به گزارش لقمه، کیلومتر‌ها دورتر از پایتخت، کشاورزانی در خراسان جنوبی بــا‌کیفیت‌ترین زعفران جهان را به سختی تولید می‌کنند.طلای سرخ آنها با قیمت‌های ارزان خریداری می‌شود و سوغات «قائنات» با بسته‌بندی‌های شیك به بازارهای خارجی می‌رسد. اینجا در فرودگاه مهرآباد اما، برخی زائران مكه بسته‌های سرخ‌رنگی سوغات می‌آورند كه اسمش را زعفران می‌گذارند؛ موضوعی كه سازمان غذا و دارو هم درباره آن هشدار داده است. تقلب در زعفران اما فقط به سوغاتی‌های عربستان محدود نمی‌شود.

تقلب در مواد غذایی این روزها كاسبی پر‌در‌آمدی برای سودجویان شده است. متخلفان هم البته برای همین چند لقمه نان حرامی كه به‌دست می‌آورند، زحمت زیادی می‌كشند و آنقدر روش‌های جدید ابداع ‌كرده‌اند كه رئیس سازمان غذا و دارو می‌گوید شناسایی این تقلب‌ها نیازمند خلاقیت است.

در‌باره زعفران اما معاون پژوهشی پژوهشكده علوم و صنایع غذایی كشور می‌گوید: زعفران گران‌ترین ادویه در دنیاست. همین عاملی است كه سودجویان به انواع تقلب‌ها در زمینه زعفران دست بزنند. آنها با اضافه‌كردن مواد‌ی به زعفران، ماهیت اصلی این ماده غذایی و دارویی پرارزش را از بین می‌برند. با این تخلف‌ها هم از لحاظ اقتصادی به مردم آسیب می‌رسد و هم سلامت مردم به خطر می‌افتد.

دكتر عبدالمجید مسكوكی در توضیح این تقلب‌ها می‌گوید: یكی از خطرناك‌ترین این تقلب‌ها، اضافه كردن گوشت گاو ریش‌ریش شده به زعفران است. به این ترتیب كه گوشت گاو را كه به رنگ قرمز خونی است، ریش‌ریش كرده و سپس آن را خشك و بعد آن را به زعفران اضافه می‌كنند. این كار سلامت مردم را به‌شدت تهدید می‌كند چرا كه از این طریق میكروب‌های زیادی وارد بدن انسان شده و انسان به بیماری‌های مختلفی دچار می‌شود. به گفته او، یكی دیگر از تقلبات معمول و مرسوم ‌هم این است كه كاه را بارنگ‌های مصنوعی مثل رنگ‌هایی كه برای رنگ قالی استفاده می‌شود، رنگ كرده و سپس به زعفران اضافه می‌كنند. به این ترتیب مواد شیمیایی وارد بدن می‌شود كه عوارض‌شان بر كسی پوشیده نیست. این رنگ‌ها، حاوی مواد سمی است كه بسته به نوع و میزان رنگ‌ها، اثرات سرطان‌زایی دارد. تشكیل تومور‌های بدخیم كه درمان‌های سختی هم دارد، تنها یكی از نتایج ورود رنگ‌های مصنوعی به بدن است.

اضافه‌كردن گلرنگ كه ماده‌ای شبیه زعفران است، افزودن رطوبت بیش از 7درصد به زعفران، افزودن مواد خارجی به‌منظور افزایش وزن آن، افزودن چغندر، فیبرهای انار یا پرچم زعفران كه رنگ كمی دارد و بدون مزه است، اسپری فیبرهای زعفران، افزودن مواد غیرخوراكی مانند رنگ قرمز، ابریشم و افزودن موادی از قبیل زردچوبه و فلفل نیزبخشی از روش‌های زیركانه تولید زعفران تقلبی است.

سرطان زعفرانیرئیس سازمان غذا و دارو هم در گفت‌وگو با همشهری درباره تقلب در زعفران و عوارض آن چنین می‌گوید: زعفران تقلبی، ناخالصی زیادی دارد و این ناخالصی و مصرف آن می‌تواند عوارضی داشته باشد. البته مصرف یك یا 2بار آن لزوما موجب سرطان نمی‌شود اما در طولانی‌مدت اثرات خطرناكی دارد. به گفته دكتر دیناروند، اگر فردی زیاد از این ماده استفاده كند و زمینه ابتلا به بیماری‌های آلرژی را داشته باشد، بعد از چند سال درگیر بیماری‌های شدید می‌شود و مصرف آن می‌تواند عوارضی همچون حساسیت و حتی مسمومیت ایجاد كند. دكتر رسول دیناروند درباره زعفران عربستانی هم می‌گوید: زعفران عربستانی ا‌ز فهرست رنگ‌های مجاز خوراكی حذف شده و در كشور ما در هیچ فرآورده‌ای استفاده نمی‌شود. ‌

چه باید كرد؟سخنگوی سازمان غذا و دارو معتقد است كه بررسی كیفیت مواد غذایی كه زعفران هم جزء آنها محسوب می‌شود، با سازمان غذا و داروست. مهندس محمد هاشمی به همشهری می‌گوید: آلودگی‌های شیمیایی و فیزیكی از قبیل رنگ‌های مصنوعی، خار و خاشاك و مواد خارجی در زعفران داخل كشور، عمدتا توسط واحدهای زیرزمینی و فاقد پروانه ساخت یا شناسه نظارت كارگاهی انجام می‌شود. در مورد زعفرا‌ن‌های داخلی، سازمان غذا و دارو اقدامات مختلفی مانند صدور پروانه ساخت، صدور شناسه نظارت كارگاهی و نظارت مستمر انجام می‌دهد اما به مردم توصیه می‌كنیم كه برای اطمینان از سلامت زعفران‌هنگام خرید آن به شماره پروانه ساخت یا شناسه نظارت، نوع بسته‌بندی و مشخصات درج شده روی بسته‌ها، تاریخ تولید و انقضا و نشانی شركت و نام تجاری آن توجه كنند.

زعفران تقلبی را چطور تشخیص بدهیم؟شكل ظاهری زعفران یكی از روش‌های شناسایی خالص‌بودن آن است. ظاهر این محصول شبیه میخك است؛ به‌گونه‌ای كه پایین گیاه میله‌ای و انتهای آن دندانه‌دار، پهن و قیچی‌شكل است. رنگ زعفران باید قرمز تند باشد نه روشن و شكل كلاله‌های آن نیز نباید براق باشد. اگر چند تار زعفران را در یك لیوان آبجوش بیندازیم بعد از حدود 5دقیقه نباید رنگ تارهای آن سفید شود؛ اگر چنین شود زعفران تقلبی است. رنگ تارهای زعفران در بنزین نامحلول است یعنی اگر تار زعفران را در بنزین بیندازیم نباید بنزین را رنگین كند. علاوه بر این، اگر تارهای زعفران را بین كاغذ كاهی بگذاریم و كمی فشار دهیم نباید لكه چربی باقی بگذارد. در غیراین صورت به احتمال قوی، زعفران تقلبی است.

بازگشت به صفحه نخست