لقمه: با اینکه امروزه آشپزخانه به دلیل میزان وقتی که اعضای خانواده در آن سپری می کنند یکی از اصلی ترین فضاهای خانه محسوب می شود ولی همچنان تمرکز اعضای خانواده در ایجاد فضایی مطلوب برای زندگی متوجه اتاق نشیمن است. اگر کمی با دقت و حوصله به این موضوع بنگرید متوجه خواهید شد که چرا این سال ها حضور خانواده ها در رستوران ها پررنگ تر از سابق شده است و مطمئناً علت به مرز نهایت رسیدن فروش مراکز تهیه غذا را خواهید فهمید، وقتی کدبانوی منزل مجبور به کار در یک مطبخ معمولی و غیر جذاب است چطور می تواند برای پخت و پز حوصله به خرج دهد. همان طور که برقراری تناسب میان دو عنصر رنگ و نور در کارکرد مناسب، زیبایی بصری، هارمونی فضایی و انتقال انرژی مثبت دیگر اتاق های منزل نقش دارد، در آشپرخانه نیز نوع رنگ بندی اتاق ها و استفاده از نور طبیعی کمک بزرگی به مطلوبیت فضا می کند.

پیشنهاد طراحان داخلی در طراحی آشپرخانه مدرن استفاده از رنگ های روشن و درخشان نظیر نارنجی، قرمز، زرد و سبز است که حس زنده بودن و شکوه را برای این آشپزخانه به ارمغان می آورند. این حس حاصل تقابل رنگ های دیوارها و وسایل است. هرگاه احساس کنید نیاز روحی جدید در آشپزخانه دارید به آسانی می توانید دیوار ها را با رنگ مورعلاقه تان بپوشانید. نخست کل دیوارها را به رنگ سفید یا کرم بسیار روشن درآورید. دقت کنید زیرسازی رنگ ها به درستی صورت گیرد و سطح دیوار صاف و یک دست باشد سپس، نوارهای باریکی از کاغذ تهیه کنید و درون آنها را با تیغ ببرید. این نوارها را روی دیوارها قرار دهید و درون شان را رنگ آمیزی کنید. مثلاً اگر زمینه اصلی کرم رنگ است، می توانید برای نوارها از رنگ سفید استفاده کنید.

پس از اینکه رنگ خشک شد، نوارها را به صورت افقی قرار دهید تا خطوط افقی را نیز روی دیوار پدید آورید. برای اینکه خطوط صاف و موازی باشند، دقت بسیاری لازم است. برای این منظور می توانید مثلاً برای کشیدن خطوط عمودی، بالا و پایین دیوار را به فاصله های 10 سانتیمتری علامت گذاری کنید تا بتوانید نوارها را دقیقاً موازی هم قرار دهید. جدا از نحوه رنگ آمیزی و تامین روشنایی که به وسیله هالوژن، لامپ های فلورسنت، چراغ های آویزان روی پیشخوان و نصب پرده های توری در آشپزخانه های مشرف به فضای بیرونی انجام می گیرد توجه به چیدمان وسایل محیطی آشپزخانه در ایجاد فضایی که بتوان بدون دغدغه در آن به فعالیت پرداخت نیز اهمیت ویژه ای دارد.

به طور کلی در آشپزخانه سه مرکز مهم وجود دارد که مکان قرارگیری شان، محل مناسب برای بقیه لوازم را تعیین می کند. این سه مرکز عبارتند از مرکز نگهداری مواد غذایی (یخچال و فریزر)، مرکز پخت و پز (اجاق گاز و فر) و مرکز شست وشو (Sink و ماشین ظرفشویی). در واقع اغلب مراحل آشپزی حاصل حرکت های متمادی فرد بین این سه نقطه اصلی است. مثلث کار همچنین این امکان را دارد تا فرد با آرامش خاطر و به دور از هرگونه حوادث خطرناک که معمولاً در آشپزخانه اتفاق می افتد، به فعالیت مشغول شود.


برای استفاده از مثلث کار توجه به چگونگی پلان آشپزخانه اهمیت بسیاری دارد. معمولاً آشپزخانه ها به صورت باریک مستطیلی شکل، راهرویی، L شکل و U شکل و اوپن تعبیه شده اند.

آشپزخانه های باریک مستطیلی شکل: در این آشپزخانه ها معمولاً امکان اختصاص تنها یک دیوار طولی به کابینت بندی و همچنین مراکز اصلی یادشده وجود دارد و دیوار طولی دیگر نقش محدودکننده فضا را داشته یا در آشپزخانه های با سیستم باز پیشخوان غذاخوری در آن در طول این مستطیل کم عرض واقع می شود.

آشپزخانه راهرویی: این آشپزخانه همان شکل و فرم نمونه قبلی را داشته ولی به جهت عریض تر بودن این مستطیل، امکان اختصاص دو طول آن به مراکز یاد شده وجود دارد.

آشپزخانه L شکل: در چنین آشپزخانه ای یک عرض و یک طول مستطیل به کابینت بندی و همچنین مراکز پخت وپز می تواند اختصاص یابد. در این نقشه نیز ایجاد مثلث کاری عملی است.

آشپزخانه U شکل: این نقشه ایده آل ترین فرم برای مثلث کار در آشپزخانه است به این ترتیب که هر راس مثلث می تواند روی یک ضلع مستطیل واقع شده و در صورتی که فواصل این سه راس با هم یکسان باشند، مثلث متساوی الاضلاع ایجاد می شود. در نتیجه برای فرد نیز حرکت ما بین مراکز با طی مسیری یکسان امکان پذیر بوده و به این طریق بازدهی کار نیز سریع تر و بهتر خواهد بود. طبق علم ارگونومیک حاصل جمع طول اضلاع این مثلث (محیط مثلث) که رئوس آن در نقطه مرکزی واقع در جلوی وسیله (اجاق و یا ظرفشویی) قرار دارد باید در یک محدوده خاص باشد. بر اساس استانداردهای محیطی حداکثر محیط این مثلث برای آشپزخانه های کوچک باید هفت متر و برای آشپزخانه های بزرگ هشت متر باشد.

در هر آشپزخانه علاوه بر مراکز فوق الذکر، مراکز دیگری از قبیل محل ذخیره کردن مواد غذایی که باید در نزدیکی محل آماده سازی غذا قرار گیرد نظیر محل قرارگیری مایکروویو که باید در فاصله 37/5 سانتیمتر از پیشخوان صرف غذا بالاتر و پایین تر بوده یا در فاصله37/5 سانتیمتری آن منطقه (مرکز صرف غذا) باشد، محل صرف غذا که براساس فضای موجود یا میزی برای این منظور در وسط آشپزخانه در نظر گرفته می شود یا پیشخوان آشپزخانه به این مساله اختصاص می یابد.

با نگاهی کلی به پلان و چیدمان مبلمان یک آشپزخانه به سادگی می توان به کارایی یا نامناسب بودن طراحی داخلی آن پی برد. آشپزخانه هایی که در آنها فضای کافی برای حرکت در اطراف، باز کردن درب کابینت ها و درهای وسایل مختلف و محلی برای آماده سازی غذا وجود ندارد، نیازمند تجدید نظر در چیدمان داخلی و یا حتی ایجاد تغییرات بنیادی و ساختاری هستند. اصول طراحی آشپزخانه حداقل یک متر فضای آزاد را در اطراف "چزیره میانی" توصیه می نمایند.

در حال حاضر و با گسترش ارتباطات و انواع وسایل اطلاع رسانی، منابع و مراجع بسیار زیادی برای ایده برداری جهت تغییر شکل آشپزخانه ها وجود دارند. در این میان، می توان به پایگاههای اینترنتی که بصورت برخط بر طراحی آشپزخانه تمرکز نموده و کاربران را قدم به قدم و مرحله به مرحله تا رسیدن به طرح دلخواهشان راهنمایی می نمایند و یا مجلات و کتابهای تخصصی مرتبط با دکوراسیون منازل مسکونی اشاره نمود.

مکان اجاق گاز، یخچال و سینک ظرفشویی که به "مثلث آشپزخانه" موسومند، در طراحی هر آشپزخانه بسیار مهم بوده و نقشی کلیدی دارند. اصولا بخش عمده هر طرح بازسازی یا اصلاح دکوراسیون در آشپزخانه بصورت مستقیم و یا غیرمستقیم به حداقل یکی از این سه عنصر مرتبط می گردد. نکته قابل توجه در این میان، وجود هندسه پنهان و ارتباطات غیرقابل انفکاک میان این سه راس عملکردی است که جابجایی هریک بر موارد دیگر اثرگذار می گردد.

هزینه بازسازی و بروز کردن فضای یک آشپزخانه بستگی به عوامل گوناگونی همچون ابعاد، نوع و جنس کابینت ها، وسایل و دیگر ملحقات، جنس و کیفیت مصالح کفسازی، بدنه سازی، نورپردازی و ... دارد. اما ازآنجاکه بطور عمومی و بویژه با توجه به فرهنگ بومی، آشپزخانه مهم ترین فضا در یک خانه محسوب می گردد، می توان انتظار داشت که قسمت عمده ای از هرگونه سرمایه گذاری در این زمینه به مالکین و کارفرمایان بازگشت داده شود. مطالعات و تخمین های جهانی انجام گرفته در این رابطه، 75- 80 درصد برگشت سرمایه را نشان می دهند.


س.س