رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم کشور ضمن اشاره به عوامل خطر موثر در بیماری‌های متابولیک، نسبت به کاهش سن ابتلا به دیابت در کشور هشدار داد.
به گزارش لقمه، دکتر فریدون عزیزی، رییس دهمین کنگره بین‌المللی بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم، گفت: کنگره بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم هر سه سال یکبار برگزار می‌شود. این کنگره امسال از 30 مهر تا دوم آبان‌ماه در سالن همایش‌های بین‌المللی ابوریحان دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی برگزار خواهد شد. در این کنگره شایع‌ترین بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم که شامل بیماری‌های اختلالات تیروئیدی، چاقی، دیابت و استخوانی است، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه در این کنگره سعی شده مفاهیم جدیدی بیان شود، اظهار کرد: مسوولیت پزشک در قرن 21 فقط تشخیص و درمان بیماری نیست. بلکه پزشک باید در چهار مرحله بیمار را مورد بررسی قرار دهد. در مرحله نخست پزشک باید دقت کند که عوامل خطر بیماری در جامعه وجود نداشته باشد. به عنوان مثال جهت پیشگیری از گواتر، نباید کمبود ید در جامعه وجود داشته باشد. در مرحله دوم پزشک باید دقت کند که اگر عوامل خطر در جامعه وجود دارند، این عوامل را کاهش داده یا از بین ببرد؛ مثلا اگر کمبود ید در جامعه وجود دارد، باید یدرسانی صورت گیرد.
عزیزی افزود: در مرحله بعدی نیز پزشک باید بیماری که خاموش بوده و علایمی ندارد را شناسایی کند. در این مرحله تمرکز باید روی غربالگری باشد. به عنوان مثال در ایران از 1000 نوزاد، یک نفر اختلال تیروئیدی دارد به همین دلیل باید غربالگری صورت گیرد تا قبل از بروز علایم، بیماری شناخته شود. مرحله چهارم نیز مرحله‌ای است که علایم بیماری بروز یافته و پزشک باید توانایی کافی تشخیص و درمان را داشته باشد.
رییس دهمین کنگره بین‌المللی بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم با تاکید بر اینکه در کنگره امسال سعی شده است به بیماری‌های غدد در زمان بارداری توجه ویژه‌ای شود، افزود: به این منظور سعی شده است از صاحبنظران برجسته در سطح دنیا استفاده شود. 315 مقاله به این کنگره ارسال شده است که 30 مقاله برای سخنرانی انتخاب شد و بقیه مقالات به صورت پوستر ارائه خواهند شد.
عزیزی ادامه داد: 65 سخنرانی در این کنگره ارائه خواهد شد؛ 9 سخنرانی جامع توسط اساتید داخلی و خارجی بوده، 13 سپموزیوم، 14 معرفی بیمار و 3 پانل. تعداد شرکت‌کنندگان داخلی 500 نفر و شرکت‌کنندگان خارجی از کشورهای ایتالیا، آلمان، دانمارک، انگلیس، عراق و عمان هستند.
رییس دهمین کنگره بین‌المللی بیماری‌های غدد درون‌ریز و متابولیسم در ادامه با تاکید بر اینکه اکثر بیماری‌های غددی که در زمان بارداری ظاهر می‌شوند، خاموش بوده و بدون علامتند، گفت: این بیماری‌ها باید با غربالگری مشخص شوند.
افراد در معرض خطر دیابت بارداری
عزیزی ادامه داد: اکثر افرادی که در زمان بارداری مبتلا به دیابت می‌شوند، قبل از بارداری دیابت نداشتند. به همین دلیل همه افراد بویژه افرادی که دارای علایم خطر مانند چاقی، سابقه سقط جنین در خانواده، سابقه دیابت و فشار خون دارند باید در اولین مراجعه پس از بارداری مورد بررسی قرار گیرند. سایرین نیز باید بین هفته‌های 22 تا 28 بارداری مورد بررسی قرار گیرند.
وی در این باره افزود: معمولا در سه ماهه دوم بارداری جفت مقدار زیادی هورمون ضدانسولین ترشح می‌کند و این امر باعث نشان دادن علایم دیابت می‌شود. درمان دیابت زمان بارداری بعد از زایمان قطع می‌شود، اما معمولا این افراد تا 10 سال پس از آن مبتلا به دیابت خواهند شد.
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم تاکید کرد: اگر دیابت در زمان بارداری تشخیص داده نشود، منجر به سقط نوزاد و عوارض دیگر خواهد شد. البته موارد ذکر شده در مورد تیروئید هم صادق است. در برخی از کشورها همه افرادی که قصد باردار شدن دارند، باید غربالگری شوند. اما در اغلب کشورها تنها افراد دارای علائم خطر مورد غربالگری قرار می‌گیرند. غربالگری تیروئید برای نوازان در ایران از 8 سال پیش آغاز شده و تقریبا همه نوزادن مورد غربالگری قرار می‌گیرند.
کبد چرب و همه عوامل موثر در بروز آن
وی در بخش دیگری از سخنان خود در مورد کبد چرب توضیح داد: تغذیه ناسالم و کم تحرکی زمینه‌ساز بیماری کبد چرب است. البته در کنگره امسال در مورد چاقی کمتر صحبت خواهد شد، زیرا هر دو سال یکبار کنگره سراسری چاقی در کشور برگزار می‌شود.
کمبود «ید» متهم اصلی بیماری تیروئید
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم در پاسخ به این پرسش که چه عواملی باعث بروز بیماری‌های تیروئید، دیابت و... می‌شود، گفت: برای برخی از بیماری‌ها عوامل ارثی و محیطی شناخته شده است. به عنوان مثال عامل اصلی محیطی بروز تیروئید، کمبود ید است و عامل دیگر آن ژنتیک و بیماری‌های خودایمنی است. به این منظور که تیروئید در بدن موادی تولید می‌کند که ضدخودش عمل می‌کنند.
عزیزی ادامه داد: معمولا عوامل محیطی را می‌توان کنترل کرد، اما مطالعاتی که در دنیا در مورد عوامل ژنتیکی انجام شده، راه‌حلی برای رفع این عامل به دست نیاورده است.
وی درباره بیماری دیابت نیز گفت: در بروز بیماری دیابت هم هر دو عامل محیطی و ژنتیک تاثیر دارند. عامل ژنتیکی بویژه در نوع دوم دیابت موثر است؛ بطوری که یک سوم نوزادانی که پدر یا مادرشان مبتلا به دیابت هستند و 60 درصد نوزادانی که هر دو والدین آنها مبتلا به دیابت هستند، دیابتی خواهند شد. اما تنها عامل ژنتیک در این زمینه تاثیر ندارد و عوامل محیطی مانند تغذیه ناسالم، و کمبود فعالیت بدنی هم تاثیرگذار است.
کاهش سن ابتلا به دیابت در کشور
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم با تاکید بر اینکه با شیوع چاقی، دیابت هم به صورت موازی افزایش پیدا می‌کند، افزود: در جوامع چاق‌تر مانند کشورهای حوزه خلیج فارس، میزان دیابت هم بالاتر است. در واقع عوامل ژنتیکی در زمان گذشته هم بوده است اما ماشینی شدن زندگی، کم تحرکی، تغذیه نامناسب، باعث افزایش دیابت شده است.
عزیزی ادامه داد: از طرف دیگر سن ابتلا به دیابت نوع دو کاهش یافته است. در زمان گذشته سن ابتلا به دیابت نوع 2، 30 سال به بالا بود اما اکنون سن ابتلا به آن 10 سال به بالا است. 14 تا 20 درصد جمعیت بالای 30 سال و نیم تا یک درصد کودکان مبتلا به دیابت نوع 2 هستند.
وی با تاکید براینکه هرچه سن ابتلا به دیابت کاهش پیدا کند عوارض آن در جوانی بروز پیدا می‌کند، اظهار کرد: افراد بین 25 تا 30 سالی که در زمان کودکی مبتلا به دیابت شده‌اند، دچار سکته قبلی و مغزی خواهند شد.
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم در مورد آمار شیوع دیابت در کشور توضیح داد: به طور کلی 9 درصد جمعیت در سطح کشور مبتلا به دیابت نوع 2 هستند. در شهرهای بزرگ کشور مانند تهران 14 درصد افراد بالای 20 سال مبتلا به دیابت و 14 درصد افراد پره‌دیابت (افرادی که دیابت ندارند اما احتمال بروز دیابت در آنها وجود دارد) هستند، یعنی به طور کلی یک سوم مردم تهران یا دیابت دارند یا پره‌دیابت هستند.
65 درصد تهرانی‌ها دچار اضافه وزن و چاقی
عزیزی در مورد آمارهای موجود در حوزه چاقی گفت: 65 درصد مردم تهران یا چاق هستند یا اضافه وزن دارند. 20 درصد افراد بالای 20 سال چاق هستند. البته این مشکل فقط در کشور ما وجود ندارد و کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، برخی از کشورهای اروپایی هم به این مشکلات دچار هستند.
وی با اشاره به عوامل آلودگی و پارازیت اظهار کرد: عوامل آلودگی و پارازیت هم در شیوع این بیماری‌ها بی‌تاثیر نیست، اما تاثیر آنها به اندازه سبک زندگی اشتباه نیست. برای مثال این عوامل باعث تشدید تیروئید در فرد باردار می‌شود.
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم با تاکید بر اینکه افرادی که قبل از بارداری تیروئید دارند و در صورتی که به صورت صحیح درمان شوند، دچار هیچ عارضه‌ای نخواهند شد، افزود: اما اگر تیروئید ناشناخته بماند یا خوب درمان نشود، باعث سقط و زایمان زودرس خواهد شد یا بر رشد ذهنی نوزاد تاثیر منفی خواهد داشت. این موضوع در کشورهای پیشرفته هم صدق می‌کند. به عنوان مثال در کشور انگلیس حدود 40 تا 50 درصد بیمارانی که باید درمان صحیح شوند، شناخته نمی‌شوند.
مشکل کبود ید در جنوب تهران
عزیزی در قسمت دیگری از سخنان خود در مورد برنامه «یدرسانی» در ایران گفت: برنامه «یدرسانی» در ایران از سال 1369 آغاز شد و در 16 سال اول بعد از شروع براساس پایش‌هایی که پژوهشکده غدد درون‌ریز و متابولیسم انجام می‌داد، بسیار موفق بود، اما براساس آخرین پایشی که انجام شده، در برخی از نقاط کشور هنوز کمبود ید وجود دارد. این نقاط شامل 7 استان کشور می‌شود که تهران و مخصوصا جنوب تهران هم شامل آنها است.
وی ادامه داد: برای رفع این مشکل تعاملاتی را با وزارت بهداشت آغاز کردیم که هنوز کامل نشده است، زیرا نظارت در این مورد شامل چند بخش است. برای رفع این مشکل به هموطنان توصیه می‌شود که لیست شرکت‌هایی که نمک یددار تولید می‌کنند را از وزارت بهداشت گرفته و از این نمک‌ها استفاده کنند.
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم ادامه داد: توصیه می‌شود از نمک‌های یک کیلوگرمی برای مصرف خانواده استفاده نشود زیرا این نمک‌ها ید ندارند. همچنین توجه شود روی بسته نمک‌ها عبارت تصفیه شده و یددار ذکر شده باشد.
عزیزی با تاکید بر اینکه مصرف قرص برای ید توصیه نمی‌شود، گفت: تامین ید اهمیت ویژه‌ای دارد. هم‌اکنون کمبود ید به عنوان مهم‌ترین علت کمبود هوش و اختلالات روانی در دنیا شناخته شده است.
وی با بیان اینکه افراد باردار باید دو تا 2.5 برابر سایرین ید دریافت کنند، اظهار کرد: این میزان ید از طریق نمک تامین نمی‌شود. بنابراین پیشنهاد شد زنان در زمان بارداری و شیردهی قرص‌های تقویتی که مجهز به 150 میکروگرم ید است، مصرف کنند. این موضوع در همه نقاط دنیا به تدریج در حال انجام است. برای مثال کشور آمریکا از پنج سال گذشته و کشور اسپانیا از امسال این فرآیند را آغاز کرده‌اند.
درخواست از وزارت بهداشت درباره ویتامین D
رییس پژوهکشده غدد درون‌ریز و متابولیسم در بخش دیگری از سخنان خود در مورد مشکل کمبود ویتامین D نیز گفت: کمبود ویتامین D بسیار مهم است و باعث راشیتیسم و نرمی استخوان در کودکان و بزرگسالان می‌شود. مصرف ویتامین D به همه افراد جامعه توصیه می‌شود. به همین دلیل در نامه‌ای که به وزارت بهداشت فرستادیم، از آنها درخواست کردیم تا همه افراد جامعه حداقل هرماه یک بار یک قرص 50 هزار واحدی ویتامین D را مصرف کنند.
عزیزی ادامه داد: بررسی‌های لازم در مورد این قرص در بارداران و دانش‌آموزان طالقان انجام شده است. این بررسی‌ها نشان داده مصرف یک قرص در ماه می‌تواند از کمبود ویتامین D جلوگیری کند.
بازگشت به صفحه نخست