بر اساس کتاب «واتر فور لایف» نوشته برنارداسمیت سالانه 80 میلیون به جمعیت جهان اضافه می‌شود که همه آنها نیاز به آب تمیز و سالم دارند. امروزه حدود 10 درصد جمعیت جهان آب کافی ندارند و تا سال 2025 جمعیتی که دسترسی به آب نخواهند داشت به 35 درصد می‌رسد.

 

بر اساس این کتاب بزرگترین مسأله آب در حال حاضر در آفریقا و خاورمیانه است و از آنجا که هند، پاکستان و چین در خاورمیانه بیشترین جمعیت را دارند به دنبال برنامه‌هایی برای مقابله با بحران آب در آینده هستند. مصرف سالانه آب در جهان  3 درصد افزایش می‌یابد و یک تا 2 درصد هم به جمعیت جهان اضافه می‌شود در این میان برخی کشورها نسبت به برخی کشورها بسیارمصرف آب دارند به طوری که برخی از آنها سالانه 4 تا 8 درصد مصرف آب دارند. 

 

جان‌اچ دلینهارد پروفسور در موسسه تکنولوژی ماساچوست اعلام می‌کند که نمک‌زدایی از دریاها و اقیانوس‌ها می‌تواند بهترین راه‌حل برای مقابله با بحران بی‌آبی در جهان باشد. این پروفسور  سه دهه است بر روی مسأله آب و سالم‌سازی آن مطالعه می‌کند. 

 

پروفسور جان تأکید می‌کند که در حال حاضر نمک‌زدایی از دریا و اقیانوس‌ها راه‌حل بسیار مناسبی است اما هزینه آن تا حدودی بالاست. در صورتی که بتوان انرژی‌های تجدیدپذیر مثل باد و خورشید را برای تامین انرژی گرما و ایجاد تبخیر در کارخانه‌های نمک‌زدایی استفاده شودروش مناسبی برای تأمین نیاز آب در جهان خواهد بود. 

 

این کارخانه‌ها در کنار دریاها و اقیانوس‌ها برپا می‌شود و آب شو ر آنها را تبدیل به آب شرب و سالم می‌کند، حدود سه چهارم دنیا را آب تشکیل داده است.

 

نمک‌زدایی از دریا به عنوان راه‌حلی برای شیرین‌سازی و  50 سال است در حجم‌های کوچک استفاده می‌شود،‌اما این نیاز به کارخانه‌های بزرگ‌تری دارد. در حال حاضر حدود 7500 کارخانه در جهان وجود دارد که آب دریا را شیرین می‌کند. بخش زیادی از این کارخانه‌ها در کشورهای آفریقای شمالی است اما 60 درصد این نوع کارخانه‌ها در خاورمیانه هستند که سه چهارم آن تنها در عربستان است. عربستان کارخانه‌های بزرگ شیرین‌سازی آب دریا را دارد که روزانه 580 میلیون لیتر آب قابل شرب از دریا استحصال می‌کند. 70 درصد آب مصرفی این کشور از این کارخانه‌های آب‌شیرین‌کن به دست می‌آید.

 

کشور استرالیا هم کارخانه‌های بزرگی دارد که می‌تواند روزانه 500 میلیون لیتر آب از دریا را شیرین کند. گرچه این روش شیرین‌سازی آب دریا بسیار گران است اما پاسخ مناسبی برای رفع این مشکلات است اما مسأله مهمتر این است که آب موجود باید استفاده بهینه‌ای شود. 

 

تحقیقات جان لینهارد نشان می‌دهد که برای اینکه آب دریا قابل شرب باشد باید نمک آن از بین برود که به آن دسالتینگ می‌گویند. آب دریا جوشانده می‌شود و با تبخیر نمک بر جای می‌ماند و با دور کردن آن آب دریا قابل شرب خواهد بود. مرحله گرمادهی برای تبخیر نیاز به سوخت فراوان دارد. مهندسان آمریکایی و آفریقایی دریافته‌اند که روش تبخیر چندمرحله‌‌ای می‌تواند تا حدودی مصرف سوخت و هزینه‌ها را کاهش دهد.

 

امروزه کارخانه‌های نمک‌زدایی که کارایی بالایی دارند از طریق ورقه‌های پلیمری انجام می‌شود. آب از این ورقه‌ها عبور کرده و نمک آن جدا می‌شود این تکنولوژی مربوط به 50 سال گذشته است که روش «اسمزی وارونه» نام دارد.

 

امروزه اکثر کشورهای جهان از این روش «اسمز وارونه» یا «تبخیر  چندمرحله‌ای» استفاده می‌کنند. از این روش در کشورهای دوبی، پرو، شیلی، بارسلونا، تیانجین و ساندیاگو استفاده می‌شود. ابتدا مرحله نمک‌زدایی نیاز به انرژی فراوان دارد برای استحصال هزار لیتر آب تازه و سالم نیاز به 3 تا 4 وات ساعت برق لازم است. یک شهر با یک میلیون جمع که احتمالاً 300 میلیون لیتر یا بیشتر نیاز روزانه‌اش است 50 مگاوات برق برای استحصال آب از طریق کارخانه شیرین‌سازی در آن استفاده می‌شود.

 

 نیاز به انرژی زیاد، لوله‌گذاری‌های پرهزینه برای انتقال آب نیز در این روش وجود دارد از معایب این روش است.

 

طی سال های گذشته مهندسین این بخش تا حدودی توانسته‌اند میزان انرژی لازم را کاهش دهند و این احتمال وجود دارد که در آینده این مصرف انرژی در این کارخانه‌ها  حتی به نصف برسد اما استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند هزینه‌های این روش را بسیار کاهش دهد. انرژی‌هایی مانند استفاده از انرژی‌های خورشیدی و بادی می‌‌تواند استفاده از این تکنولوژی را در جهان توجیه‌پذیر کند.

 

اما سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا وجود این کارخانه‌ها می‌تواند آب دریاها را شورتر کند؟ جواب منفی است چرا آبی که از این دریا استحصال می‌شود دوباره به خود دریا برمی‌گردد. 

 

اما مسأله دیگر این است که تبدیل آب دریا به آب شیرین می‌تواند مردمان حاشیه دریاها را تا حدودی تهدید کند چرا که خاک این حاشیه دریا تا حدودی شور می‌شود. 

 

برای جلوگیری از این مشکل مهندسان شهری سیستم رقیق کردن نمک این خاک‌ها را انجام می‌دهند. این سیستم ترکیبی که توسط دولت‌ها اجرا می‌شود تضمین بیشتری برای محیط است. معمولاً نمک‌زدایی آب نیم تا 2 دلار برای هزار لیتر است. 

 

استفاده از شیرین‌سازی آب دریا می‌تواند علاوه بر تأمین نیاز آبی مردم به عنوان پشتیبان بخش کشاورزی هم باشد و زمانی که سایر منابع آب بخش کشاورزی از کار می‌افتند قابل استفاده است. در آینده می‌توان شیرین‌سازی آب دریا را گسترده‌تر کرد. در حال حاضر و در آینده تکنولوژی شیرین‌سازی آب دریا می‌‌تواند سالم‌تر و پایدارتر استفاده شود و اقیانوس‌ها و دریاها را به عنوان راه‌حلی برای تأمین نیاز آب سالم برای جهانیان فراهم کند.

شما هم می توانید در انتهای همین مطلب نظرتان را با دیگران در میان بگذارید.

 بازگشت به صفحه نخست