سمنو؛ بركت سفره هفت سین

هنوز صدای طبق‌كش توی كوچه‌های حافظه می‌پیچد: سمنو آی سمنو مال پای هفت سین سمنو. این صدا كه انگار به تاریخ پیوسته است 4030 سال پیش در كوچه‌های تهران آشنا بود اما امروز دیگر فقط در محله‌هایی مثل پامنار و بازار قدیم می‌توانی دم عید طبق كشی را ببینی كه سمنو می‌فروشد. آن هم اگر شانس بیاوری و كسی هنوز باقی باشد.


می‌گویند قدیمی‌ها از سبزه گندم سمنو درست می‌كردند تا از طریق خوردن آن كثرت و وفور نعمت را به سفره‌های خود بیاورند.

درست كردن سمنو آداب و مراسمی داشت كه بی‌شباهت به مراسم پخت حلیم نیست.

نیت كردن سر سفره دیگ و نیفتادن چشم نامحرم به آن و خواندن اوراد و ادعیه و حتی برگزاری نماز حاجت و.... بر سر دیگ سمنو رسم بوده است و هركس بر سر دیگ سمنو حاجت می‌گرفت خود نیز باید دیگ سمنویی برپا می‌كرد. نذر كردن پای دیگ سمنو از آداب معمول بود اما امروز هم سمنوپختن بندرت صورت می‌گیرد و هم نذر كردن پای دیگ آن.

حتی گذشتگان معتقد بودند سمنو توان و نیروی مرد خانه است و اگر به هنگام نوروز، در خانه‌ای درست نشود‌ در سال جدید، مرد خانه خواهد مرد!

سمنو در اعتقاد عام به فاطمه زهرا(‌س) اختصاص داشت و زنان برای بچه‌دار شدن و یا گشایش بخت نذر می‌كردند و دیگ سمنو را هم می‌زدند و دعا می‌كردند.

بر حذر كردن افرادی كه مومن نیستند و واجبات دینی خود را بجا نمی‌آورند از حضور در اطراف دیگ سمنو، بر حذر داشتن حضور افراد ناپاك به خاطر جلوگیری از شور شدن سمنو و اعتقاد به باقی‌ماندن جای دست یكی از زنان بزرگ مذهب تشیع (حضرت فاطمه) از جمله این اعتقادات است.

برخلاف حلیم كه كاری مردانه بوده و هست سمنوپزان به زنان اختصاص داشت و آنها كه امكان پختن سمنو را نداشتند نذر می‌كردند كه در پختن سمنوی كس دیگری كه اقدام به این كار می‌كند ‌شریك شوند و یا به او مساعدت كنند، به خاطر همین سمنو پزان همیشه شلوغ بود.

اگر شما هم دوست دارید این سنت دیرینه را بر پا كنید خوب است از سبزه سبز كردن شروع كنید.