به گزارش لقمه، روزگاری اگر میهمانی و دور هم نشینی به صرف ناهار یا شام بود، خانم خانه، سفره ای پهن می کرد و تمام هنر بند بند انگشتانش را به پای آن می ریخت، سفره ای با شکل های انواع میوه ها و گل و بوته ها. پای ثابت سفره هم ظرف های چینی گل سرخی بود که جولانگاهی می شد برای مانور میهمان در ارزیابی کدبانوی خانه.

سالها بعد، سفره های ساده لبه توری جای سفره های طرح دار را گرفت و گل سرخی ها برچیده شد و نوبت به ظروف پیرکس و آرکوپال و سرامیک رسید. تحول و تجدد به همین جا ختم نشد بلکه این تغییرات،سفره ایرانی را در فهرست سنت های در آستانه انقراض قرار داد.

تا حدی که این روزها، کمتر کسی در خانه های چند ده متری برای میهمانانش، سفره ای می اندازد از این سمت خانه تا آن سوی دیگر. میزها جای سفره ها را گرفته اند و باکلاسی در این تعریف شده است که بشقاب میهمان را کف دستش می گذارند و دور یک میز می چرخانند تا تمام فتوحاتش در حمله همزمان میهمانان به سمت غذاها را در یک ظرف، تلنبار کند و با پیدا کردن کنجی امن در خانه، غذا را ببلعد تا سهمی از «دسر» هم بتواند داشته باشد!

اما آنچه در این نبرد سخت، بیش از پیش چشم نوازی می کند این است که سفره روی میز «یک بار مصرف» است، ماست ها و سالادها هم در ظروف یک بار مصرف، مستقیم از فروشگاه آمده اند، زحمت طبخ غذاها را هم رستوران سر کوچه کشیده است، نوشیدنی ها هم که با همان ظروف پلاستیکی، ردیف شده اند، دسرها هم به تعداد نفرات، از بقال سر کوچه خریده شده است، می ماند بشقاب ها و قاشق و چنگال ها که آنها را هم اگر بد نبود، یک دفعه یک بار مصرف می گذاشتند تا با صدای زنگ پایان خوردن، فقط زحمت گره زدن سفره با تمام محتویاتش به دوش میزبان می ماند و همه چیز راهی سطل زباله می شد. 


بر این اساس، این سبک از زندگی و میهمان نوازی را بیشتر زوج های جوان دنبال می کنند، زوج هایی که از صبح تا شب، مشغول کار بیرون از منزل هستند و میهمانی های اینچنینی را کم دردسر می دانند اما هزینه های این میهمانی ها هم برای سلامت، هم طبیعت و هم برای اقتصاد یک خانواده، کمر شکن است.


تبدیل 10 کیلو مواد نفتی به ظروف یک بار مصرف به ازای هر ایرانی

به گفته حسین عبیری که یک فعال محیط زیست است «در حال حاضر به ازای هر ایرانی در سال تقریبا 10 کیلو مواد نفتی به انواع ظروف پلاستیکی یک بار مصرف تبدیل می شود.»

ظروف یک بار مصرف پلاستیکی که بسته بندی غالب محصولات از جمله نوشیدنی ها، لبنیات، سبزیجات، دسرها و... را به خود اختصاص می دهد هیچ گاه در طبیعت از بین نمی رود و عمری 200 تا 500 ساله دارد به طوری که برخی کارشناسان زیست محیطی از تشکیل یک لایه پلاستیکی در لایه های زمین در طی سال های آینده، ابراز نگرانی می کنند.

هر چند سرعت بالای زندگی صنعتی، مردم را بیشتر به سمت استفاده از ظرف های یک بار مصرف، سوق می دهد اما این روند، هر روز پزشکان و کارشناسان محیط زیست را نگران تر از گذشته می کند.


بلعیدن 118 نوع بیماری با استفاده از ظروف یک بار مصرف

حمید علیزاده که یک پزشک عمومی است درباره استفاده از ظروف یک بار مصرف می گوید: استفاده از ظروف یک بار مصرف بیش از 118 نوع بیماری را به مصرف‌کنندگان منتقل می‌کند و عوارض جبران ناپذیری را برای انسان به همراه دارد.

وی ادامه می دهد: زمانی‌که چای و آب داغ، قهوه و غذاهای گرم در ظروف یک بار مصرف ریخته می‌شود از این نوع ظروف مواد شیمیایی سمی منتشر و در مایعات حل می‌شود و سبب بروز بیماری‌هایی همچون سرطان‌های ریه، کبد و پروستات می‌شود.

به گفته این پزشک، بطری‌های آب یکبار مصرف یخ‌زده باعث بروز سرطان می‌شوند، پلی‌استایرن در لیوان‌های آب، کارد، چنگال،قاشق و ظروف غذایی مورد استفاده قرار می‌گیرد و معمولا در رستوران‌ها ظروفی که به صورت فوم هستند، نوعی پلی‌استایرن است که در ساخت آنها از گاز هگزان استفاده می‌شود این گاز در دمای 160 درجه آزاد می‌شود و با توجه به اینکه دمای غذای داخل ظرف 200 درجه است، این گاز همراه با غذا به بدن انسان انتقال پیدا می‌کند و عوارضی مانند سر درد را به دنبال دارد.

علیزاده می گوید: بسیاری از بطری‌های یک بار مصرف به صورت یخ‌زده هستند و هنگامی که یخ درون ظروف یکبارمصرف آب می‌شود از جداره بطری مواد سرطان‌زا به درون آب آزاد می‌شود که عوارض جدی را به دنبال دارد. در ظروف پلاستیکی یک بار مصرف ماده‌ای سمی بنام دیوکسین آزاد می‌شود که خطر بروز سرطان به خصوص سرطان سینه را در زنان افزایش می‌دهد و استفاده دراز مدت از این ظروف به طور قطع سبب مشکلات گوارشی، خستگی و ناراحتی اعصاب می‌شود.


کدام گران تر است، یک بار مصرف های گیاهی یا درمان بیماری ها؟

سروش مدبری، دکترای آب و خاک است و درباره استفاده از ظروف یک بار مصرف می گوید: می توان ظروف یک بار مصرف گیاهی را جایگزین ظروف پلاستیکی کرد اما چون هزینه این ظروف، کمی بالاتر است هنوز استقبال خوبی از این ظروف گیاهی که سریعاً در طبیعت، تجدید می شوند، نشده است.

وی ادامه می دهد: سایر کشورها حتی به این سمت دارند می روند که به جای پلاستیک هایی که خریدهای روزانه را در آن قرار می دهند کیسه های پارچه ای جایگزین شود تا کمترین آسیب، متوجه محیط زیست شود.

در حالی که پزشکان، همواره نسبت به سرطان زا بودن ظروف یک بار مصرف هشدار می دهند اما صنعتگران و مردم ترجیح می دهند هزینه های بالای دست و پنجه نرم کردن با بیماری ها را بپذیرند اما از ظروف یک بار مصرف گیاهی که کمی هزینه اش بالاتر از ظروف پلاستیکی است استفاده نکنند.

بر اساس آمارهای جهانی، کشور ما در بین 5 کشور نخست مصرف کننده ظروف یک بار مصرف است و این ظروف، علاوه بر اینکه ظروف اصلی محصولات صنعتی هستند تبدیل به پای ثابت مراسم مذهبی، نذری ها، عزاداری ها، شادی ها و میهمانی های مختلف شده اند.

شاید به ظاهر استفاده از ظروف و محصولات یک بار مصرف با صرف هزینه بیشتر، صرفه جویی در زمان را به همراه داشته باشد اما پس از مدتی، با صرف هزینه های بالای درمان، طول زندگی مان را هم کوتاه می کند.