به گزارش لقمه، لثه بافتی است که معمولا تا دچار مشکلی مانند خونریزی یا تحلیل شدید نشود کسی به آن توجه نمی‌کند و همین عاملی برای پیشرفت موذیانه و آرام‌آرام بیماری‌های لثه است.
ویژگی یک لثه سالم
لثه سالم صورتی‌رنگ بوده و سفت و محکم به استخوان زیرین چسبیده و نمایی شبیه پوست پرتقال دارد یعنی دانه‌دانه است. از طرف دیگر لثه سالم فاقد تورم، قرمزی و خونریزی بوده و در محل تماس با دندان كاملا صاف و دارای لبه تیز است که اصطلاحا به آن لبه چاقویی می‌گویند. رنگ صورتی لثه سالم در برخی افراد كه رنگ چهره تیره دارند، ممکن است به صورت لكه‌های قهوه‌ای‌رنگ دیده شود. اگر سایر علائم لثه سالم وجود دارد و فقط رنگ آن قهوه‌ای است این لثه سالم است.
همه دردسرها به خاطر پلاک
ما در حفره دهان 2 بیماری عمده داریم؛ پوسیدگی و بیماری لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان. هر دوی اینها هم به دنبال تشکیل پلاک میکروبی روی سطوح دندان ایجاد می‌شوند. پلاک میکروبی لایه‌ای بی‌رنگ است که روی سطوح سخت محیط دهان(مثل دندان یا روکش) تشكیل می‌شود. پلاک میکروبی در ابتدای تشکیل قابل رویت نیست و به راحتی با مسواك زدن پاك می‌شود ولی شست‌وشو فقط با آب یا دهانشویه‌های معمولی آن را پاک نمی‌کند بنابراین باید برای پاك كردن آن از وسایلی مکانیکی مانند مسواك و خمیر دندان و نخ دندان استفاده كرد. اگر پلاك میكروبی هر روز یا در مراحل اولیه از سطح دندان تمیز نشود، املاح موجود در بزاق و مواد غذایی در آن رسوب کرده و منجر به ایجاد جرم می‌شود كه یک بافت سفت و سخت است.
متهم اصلی
جرم در واقع یک کانون عفونی است. جرم دندان علاوه بر اینكه برای لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان بیماری‌زا بوده و باعث ایجاد عفونت می‌شود، به دلیل داشتن سطحی ناهموار منجر به تجمع بیشتر پلاک نیز می‌شود و همین پلاک عفونت و التهاب لثه و بافت‌های نگهدارنده دندان (مثل استخوان نگهدارنده دندان) را تشدید می‌کند. با عمل جرم‌گیری تعداد این میكروب‌ها در دهان به مراتب كمتر می‌شود. برخلاف تصور بسیاری از مردم، جرم با مسواك زدن پاك نشده و برای برداشتن آن باید بیمار به دندانپزشک مراجعه کرده و وی با ابزار دستی یا ماشینی برای بیمار عمل جرم‌گیری را انجام دهد.
آیا جرم‌گیری به دندان صدمه می‌زند؟
این شاید رایج‌ترین پرسشی است که یک دندانپزشک در طول دوران کاری خود با آن روبه‌رو می‌شود. باید گفت این تصور کاملا غلط است. عمل جرم‌گیری به هیچ‌وجه برای دندان مضر نیست و باعث صدمه زدن به دندان یا برداشت مینای دندان نشده و به هیچ‌وجه قادر به تراش دادن دندان نیست. در واقع قدرت این دستگاه‌ها کمتر از حدی است که بتواند مینای دندان را بردارد.
از کجا بفهمیم لثه دچار مشکل است
علائم بیماری لثه که به صورت متداول افراد را به سمت درمان سوق می‌دهد می‌تواند یک یا ترکیبی از موارد زیر باشد:
تغییر رنگ لثه به سمت قرمزی، خونریزی لثه هنگام مسواك زدن یا خوردن مواد خوراکی سخت مانند سیب یا هویج، جدا شدن لثه از دندان، بو و طعم بد دهان، لقی دندان‌ها، حرکت و چرخش دندان از محل اولیه خود، گیر غذایی، احساس فشار بین دندان‌ها و آرامش آن پس از استفاده از خلال یا نخ دندان.
نکته مهم اینکه در اغلب موارد درد وجود ندارد و این قضیه باعث بی‌توجهی بسیاری از بیماران می‌شود اما با مشاهده علائم اولیه و درمان آن می‌توان از عوارض جدی از دست دادن دندان جلوگیری کرد.
وقتی فقط لثه عفونی است
اگر عفونت و التهاب تنها به بافت لثه محدود باشد به آن ژنژویت می‌گویند. ژنژیویت خفیف‌ترین نوع از بیماری‌های لثه است که باعث ایجاد لثه‌ای متورم و قرمز شده که به آسانی خونریزی می‌کند. این نوع بیماری عموما متعاقب کنترل نامناسب بهداشت دهان ایجاد شده و به دلیل اینکه التهاب به بافت‌های زیرین (استخوان و الیاف نگهدارنده دندان) نفوذ نکرده با جرم‌گیری و رعایت کامل بهداشت دهان درمان شده و عوارض آن کاملا برگشت‌پذیر است.
وقتی کارد به استخوان می‌رسد
با گذشت زمان و عدم درمان ژنژویت، پلاک به فضای زیر لثه گسترش پیدا کرده و مواد سمی حاصل از میکروب‌های پلاک به همراه واکنش‌های التهابی بدن باعث تخریب استخوان و بافت‌های نگهدارنده دندان شده و در نهایت باعث لقی دندان و از دست رفتن آن می‌شود. در این حالت بیمار دچار پریودونتیت شده است. این مراحل نیز عموما کند و بدون درد پیش می‌رود. پریودنتیت زیرگروه‌های متعددی دارد که عمده‌ترین آنها شامل این موارد است: پریودنتیت مزمن که معمولا در افراد بالای 40 سال بروز می‌کند، پریودنتیت پیشرونده در سنین پایین و گاهی با پیش‌زمینه فامیلی و ژنتیک و نیز پریودنتیت مرتبط با بیماری‌های سیستمیک مانند دیابت، بیماری‌های قلبی-عروقی و بیماری‌های تنفسی.
پولیش کنید، زیبا شوید
بیماری‌های لثه با روش‌های جراحی یا غیرجراحی قابل درمان هستند. در روش‌های غیرجراحی درمان‌ها غیرتهاجمی و كم‌هزینه در جهت كسب سلامت بافت‌های نگهدارنده دندان است. این امر در بعضی موارد با درمان‌هایی مانند جرم‌گیری و پولیش كردن دندان‌ها و گاهی به‌دنبال آن استفاده از درمان‌های كمكی و جانبی مانند دهانشویه‌ها و تجویز موضعی یا سیستمیك دارو به دست می‌آید. بسیاری از بیماران ممكن است نیاز به درمان دیگری نداشته باشند و تنها نیازمند معاینات متناوب و درمان‌های نگهدارنده جهت حفظ سلامت لثه و زیبایی لبخند خود باشند. زمانی كه درمان‌های غیرجراحی نتواند سلامت لثه را بازیابی كند یا زمانی كه بافت نگهدارنده دندان به حدی تخریب شده كه با درمان‌های غیرجراحی قابل ترمیم نباشد جراحی لثه به‌منظور بازسازی آناتومی بافت‌های نگهدارنده و نیز برقراری شرایط مناسب جهت انجام بهداشت دهان مطلوب ضروری است. به طور كلی 4 نوع درمان جراحی لثه داریم که شامل جراحی‌های حذف پاكِت، درمان‌های بازسازی‌كننده، جراحی افزایش طول تاج و پیوند بافت نرم است.
جراحی‌های زیبایی لثه
گاهی اوقات جدا از درمان بیمارهای لثه از درمان‌های جراحی به‌عنوان درمان زیبایی نیز استفاده می‌شود. مثلا در برخی افراد موقع خنده مقدار زیادی از لثه دیده می‌شود و دندان‌ها نیز کوتاه هستند. در این موارد جراح می‌تواند با جراحی افزایش طول تاج روی بخشی از لثه که هنگام لبخند دیده می‌شود و استخوان زیر آن مشکل را برطرف كند. در این روش بافت لثه و استخوان تغییر شكل داده شده تا سطح بیشتری از دندان نمایان شود. در بعضی موارد نیز به دلیل وسعت پوسیدگی یا شكستگی دندان به زیر لثه یا عدم وجود نسج دندان جهت‌گیر كافی روكش، جراحی افزایش طول تاج انجام می‌شود تا با تنظیم و تصحیح سطح لثه و استخوان درمان ترمیمی، زیبایی یا پروتز مناسب انجام شود.
تنها راه چاره
تنها راه پیشگیری از بیمارهای لثه و البته پوسیدگی دندانی، برداشت مکانیکی روزانه و دقیق پلاک میکروبی است که با مسواک زدن و نخ کشیدن به‌دست می‌آید. اگر موفق به پیشگیری از تشکیل پلاک نشویم تجمع پلاک منجر به پوسیدگی دندان و تخریب پریودنشیم (بافت نگهدارنده دندان) و نیز تبعات شناخته شده آن از قبیل بیماری‌های قلبی- عروقی، تولد زودرس نوزاد یا تولد نوزاد کم‌وزن و... می‌شود.
جرم‌گیری تنها فایده ندارد
درمان‌های جراحی و غیرجراحی و به دنبال آن تركیبی از بهداشت دهان مناسب و نیز معاینات منظم زمان‌بندی شده باعث افزایش شانس نگهداری دندان‌های طبیعی و كاهش ابتلا به مشكلات پزشكی مرتبط با بیماری لثه می‌شود.
یک نکته مهم اینکه جرم‌گیری و جراحی لثه واكسن نیست و در صورت عدم رعایت بهداشت دهان مطلوب و معاینات منظم پس از درمان امكان عود مجدد بیماری بسیار زیاد است. این مشکلی است که متاسفانه در بسیاری از بیماران دیده می‌شود چون بعد از جرم‌گیری یا جراحی تصور می‌کنند دیگر دچار چنین مشکلی نخواهند شد و در نتیجه بهداشت خود را به درستی رعایت نمی‌کنند.
بازگشت به صفحه نخست
نقل از :سیب سبز