به گزارش لقمه، بیش از 90 نوع سیب‌زمینی با طعم، اندازه، رنگ و استفاده‌های متفاوت در جهان وجود دارد.منبع عظیمی از نشاسته، پتاسیم، ویتامین ث و کلسیم است. درصدهایی از ویتامین B6، مس، منگنز و بسیاری مواد و عناصر مفید دیگر هم دارد.بخش اعظم پروتئین، ویتامین ث و به‌ویژه فیبر آن در پوست و بخش نزدیک پوست ذخیره شده است. به همین سبب بهتر است همراه با پوست پخته و مصرف شود. به جای جدا کردن پوست، آن را با برس زیر آب بشویید. اگر این شیوه را دوست ندارید و سیب‌زمینی را پوست می‌گیرید، لایه‌ای بسیار نازک از آن را جدا کنید.

بهترین شکل مصرف آن تنوری است با کالری اندک و فواید بیشتر، بعد آب‌پز و بعدتر و بدتر هم سرخ کرده یا همان خلالی با کالری بسیار زیاد و فواید کمتر.در خرید آن دقت کنید که سفت، با پوستی صاف و به رنگ زرد طلایی یا خاکی باشد، مرطوب نباشد، جوانه و زوائد و ضایعات نداشته باشد‌؛ و مهم‌تر از همه قسمت‌های سبز رنگ (که سمی است) در هیچ جای آن دیده نشود.جوانه یا قسمت‌های سبز، سمی به نام آلکالوئید تولید می‌کند که سبب فشار خون، تنگی‌نفس، سردرد و اسهال شده، اگر زیاد مصرف شود نقیض بی‌بخاری خود را با ایجاد مسمومیت نشان می‌دهد! در آشپزخانه مدام آن‌ها را بررسی کنید تا اگر جوانه‌زده یا سبز‌شده است، این قسمت‌ها را جدا کنید.

سیب‌زمینی‌های نرم و چروک نخرید، زیرا مانده و بخش زیادی از فیبر و مواد مغذی خود را از دست داده است.دقت کنید فروشنده آن‌ها را نشسته باشد. برای نگهداری فقط خاک آن را بگیرید. تا نزدیک‌ترین زمان پخت هم آن را نشویید، چون لایه محافظش را از دست می‌دهد و زودتر خراب و فاسد می‌شود.بهتر است در خاک رس نگهداری شود، اما اگر به گلدان و خاک دسترسی ندارید، در جای خشک، خنک و به‌خصوص تاریک، نگاهشان دارید. نور و به ویژه نور آفتاب باعث خرابی زودتر و نیز تولید سم در آن می‌شود.

هیچ‌گاه آن را در یخچال یا فریزر نگذارید، زیرا نشاسته سیب‌زمینی به قند تبدیل شده و این امر باعث شیرین و قهوه‌ای رنگ‌شدن سیب‌زمینی هنگام پختن و سرخ‌شدن می‌شود.از نگهداری سیب‌زمینی و پیاز در کنار هم (به خصوص اگر خودتان فروشنده سیب‌زمینی و پیاز هستید) خودداری کنید‌؛ زیرا این کار به تولید گازی منجر می‌شود که خرابی و فساد زودتر هر دو محصول را در پی دارد.

سیب‌زمینی، ادرارآور است و مفید برای کلیه و مثانه. آنزیم‌هایی برای التیام زخم معده دارد. پوره پخته آن برای تسکین ورم‌های خارجی و پوره خام آن برای سوزش و سوختگی‌های جزئی التیام‌بخش است. پوره خام آن اگر به صورت استریل روی پلک گذاشته شود، ورم را می‌خواباند.سیب‌زمینی بهترین دارو برای آن‌هایی است که بدنشان اسیدی است. این‌گونه اشخاص باید سیب‌زمینی را با پوست و با بخار بپزند و بخورند. سیب‌زمینی سرخ شده برعکس سیب‌زمینی بخار‌پزشده در بدن اسید تولید می‌کند.

کسانی که زیاد سیب‌زمینی می‌خورند با افزایش خطر ابتلا به دیابت نوع دو روبه‌رویند. سیب‌زمینی به دلیل آن که دارای شاخص گلیسمیک بالایی است سطح قند خون را به سرعت بالا برده که با گذشت زمان، این افزایش قند خون به سلول‌های انسولین‌ساز لوزالمعده آسیب می‌رساند و فرد را مستعد ابتلا به دیابت می‌کند.

سیب‌زمینی داروی خوبی برای از بین‌بردن تورم است، برای این منظور آن را ورقه کنید و در سوپ بیندازید و هنگامی که نیم پز شد میل کنید.سیب‌زمینی سبز و نارس حاوی سمی به نام سولانین می‌باشد. مزه تلخ سیب‌زمینی به معنای افزایش سطح این سم در آن است. پختن و آب‌پزکردن تأثیری در نابودی این سم ندارد و از علائم مسمومیت به سولانین، سردرد، سرگیجه، تهوع، استفراغ، تب، زردی، کاهش حرارت بدن، فلج، اسهال و دل‌پیچه است.

برگ و گل سیب‌زمینی به علت داشتن سولانین مخدر و آرام‌بخش است ولی به علت سمی‌بودن نباید مورد مصرف داخلی قرار گیرد.نور خورشید و یا نور لامپ‌های فلورسنت و معمولی می‌تواند سبب سبز‌شدن رنگ لایه‌های سطحی و گاه عمقی سیب‌زمینی شود. این تغییر رنگ پایدار است و با قرار‌دادن سیب‌زمینی در تاریکی برطرف نمی‌شود.

غذای سالم

متخصصان تغذیه می‌گویند سیب‌زمینی به عنوان یک ماده غذایی سالم دوباره به منوی غذای رستوران‌ها و روی میزهای سرو غذا باز می‌گردد. دکتر دونالد‌ای پزکزولا، سردبیر نشریه فناوری تغذیه در مقاله جدیدی با آزمایش روش‌های نوین برای تولید محصولات جدید در بازار و نیز بررسی فواید سیب‌زمینی برای سلامتی انسان دریافته است که این ماده خوراکی نشاسته‌ای به عنوان یک خوردنی سالم با طعم‌ها و افزودنی‌های مختلف، دوباره به منوهای غذا بازمی‌گردد. سردبیر این نشریه تخصصی در مقاله خود آورده است: سیب‌زمینی خواص مفیدی دارد و در عین حال نیز در غذاهای بسیار متنوعی قابل استفاده است. سیب‌زمینی علاوه بر نشاسته که قسمت عمده آن را تشکیل می‌دهد، دارای آب فراوان و املاح معدنی، اسیدهای آلی، آنزیم‌ها و ویتامین‌های مختلف است.

از این گیاه، نشاسته‌ای موسوم به «فکول» تهیه می‌کنند که نسبت به نشاسته گندم، شفاف‌تر و روان‌تر است. سیب‌زمینی با توجه به ترکیب غذایی که داراست، ماده غذایی مفید، سالم، نیروبخش و زودهضم بوده و مصرف مناسب آن برای مبتلایان به مرض قند نیز زیان بخش نیست. متخصصان تغذیه و بهداشت عمومی معتقدند که برای معالجه اسهال، ورم روده، زخم معده و التهاب دستگاه هاضمه می‌توان از آب سیب‌زمینی خام به طور طبیعی و یا همراه با آب کرفس استفاده کرد. براساس این گزارش، سیب‌زمینی در بین سبزیجات حاوی ویتامین ث بالایی است به طوری که هر 100گرم سیب‌زمینی 20 تا 25 میلی‌گرم ویتامین ث دارد. بنابراین سیب‌زمینی برای تأمین ویتامین ث مورد نیاز به منظور جلوگیری از خونریزی لثه مفید است، ولی نکته بسیار مهم اینکه در اثر ماندن در انبار و پخت نامناسب مقدار زیادی از ویتامین ث آن به‌هدر می‌رود. سیب‌زمینی علاوه بر ویتامین ث حاوی املاح مفید دیگری مثل پتاسیم، فسفر، آهن و منیزیم است. سیب‌زمینی تقویت‌کننده قلب، محکم‌کننده لثه، مسکن درد و زخم معده است. همچنین به گفته کارشناسان تغذیه، سیب‌زمینی پخته شده یا کباب‌شده با پوست، بیشترین مقدار ویتامین‌ها را داراست.


ف.م