به گزارش لقمه، زعفران یکی از ادویه های اختصاصی ایران زمین است که در بازار جهانی جایگاه ویژه ای برای خود دست و پا کرده است این گیاه خوش بو و البته ارزآور در کنار پسته و زیره می توان موجب تحول در اقتصاد کشاورزی استان کرمان شود.

هر چند باز هم عدم مدیریت صحیح این محصول موجب شده است چالشهایی در بحث صادرات آن ایجاد شود و یا اینکه افاغنه با کمک دوستان آمریکایی خود در مرزهای ایران در صدد کشت پیاز زعفران بر آیند و امکانات روز را نیز برای رو دست زدن به کشاورزان خراسانی به کار گیرند اما همچنان مرغوبترین زعفران دنیا، زعفران ایران است.
شاید این نکته جالب باشد که اسپانیا نیز در حالی لقب بزرگترین صادر کننده زعفران را به خود نسبت داده است که این کشور خود جایگاه عمده ای در تولید محصول ندارد بلکه این کشور بیش از 80 درصد زعفران صادراتی خود را ابتدا از ایران وارد می کند و بعد با تغییر بسته بندی و در بسته های کوچک به بازار مصرف خود در اروپا و آمریکا ارسال می کند و از این راه میلیونها دلار به جیب می زند.

این است داستان زعفران ایران که مرغوبترین و با کیفیت ترین محصول زعفران در جهان است اما ارزانترین زعفران نیز لقب دارد!


زعفران راه نجات کشاورزی کرمان در اوج خشکسالی

با این وجود این گیاهان جادویی که به طلای سرخ نیز شهره شده است این روزها دوای درد کشاورزان کرمانی نیز شده است.

کرمان از خشکسالی بسیار شدید رنج می برد، پدیده ای که سطح زیر کشت محصول در کرمان را به شدت کاهش داده است و بسیاری از چاهها و سرچشمه ها را خشک کرده و همچنان نیز ادامه دارد و موجب نگرانی کشاورزان شده است.

با این وجود اگر نگاهی سطحی به باغها و مزارع زیر کشت محصول در استان بیندازیم متوجه می شویم به خصوص در خرده مالکی ها بسیاری از ارقام کشت شده هیچ توجیه اقتصادی ندارند اما در مقابل بسیار آب بر هستند.


هزینه تولید آب بیشتر از سود محصول!

در حقیقت پولی که برای تهیه آب محصول صرف می شود بسیار بیشتر از نرخ نهایی محصول و سودی است که به جیب کشاورز می رود و اینجاست که مسئله کشت جایگزین در استان کرمان به عنوان یک ضرورت غیر قابل انکار مطرح می شود.

تغییر الگوی کشت با توجه به شرایط اقلیمی برای بقاء حیات کشاورزان و رونق روستاها و جلوگیری از مهاجرتهای بی رویه در استان کرمان یک اصل بسیار مهم محسوب می شود.

در این میان زعفران به عنوان محصولی که برای کشت از آب بسیار محدودی بهره می برد اما در مقابل سودی چند برابری را برای کشاورزان به ارمغان می آورد شهرت یافته است.


خوشحالی کشاورزان بر روی زمینهای خشک

بررسی مناطقی از استان کرمان که هم اکنون زیر کشت زعفران رفته اند نشان می دهد که کشاورزانی که تا چندی قبل چاره ای جز مهاجرت نداشتند و آب شرب خود را نیز با زحمت تهیه می کردند امروز شاهد تحولی بزرگ در اقتصاد بومی شده اند و علاوه برتوسعه کشت زعفران راههای تامین و صرفه جویی مصرف آب را نیز جسته اند و امروز سر به آسمان می سایند.

در استان کرمان زرند، سیرجان، بافت، شهربابک، کوهبنان، رابر و شهرستان کرمان از مهمترین مکانهایی محسوب می شود که بهترین شرایط را برای کشت زعفران دارند و هم اکنون نیز امکان کشت محصول در آنها فراهم شده است.

در این میان زرند جایگاه ویژه ای دارد و چند روز قبل نیز جشنواره بزرگ زعفران در دهستان دشت خاک زرند برپا شد.


کرمان قطب آینده زعفران کشور

معاون جهاد کشاورزی کرمان در خصوص کشت این محصول در استان کرمان در گفتگو با مهر اظهارداشت: در حقیقت کرمان شرایط بسیار مناسبی برای کشت زعفران به عنوان یک محصول جایگزین دارد و می تواند خود را در آینده به عنوان یکی از قطبهای اصلی تولید محصول در ایران و جهان مطرح کند.

محمد رضا پورخاتون گفت: به خصوص نیاز کم این گیاه به آب می توان نقطه اوج توسعه آن در کرمان باشد زیرا اکثر محصولاتی که هم اکنون در کرمان کشت می شود نیاز شدید به آب دارند اما زعفران با نیاز کم می توان سود سرشاری را عاید کشاورزان کند.

وی ادامه داد: هر سال بر سطح زیر کشت زعفران در استان کرمان افزوده می شود و هم اکنون بیش از 25 هزار هکتار زمین کشاورزی در استان کرمان به کشت این محصول اختصاص یافته است.

وی تولید زعفران در استان کرمان را 2.1 تن از نوع مرغوب دانست و گفت: زعفران تولیدی توان رقابت با محصولات صادراتی سایر استانها را نیز دارد و ما آماده ایجاد شرایطی برای صادرات محصول نیز هستیم که امیدواریم در آینده این امر روی بدهد.


حمایت جهاد کشاورزی از زعفران کاران

پور خاتون گفت: هم اکنون زرند رتبه نخست تولید این محصول را به خود اختصاص داده است و برنامه ریزی جهاد کشاورزی در راستای توسعه کشت محصول است.

وی از ارائه تسهیلات از جمله تسهیلات زود بازده، برگزاری کلاسهای آموزشی و همچنین ترویج کشت محصول در روستاها خبر داد و گفت: از هم اکنون باید به سمت کشت مکانیزه حرکت کنیم زیرا کشت سنتی محصول می توان هزینه بر باشد و از سود نهایی بکاهد.

وی ادامه داد: کرمان یکی از مستعدترین استانهای کشور برای کشت زعفران است زیرا این محصول می تواند در ارز آوری و عدم وابستگی اقتصاد به نفت نقش قابل توجهی را ایفا کند.


تبدیل دشت خاک به دشتی از طلا

سید علی امیری مدیر جهاد کشاورزی زرند که بزرگترین تولید کننده زعفران در استان کرمان محسوب می شود از اشتغال 11 هزار نفر در فصل برداشت محصول در این شهرستان خبر می دهد.


امیری گفت: منطقه دشت خاک مهمترین دهستان زرند در بحث کشت زعفران است و 150 هکتار زمین به کشت محصول اختصاص یافته است.

وی تصریح کرد: از هر هکتار زمین کشاورزی در دشت خاک چهار کیلوگرم زعفران تولید می شود و پیش بینی ما تولید بیش از 700 کیلوگرم محصول در دشت خاک و سربنان است.

وی با اشاره به استقبال بی نظیر کشاورزان زرند از کشت این محصول می گوید: دشت خاک آنچنان که از نامش پیداست دارای منابع آبی کمکی است که خشکسالی این مشکل را تشدید کرده با این وجود پیاز زعفران به آب کم نیاز دارد و به سادگی جایگزین سایر کشتها می شود.


فروش فله ای زعفران/ مراقب دلالان باشیم

امیری ادامه داد: کشت زعفران هر سال در دشت خاک توسعه می یابد و در سال جاری 12 هکتار به مزارع زیر کشت افزوده شده است و پیش بینی می شود این رشد افزایش سطح زیر کشت همچنان ادامه یابد.

وی با اشاره به برداشت دستی و سنتی محصول و درنهایت فروش فله ای گفت: باید از هم اکنون صنایع بالادستی زعفران را در استان کرمان توسعه دهیم زیرا با فروش فله ای بخشی از سود به جیب دلالان می رود.


70 هکتار از اراضی بافت به کشت طلای سرخ اختصاص یافت

امیر عباس نخعی ، مدیر جهادکشاورزی شهرستان بافت نیز گفت: در راستای تغییر الگوی کشت از محصولات نیازمند به آب زیاد به محصولات دارای نیاز آبی کم؛ توسعه سطح زیر کشت محصول زعفران در بافت اجرا می شود.

نخعی سطح زیر کشت این محصول را تا پایان سال 1390 به میزان 10 هکتار اعلام کرده افزود: با تصویب ستاد توسعه شهرستان افزایش سطح زیر کشت این محصول در بافت به 70 هکتار در دستور کار قرار گرفت که خود زمینه ساز ایجاد اشتغال برای 140 نفر می شود.

مدیر جهادکشاورزی بافت متوسط عملکرد زعفران در منطقه را 3.5 الی 4 کیلوگرم در هکتار اعلام کرد.


رابر بهشتی برای کشت زعفران مرغوب

مدیرجهاد کشاورزی رابر نیز در خصوص کشت زعفران در این شهرستان گفت: برداشت زعفران در این شهرستان از اواسط آبان‌ماه‌آغاز شده و تا دهم آذر‌ماه سال جاری ادامه دارد.

پیام ذوالعلی بیشترین سطح زیر کشت زعفران را مربوط به روستای اسکر واقع در بخش مرکزی رابر عنوان کرد و افزود: متوسط برداشت زعفران خشک شهرستان در هر هکتار حدود 3.5 کیلوگرم است.

ذوالعلی ادامه داد: شهرستان رابر به لحاظ استعدادهای بالقوه از نظر کشاورزی محل مناسبی برای زراعت محصول زعفران بوده که کشت آن از سال 75 در این شهرستان آغاز شده ‌و از کیفیت بسیار بالایی برخوردار است.


وی تصریح کرد: برای حفظ مرغوبیت، عطر و رنگ زعفران بهترین موقع برداشت گل صبح زود قبل از باز شدن غنچه‌ها است و چیدن گل‌ها باید قبل از طلوع آفتاب به اتمام برسد.

ذوالعلی خاطر‌نشان کرد: کشاورزانی که قصد احداث مزرعه زعفران را دارند‌با داشتن حداقل یک هکتار زمین می‌توانند به اداره جهاد کشاورزی رابر مراجعه کرده و از تسهیلات بانکی استفاده کنند.

وی گفت: با توجه به نیاز آبی پایین زعفران و نیاز نداشتن به آبیاری در فصل تابستان، کشت این محصول در مناطقی که با کمبود آب روبرو هستند به لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه است.


46 هکتار مزرعه زعفران در شهربابک

غلامرضا کافی مدیر جهاد کشاورزی شهربابک نیز در خصوص کشت زعفران گفت: این شهرستان دارای 46 هکتار مزرعه کشت زعفران می باشد که از این مقدار 35 هکتار آن مثمر و مابقی 11 هکتار آن نهال زعفران می باشد.

کافی پیش بینی تولید امسال زعفران در شهرستان را 175 کیلوگرم اعلام کردند که متوسط عملکرد در هر هکتار 5 کیلوگرم می باشد.

...................................
گزارش: سید مهدی موسوی