به گزارش خبرنگار پایگاه خبری لقمه، محسن رنجبر دانشیار و عضو هیئت علمی دانشگاه و معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهر ری در نخستین همایش «ایران و گردشگری خوراک در سده نو» صبح دوشنبه ۱۱ بهمن ۱۴۰۰ در سالن خلیج فارس پانزدهمین نمایشگاه بین‌المللی گردشگری برگزار شد سخنرانی کرد.
او ضمن تشکر از برگزاری کنندگان این همایش گفت: آشپزی و غذا بیانی است که مرزها را جابه‌جا می‌کند. من در اینجا می‌خواهم به این پرسش پاسخ دهم که غذا چگونه بر برندسازی مقاصد گردشگری و توسعه پایدار فضایی موثر است.
رنجبر افزود: بوعلی سینا جمله زیبایی دارد که می‌گوید «غذای شما دوای شماست و دوای شما غذای شماست.» فعل و انفعالات زیادی در دنیا صورت گرفته تا با استفاده از غذا هم مقاصد گردشگری پررنگ شوند و هم توجه گردشگران جلب شود. محرک اصلی گردشگری غذاست و این امکان را فراهم می‌کند تا از تمام حواس پنجگانه‌مان استفاده کنیم و هیچ چیز جز غذا تجربه سفر را در ذهن ما به یادگار نمی‌گذارد.
چرا گردشگری غذا مهم است؟
معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهر ری با تاکید بر این که گردشگری غذا سهم بسیاری از گردشگری را به خود اختصاص می‌دهد، اظهار کرد: گردشگری غذا ارتباط بین منابع غذایی و مقاصد گردشگری برقرار می‌کند و باعث تثبیت غذاهای بومی می‌شود و با ظرفیت‌های گردشگری که ایجاد می‌کند، می‌تواند برای مناطق مختلف کشور اشتغالزایی به ارمغان آورد.
چرا غذا در گردشگری مهم است؟
غذا به عنوان یک مقوله مهم در سیاستگذاری‌ها و توسعه گردشگری مورد توجه است، چرا که غذا هم فرهنگ دیرینه دارد و هم ظرفیت عظیمی دارد همانطورکه از طریق برگزاری این جشنواره درصدد هستیم تا از غذا به عنوان یکی از آیتم‌های تأثیرگذار در جذب گردشگر و انتقال آداب و سنن استفاده کنیم.
وی در ادامه با بیان اینکه غذا پیونددهنده تاریخ و فرهنگ جامعه میزبان با گردشگر است و در کنار اقامت از مهم‌ترین نیازمندی‌های گردشگران در مراجعه به مقاصد گردشگری است؛ اظهار داشت: «زبان غذا» یعنی خوشمزگی، آداب غذا خوردن، معنای مذهبی- قومی، پزشکی، جادویی و حتی ارزشمندی و قداست آن. بنابراین، غذا به عنوان یک آینه فرهنگی بازتاب فرهنگ و آداب و رسوم مردم یک منطقه است. غذا در شکل‌گیری بهداشت روانی و شخصیتی مردم یک جامعه تأثیر دارد و نقش‌آفرینی می کند.
او ادامه داد: مهم‌ترین ویژگی مکان‌ها، غذاهای آن مکان است و گردشگر با تجربه غذاهای بومی به نوعی فرهنگ کشور میزبان را پذیرا می‌شود. غذا موجب پیوند صمیمی میان تاریخ و فرهنگ مردم جامعه میزبان با گردشگران می‌شود. فرهنگ غذایی هر جامعه می‌تواند شیوه‌های رفتاری، باورها و انگاره‌های دینی و مذهبی مردم را بازگو کند. غذاهای محلی یکی از اصلی‌ترین مؤلفه‌ها و مشخصه‌های فرهنگی کشورها است. مردم هر منطقه با بهره‌گیری از فرهنگ رایج در آن حوزه و اقلیم منطقه شکل مشخصی از خوراک را تهیه و در طول قرن‌های متمادی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی پرورده‌اند.
محسن رنجبر افزود: خوراک و غذا همواره جزو مهم‌ترین ویژگی‌ها و مشخصه‌های هویت‌بخش تمدن‌ها به شمار رفته و می‌روند.غذا به عنوان بخش مهمی از تاریخ، فرهنگ و هویت یک منطقه به حساب می‌آید و غنای آن نشان از ریشه‌های تاریخی و فرهنگی منطقه است .خوراک‌ها و فرهنگ غذایی هر جامعه‌ای می‌تواند شیوه‌های رفتاری، باورها و پنداشت‌ها و انگاره‌های دینی- مذهبی مردم را بازگو کند.
جایگاه غذا در گردشگری؟
این کارشناس سپس تصریح کرد: بخش مهمی از ادراک گردشگران درباره کیفیت یک مقصد به تجربه آنها از غذا بازمی‌گردد. غذا در کنار اقامت از مهم‌ترین نیازمندی‌های گردشگران در مراجعه به مقاصد گردشگری محسوب می‌گردد. طبق تحقیقاتی که در سال ۲۰۰۰ بر روی علایق تفریحی گردشگران خروجی آمریکا انجام شده نشان می‌دهد که ۸۶ درصد جامعه آماری اصلی‌ترین فعالیت تفریحی‌شان غذا خوردن بوده است. گردشگران بعد از برگشت به خانه معمولا در تلاش هستند که غذایی را که در مقصد سفر با خاطره‌ای خوش تجربه کرده‌اند در خانه خود نیز تهیه کنند که درواقع به نوعی انتقال فرهنگ صورت می پذیرد.
نقش‌هایی که غذا در جامعه ایفا می‌کند
وی در بخش دیگری از سخنانش در مورد نقش اجتماعی غذا سخن گفت و اظهار داشت: غذا در جامعه نقش ها یمختلفی بازی می کند از جمله عنصری برای حیات، ابزار اصلی برای جشن‌ها و گرد هم آیی‌ها، مجرایی برای اجتماعی شدن، ابزاری برای سرگرمی، احساس برانگیز، عاملی برای تجربه فرهنگ جدید، عاملی برای تجربه کشور جدید، نماد سمبلیک، نماد مذهبی، نماد توسعه فرهنگی است.
وی با ذکر مثالهایی همچون گوشت حلال نیوزلند، پنیر فرانسوی، زیتون یونانی، گردشگری حلال مالزی اظهار داشت: غذا عنصری تأثیرگذار در انتخاب مقصد، فعالیت و رفتار گردشگران است. معروفیت غذایی بسیاری از مقاصد باعث رونق گردشگری شده است صنعت گردشگری غذا سهم چشمگیری در اقتصاد دنیا ایفا می‌کند.300میلیارد دلار یعنی یک سوم از اقتصاد گردشگری دنیا به گردشگری غذا مربوط می‌شود. طبق آمار UNWTOهر گردشگر در سفرهایش بین 150تا 200دلار برای تأمین غذا هزینه می‌کند.
خوشمزه‌ترین کشورها
محسن رنجبر در این بخش از سخنانش به خوشمزه ترین کشورها و جزئیات غذاهای آنها پرداخت و گفت: ایتالیا(ITALY) : غذاهای سنتی ایتالیایی معمولا با رنگ‌های متنوع، مزه و طعم را ایجاد می‌کند. هند: (INDIA) جشن طعم‌ها و رنگ‌ها در غذاهای خوش طعم پر ادویه و اشتها آور هندی وجود دارد. سریلانکا(SRI LANKA) جزیره برنج و ادویه کاری است. گرجستان(GEORGIA) : انار، آلو، گردو، کره و ......از جمله موادی هستند که در آشپزی گرجی رواج بسیار زیادی دارند. (شبیه ایران). مکزیکو(MEXICO) : تنوع غذایی فوق‌العاده از ویژگی‌های غذاهای کشور مکزیک محسوب می‌شود. تایلند(THILAND) : غذا بخش مهمی از فرهنگ مردم تایلند را تشکیل می‌دهد. یونان(GREECE): غذاهایی که شباهت بسیاری هم به غذاهای خاور میانه دارند. فرانسه(FRANCE) : غذاهای بسیار خوش‌طعم فرانسوی یکی از عوامل محبوبیت این کشور نزد گردشگران است. اسپانیا(SPAIN): خوش‌طعم‌ترین غذاهای دنیا را می‌توانید در اسپانیا بچشید. ژاپن(JAPAN): ژاپن یکی از مقاصد محبوب طرفداران غذا در دنیا می‌باشد. چین (China) : غذاهای سبزیجات چینی و غذاهای با گوشت ماکیان هم از شهرت زیادی برخوردار است. کره: برنج، سبزیجات و گوشت مواد اولیه غذاهای کره‌ای با انواع ادویه‌ها هستند.
وی در ادامه افزود: و اما ایران. ما سه مکتب غذایی چینی، ایرانی و رومی داریم که مکتب ایرانی در این میان منحصربه‌فرد است چون تعادل در آن وجود دارد. از سوی دیگر در سفره ایرانی بحث میزبانی و میهمان‌نوازی هم دخیل است. سفره ایرانی، فقط مختص خوردن غذا نیست بلکه مظهر فرهنگی ایران عزیز است و در عین تکثری که سفره ایرانی در کشور دارد، در همه مناطق کشور از یک اعتدال برخوردار است. ایران یکی از خوشمزه‌ترین کشورها در زمینه غذاست چون تنوع زیست‌محیطی، زمین‌شناختی، قومی، فرهنگی باعث تنوع غذاهای ایرانی با پایه گیاهی، پایه گوشت سفید دریایی و پایه گوشت قرمز با انواع ادویه‌ها، و به ویژه زعفران، انار ترش و .............
جایگاه گردشگری غذا در اقتصاد مقاومتی
این محقق و پژوهشگر در ادامه بحث خود به جایگاه گردشگری غذا در اقتصاد مقاومتی اشاره کرد و گفت: گردشگری غذا می‌تواند به سرعت به بنگاه‌های کوچک زود بازده غذایی و گردشگری در مناطق مختلف جغرافیایی منجر گردد. از طریق محصولات گردشگری و کشاورزی، گردشگری غذا به تنوعی پایدار و رقابتی در سبد محصولات اقتصادی در مناطق محلی منجر می‌شود و بر همین اساس یک ابزار مهم در توسعه زیر ساخت‌های داخلی بخصوص در مناطق محلی می‌باشد. در عین حال، در نوع تخصصی خود به بنگاه‌های کوچک نظیر رستوران‌های محلی و هتل‌های محلی امکان رقابت با بنگاه‌های بزرگ اقتصادی را می‌دهد.
اهداف گردشگری غذا
محسن رنجبر بخش پایانی سخنانش را به اهدافی که در توسعه گردشگری غذا باید مد نظر قرار داد اختصاص داده و گفت: امروزه گردشگری به مثابه یک نظام معرفتی و همانند یک فرا سیستم توسعه اقتصادی و اجتماعی، جایگاه ویژه‌ای دارد. در ایران امروز هم گردشگری می‌تواند یک الگوی توسعه درونزا و بدون تکیه بر نفت باشد. پارادایم گردشگری خلاق در حوزه غذا، گردشگر را به انجام فعالیت‌های تجربی و روابط عمیق با زندگی واقعی مردم جامعه مقصد، دعوت می‌کند. این شکل پایدار از گردشگری موجب متمایز شدن مقاصد و عوامل مؤثری در احیا، بازآفرینی و توسعه مقصدهاست.
این استاد دانشگاه ادامه داد: با در نظر گرفتن مفاهیمی همچون اقتصاد خلاق، صنایع خلاق، محیط خلاق، طبقه خلاق و شهر خلاق و ارائه این مفاهیم توسط سیاست‌گذاران و مشاوران آنها، عصر حاضر در حال یک گذار اقتصادی_ اجتماعی است. گذاری که در آن خلاقیت موتور محرکه رشد اقتصاد شهری، منطقه‌ای و ملی است.ارائه غذاهای محلی و ارگانیک همراه با خلاقیت در شیوه‌های پخت و خدمات‌دهی باعث برند شدن مقصد می‌شود.
وی مراحل نیل به این اهداف را چنین بیان کرد:
1. برندسازی غذاهای ایرانی در صنعت گردشگری جهان
2.استانداردسازی واحدهای پذیرایی و رستوران‌ها در ارائه خوراک‌های ملی و بومی ایرانی
3.ارتقاء رفاه و توسعه اقتصاد جوامع محلی در راستای تحقق اهداف توسعه پایدارسازمان ملل متحد(SDGs)
4.افزایش آمار گردشگر ورودی کشور
5.تنوع‌بخشی جاذبه‌های گردشگری کشور با تأکید بر تنوع غذایی موجود و با توجه به ذائقه گردشگران داخلی و بین‌المللی
6.ایجاد زمینه و بستر لازم جهت معرفی و استفاده از اطلاعات غذاهای محلی ایرانی در بسته‌های سفر داخلی و خارجی
7.توسعه نقش غذاهای محلی در منوهای هتل‌ها و واحدهای پذیرایی
در پایان، معاون پژوهش و فناوری دانشگاه آزاد اسلامی واحد یادگار امام شهر ری ابراز امیدواری کرد این همایش باعث رونق رستوران‌های ما و پویایی در اقتصاد غذایی ما شود.
خبرنگار: محمدصالح حجت الاسلامی
بازگشت به صفحه نخست