به گزارش لقمه، خمیر دندان در کنار مسواک و نخ دندان یکی از اصلی ترین عوامل در حفظ بهداشت دهان و دندان است. ماده ای که استفاده از آن به قرن ها پیش باز می گردد. در دهه های اخیر با پیشرفت تکنولوژی، خمیردندان هایی متنوع و با قابلیت های مختلفی به بازار عرضه شده ،در حدی که بسیاری از مردم برای خرید یک خمیردندان خوب دچار سردرگمی می شوند؛ اینکه بالاخره یک خمیردندان خوب باید چه ویژگی هایی داشته باشد و انواع متنوع خمیردندان برای چه مواردی تجویز می شوند.



ایرانی ها اختراع کردند

خمیر دندان عمری طولانی دارد که به دوران یونان و روم باستان بازمی گردد. این اقوام از خرده استخوان یا صدف برای تمیزکردن دندان های خود استفاده می کردند.



ساخت نخستین خمیردندان واقعی را به ابوالحسن علی بن نافع معروف به زریاب دانشمند، شاعر و نوازنده ایرانی نسبت می دهند که در قرن 9 بعد از میلاد زندگی می کرد و بیشتر به واسطه دانش خودش در عرصه موسیقی شناخته شده است، اما ترکیب خمیردندان ابداعی او به درستی مشخص نیست.



آن چیزی که به عنوان خمیردندان امروزی شناخته می شود، از قرن 19 میلادی و در بریتانیا رواج یافت. در آن زمان مردم در خانه با گچ، پودر آجر و نمک خمیردندان می ساختند، اما از اواخر قرن 19 کم کم خمیردندان به فرم مدرن در بریتانیا تولید و روانه بازار شد.



خمیردندان ضد حساسیت

حساسیت دندانی مشکلی نسبتا رایج بین بیماران محسوب می شده است، اما رواج فراوان استفاده از خمیردندان های ساینده و سفیدکننده و همچنین درمان های غیراصولی بلیچینگ (سفید کردن دندان) بر تعداد بیماران با دندان های حساس افزوده است. در نتیجه برای حل این مشکلات، خمیردندان های ضدحساسیت بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته اند.

این خمیردندان ها حاوی موادی نظیر نیترات پتاسیم، استرانتیم استات، کلسیم سدیم فسفوسیلیکات،کربنات کلسیم یا حتی ترکیبات فلوراید هستند که یا به طور مستقیم باعث کاهش حساسیت اعصاب حسی دندان می شوند، یا با تسریع بازسازی ساختار معدنی دندان، شدت تحریکات وارده بر اعصاب دندان را کاهش می دهند.

اغلب دندانپزشکان به جای خمیردندان های سفیدکننده یا ساینده، استفاده از این خمیردندان ها را پیشنهاد می کنند.



خمیردندان چقدر مهم است؟

بر خلاف تصور بسیاری از مردم، خمیردندان در بهداشت دهان و دندان نقشی مکمل بر عهده دارد و وظیفه اصلی بر عهده مسواک و نخ دندان است. در واقع اگر کسی بدون خمیردندان هم مسواک بزند، اما این کار را به درستی انجام بدهد، تفاوت زیادی در نتیجه آن اتفاق نخواهد افتاد.



امروزه آنچه از خمیردندان انتظار می رود، بیشتر به ترکیب مواد دارویی و کیفیت و مقدار مواد ساینده آن باز می گردد. غیر از این ها، خمیردندان کاری مهم تر از یک صابون و خوشبوکننده انجام نمی دهد.



فلوراید چه کار می کند؟

مهم ترین ماده دارویی که از قدیم در خمیردندان ها مورد استفاده قرار می گرفته فلوراید است که از دهه 1890 وارد ترکیب خمیردندان شده است.

فلوراید ماده ای است که نقش آن در پیشگیری از پوسیدگی دندان اثبات شده است. فلوراید ساختار مینای دندان را در برابر مواد اسیدی که توسط باکتری ها تولید می شوند تقویت کرده و کمک می کند تا سطوحی از دندان که مواد معدنی خود را از دست داده اند، بتوانند مجددا خود را بازسازی کنند.

بنابراین عملا خمیردندانی را پیدا نمی کنید که در آن ترکیبات فلوراید به کار نرفته باشد.



خمیردندان کودکان، بدون فلوراید

بر خلاف خمیردندان های بزرگسالان، خمیردندان های مخصوص کودکان زیر 3 سال باید فاقد فلوراید باشد، چون کودکانی در آن سنین ممکن است مقدار زیادی خمیر دندان را ببلعند و وجود فلوراید می تواند برای بدن آنها مضر باشد. بنابراین برای کودکان زیر 3 سال باید از خمیردندان بدون فلوراید استفاده کرد.



جدا از این، معمولا خمیردندان های کودکان نسبت به انواع بزرگسال، مواد ساینده کمتری دارند.



محدودیت های سفید کننده ها

یکی دیگر از مسائل روز عرصه بهداشت دهان و دندان به خمیردندان های سفیدکننده مربوط می شود. در این خمیردندان ها موادی از قبیل دی اکسید تیتانیوم یا ترکیبات پراکسید وجود دارند.



در این خمیردندان ها، مواد سفیدکننده روی سطح دندان ها رسوب کرده و باعث سفیدشدن موقتی دندان می شوند.



باید توجه داشت این خمیردندان ها نمی توانند بدرنگی های شدید یا بد رنگی ناشی از پوسیدگی یا جرم دندان را از بین ببرند.



خمیردندان های ضد جرم

اصولا یک خمیردندان باید تا حدودی حاوی مواد ساینده باشد تا بتواند عملکرد مسواک را در تمیز کردن دندان ها بهبود بخشد. ولی مقدار بیش از حد مواد ساینده باعث سایش مینا و عاج دندان شده و فرد را با مشکلات متعددی روبه رو می کند.

یکی از انواع خمیردندان هایی که در بازار به وفور یافت می شود، خمیردندان های ضدجرم است که به نام خمیردندان سیگاری ها شناخته می شود.



شرکت های سازنده خمیردندان های ضدجرم مدعی تاثیرگذاری بیشتر و بهتر محصول خود هستند و برای هرچه سفیدتر شدن دندان ها به طور مداوم بر مقدار و ابعاد ذرات ساینده موجود در خمیردندان می افزایند؛ مسئله ای که مورد تایید بسیاری از دندانپزشکان نیست.



دندان های تان را سمباده نزنید

متاسفانه به دلیل اطلاع رسانی ناکافی و نادرست از یک سو و حجم باورنکردنی تبلیغات در مورد این قبیل خمیردندان ها، عوارض استفاده از خمیردندان های سفیدکننده و ضدجرم روز به روز در حال افزایش است.



به دلیل اطلاع رسانی نادرست، بیماران تصور می کنند هرچه بیشتر و محکم تر با این قبیل خمیردندان ها مسواک بزنند دندان های سفیدتری خواهند داشت. بنابراین در دفعات زیاد، با قدرت زیاد و با مسواک های سفت مسواک می زنند.



چنین کاری دقیقا مثل این است که کسی با یک سمباده بخواهد دندان هایش را تمیز کند! با این کار به مرور زمان، لثه نازک روی طوق دندان ها تحلیل رفته و طوق دندان ها ساییده می شوند و به نظر می رسد ارتفاع دندان اضافه شده است. در عین حال طوق دندان ها بر اثر شدت مسواک زدن از بین رفته و حالتی گود افتاده شبیه کاسه ایجاد می شود.



در عین حال چون عامل اصلی رنگ سفید دندان ضخامت میناست، با ساییده شدن زیاد ضخامت مینا هم کم شده یا اینکه کاملا از بین می رود و به این ترتیب دندان نه تنها سفیدتر نشده بلکه زردتر هم می شود، چون رنگ عاج که در زیر مینا قرار دارد زرد است و با کم شدن ضخامت مینا رنگ آن واضح تر دیده می شود و بیمار ناچار است درمان هایی پرهزینه و بعضا پیچیده را برای حل این مشکلات تحمل کند.


بازگشت به صفحه نخست