داشته باشند كه نوع چاقی و نحوه برخورد با آن، در هر فردی متفاوت است و نباید بی‌مهابا هر روش لاغری را برگزید. اگر كسی تمایل ندارد دچار چاقی و اضافه وزن شود، باید به میزان موادغذایی دریافتی‌اش توجه داشته باشد و بداند سكه سلامت دو رو دارد، یك روی آن تغذیه مناسب، متعادل و متنوع است و روی دیگرش فعالیت متنوع كه هم مواد مغذی مورد نیاز برای رشد و سلامت بدن را در اختیار افراد قرار می‌دهد و هم انرژی مازاد بدن را می‌سوزاند. روش دیگری که بهتر است برای كاهش وزن دنبال کرد، این است که موادغذایی مصرفی در طول یک هفته و زمان مصرف آنها را که به دنبال احساس گرسنگی یا سیر بودن میل می‌شود، یادداشت كرد و با پایان یک هفته و مراجعه به موارد یادداشت شده، به این نکته توجه شود که مصرف موادغذایی متفاوت یا دسرها و میان‌وعده‌ها، به دلیل احساس گرسنگی و نیاز بدن بوده است یا نه تا به این ترتیب فرد به دلایل چاقی خود پی ببرد. واقعیت این است که خوردن مازاد بر نیاز بدن شاید در لحظه خوشایند باشد اما به دلیل افزایش سایز ناحیه پهلو، ران، نشیمنگاه و... چاقی و عوارض آن را به دنبال خواهدداشت. مهم‌تر اینکه چاقی بیماری خزنده‌ای است که برای انواع بیماری‌های خطرناک مراسم فراخوان برگزار می‌کند. با تحلیل عواملی که باعث افزایش وزن و چاقی فرد می‌شود، این نتیجه به دست می‌آید که هله‌هوله‌ها چیزی به جز انرژی به بدن نمی‌رساند و منفعتی برای بدن ندارد.
به همین منظور مصرف آب به جای نوشابه و آبمیوه‌ها، مصرف بیشتر سبزی‌های خام و پخته و خوردن غذاهای آبپز، بخار‌پز و کبابی به جای غذای سرخ‌شده کمک می‌کند تا بدن در مسیر سلامت پیش رود و تناسب اندام، زیبایی واقعی و طول عمر به‌دست آید.
بازگشت به صفحه نخست