به گزارش پایگاه خبری لقمه، در حالی که روغن نباتی به مدد توزیع اقلام کوپنی در سال‌های نه چندان دور در سبد مصرف خانوارهای ایرانی قرار گرفت و روز به روز هم مصرف آن افزایش،‌ تولید دانه‌های روغنی در کشور با سیر نزولی مواجه شده به طوری که 95 درصد از نیاز کشور به روغن از طریق واردات و دلارهای نفتی تامین می‌شود.
این در حالی است که به گفته کارشناسان بهداشتی عمده دلیل مرگ و میر به خاطر بیماری‌های قلبی و عروقی و مصرف بیش از اندازه روغن‌های خوراکی است.

از کنار تولید 5 درصدی دانه های روغنی در سال جاری و کاهش تولید آن در سال های اخیر در حالی که این محصولات جزء محصولات استراتژیک و اساسی کشور به شمار می رود نمی توان به راحتی گذشت.

پرداختن به دلایل کاهش تولید دانه‌های روغنی وقتی آشکارتر می‌شود که بدانیم، برای تأمین روغن مورد نیاز کشور سالانه 4 میلیارد دلار صرف واردات می‌شود و این در حالی است که روغن جزء محصولات اساسی است اما وابستگی به واردات به ۹۵ درصد رسیده است.

کاهش تولید دانه‌های روغنی در کشور علاوه بر واردات روغن خام منجر به واردات کنجاله که یک محصول اساسی برای تولید مرغ و تخم‌مرغ است، می‌شود و به عبارتی عدم تولید یک محصول منجر به زنجیره‌ طولانی از واردات می‌شود که میلیون‌ها دلار باید صرف آن کرد.
البته واردات در صورت عدم یا کمبود تولید کالایی در داخل روی خوش سکه است، چرا که مسائل مختلف بین‌المللی ممکن است، مشکلاتی را برای واردات محصولات اساسی و مورد نیاز به وجود آورد که قطعا این امر به بخش‌های مختلف تولید صدمه می‌‌زند.

در دهه ۱۳۴۰ بیش از 75 درصد از نیاز کشور به دانه‌های روغنی از طریق تولیدات داخل تأمین می‌شد، اما رفته رفته با افزایش جمعیت و تقاضا و در مقاطعی بی‌توجهی به مسئله تولید، این میزان کاهش یافته، چنانچه در سال‌های اخیر تولید دانه‌های روغنی به حدود 10 درصد و در سال جاری هم به 5 درصد از نیاز کشور رسید.

اما این مسئله یعنی کاهش تولید دانه‌های روغنی ناشی از ‌بی‌توجهی مسئولان وزارت جهاد کشاورزی به امر تولید است یا سود حاصل از واردات صنایع روغن‌کشی و روغن‌نباتی یا هر دلیل دیگر موضوعی است که باید در راستای حمایت از تولید به آن پرداخته شود.

در این راستا تلاش کردیم تا با برگزاری میزگردی با عنوان «موانع تولید دانه‌های روغنی در کشور»متشکل از نمایندگان زنجیره تولید دانه‌های روغنی شامل تولید‌کننده، وزارت جهاد کشاورزی، صنایع روغن‌کشی و روغن‌نباتی نمایندگانی را دعوت کنیم تا به بررسی نقاط ضعف و قوت امر تولید دانه‌های روغنی بپردازند که علیرغم تمام تلاش در این زمینه متاسفانه موفق به حضور همه این افراد در میزگرد نشدیم.

در نهایت آقایان اکبر سبقتی دبیر انجمن روغن‌کشی، افشین اسماعیلی‌فر عضو هیات علمی دانشگاه ازآد اسلامی و متخصص بیماری شناسی گیاهی - امنیت غذایی در این میزگرد حضور یافتند و به بیان نقطه نظرات خود در مورد نحوه تولید و موانع تولید دانه‌های روغنی در کشور پرداختند.

 سؤال: سال‌هاست که در زمینه تولید و خودکفایی دانه‌های روغنی مباحث مختلفی مطرح می‌شود، اما متاسفانه نه تنها در تولید این محصولات به جایی نرسیده‌ایم بلکه امسال به کمترین میزان تولید دانه‌های روغنی یعنی حدود 5 درصد رسیده‌ایم، دلیل این امر چیست؟

افشین اسماعیلی‌فر عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و متخصص بیماری شناسی گیاهی - امنیت غذایی در پاسخ به این سؤال، گفت: گندم، دانه‌های روغنی و شکر 3 کالای استراتژیک است که در برنامه‌های توسعه‌ای کشور همواره به عنوان اولویت مطرح بوده است.

به علت سیاست‌هایی که دولت در سال‌های گذشته داشته در مورد تولید گندم به یک ثبات نسبی رسیده‌ایم، اما از سال‌های قبل از انقلاب تاکنون شیب تولید دانه‌های روغنی در کشور به سمت پایین بوده است.

* تولید کلزا طی 10 سال به یک دوازدهم رسید

کاهش تولید کلزا از 600 هزار تن در سال 84 به حدود 50 هزار تن در سال جاری جای بحث و بررسی دارد.

سوال: موانع تولید دانه‌های روغنی در کشور چه بوده است؟

تکیه دولت برای تنظیم بازار داخلی در دهه اخیر بر واردات روغن خام و تغییر تعرفه به نفع واردات بوده که این مسئله اثر بسیار نامطلوبی بر چرخه تولید دانه‌های روغنی داشته است.

نارسایی‌هایی فنی و تحقیقاتی تولید دانه، کمبود ماشین آلات، ادوات تخصصی در حوزه کاشت، داشت و برداشت مانع اول تولید دانه‌های روغنی در کشور است.

همچنین نقاط ضعف سیستم خرید دانه در چند سال اخیر یکی از مواردی است که توانسته این بازار را برای کشاورزان ناامن کند.

نارسایی‌های مدیریت و امکانات اجرایی طرح افزایش تولید دانه‌های روغنی در کشور و کمبود نیروی فنی و بدنه کارشناسی و تصمیم‌گیری در وزارت جهاد کشاورزی در چند سال اخیر و پایین بودن دانش و آگاهی علمی در کنار نبود انگیزه کافی برای فعالیت و عدم کفایت برنامه‌های دولتی متناسب با نیاز توسعه برنامه از موانع تولید بوده است.

اکبر سبقتی دبیر انجمن روغن کشی در پاسخ به سؤال فوق گفت: می توان موانع تولید دانه های روغنی را در دو بخش طبقه بندی کرد:

الف) بخش فنی، شامل کمبود ماشین آلات تخصصی و بذور نامناسب به صورت کلی و عدم توجه ویژه به بخش فنی و تحقیقاتی.

ب) بخش بازرگانی، شامل اتخاذ سیاست های تجاری نامناسب که مشکلاتی را برای تولید کنندگان فراهم آورده و باعث آسیب جدی تولیدکنندگان اعم از کشاورزان و صنعتگران صنایع تبدیلی شده است.

به طورکلی توجه ویژه ای جهت افزایش خوداتکایی در تامین روغن کشور و حمایت از تولید کنندگان به صورت کارشناسی صورت نپذیرفته است.

سؤال: آیا در برنامه‌های توسعه‌ای برای تولید دانه‌های روغنی بخشی در نظر گرفته شده است؟

اسماعیلی فر: برنامه‌ای را وزارت جهاد تدوین کرده بود که با تغییر دولت در سال 84 و عدم توجه به شاخص‌های پایداری در آن، طرح در اجرا با شکست مواجه شد.

سبقتی در پاسخ به این سؤال اظهار داشت: در ماده 106 بند 5 برنامه سوم توسعه به صراحت بیان شده است که دولت موظف است به جای واردات روغن و کنجاله در جهت ایجاد اشتغال و صرفه جویی ارزی، دانه های روغنی وارد نماید که قوانینی از این دست باعث ایجاد کارخانجات روغن‌کشی در سراسر کشور شد.

سوال: مهمترین راه حمایت از تولید چیست؟ گفته می‌شود صنایع روغن‌کشی و روغن‌‌نباتی سودشان در واردات است و به همین دلیل با نخریدن دانه‌های روغنی خودشان یکی از موانع تولید به شمار می‌روند؟ نظرتان چیست؟

سبقتی در پاسخ به این سوال گفت: کشت تناوب کلزا با گندم برای تقویت خاک و جلوگیری از فرسایش آن در دنیا ثابت شده ، ضمن اینکه تناوب کشت این محصول با گندم، افزایش راندمان در عملکرد گندم ایجاد می‌کند.

برگزاری همایش علمی کاربردی افزایش تولید دانه کلزا توسط شرکت توسعه کشت دانه‌های روغنی در دهه 80 توسط این شرکت نشان می‌دهد که ما هم در فکر تولید و رفع نقاط ضعف تولید این محصول در کشور بوده‌ایم و تمایل داریم که تولید دانه‌های روغنی در داخل کشور باشد.

اما آنچه که مسلم است هر کار و طرحی در صورتی تداوم دارد که کار کارشناسی روی آن انجام شده و تمام جوانب آن در نظر گرفته شود.

از یک سو قیمت تمام شده تولیدات کشاورزان ما نسبت به سایر کشورها بالاتر است و از سوی دیگر مسئولان نیز حمایت لازم را از تولیدکنندگان نمی‌کنند. در بسیاری از کشورها به صادرکنندگان دانه‌های روغنی و محصولات آن یارانه‌های صادراتی اعطا می‌کنند و این خود باعث کاهش قیمت تمام شده آنها و افزایش توان رقابت تولیدکنندگان دانه‌های روغنی آن کشورها می‌شود.

البته کشاورزان نیز باید با استفاده از بذور مناسب و رعایت سایر مسائل فنی با افزایش تولید در مقیاس سطح قیمت تمام شده محصولات خود را رقابتی می‌کنند.

حذف مصوبه واردات کنجاله مصوبه‌ای عجولانه بود

در کنار این مسائل که ذکر شد اتفاق دیگری در سال‌های 1386-1385 رخ داد که تبعات زیادی برای صنایع تبدیلی مرتبط با دانه های روغنی داشت.

براساس گزارش مــرکز پژوهش‌های مجــلس در 30 بهمن ماه سال 1385 حــذف تعرفه واردات کنجالــه مصوبه ای عجولانه و غیر کارشناسی و موجب توقف کارخانجات روغن‌کشی اعلام شد.

باتوجه به تعطیلی کارخانجات و سایر مسائلی که ذکر شد و همچنین سیاست‌های تجاری نامناسب دیگر توانی برای صنایع باقی نمانده است.

اگر بتوانیم در داخل کشور دانه و مواد اولیه مورد نیاز صنایع را تأمین کنیم حمایت های بازرگانی خوبی در این زمینه وجود داشته باشد، اصلا لزومی ندارد برای واردات آن دچار دردسر شویم، و بهتر است از همان دانه‌های روغنی تولید داخل استفاده کنیم، اما نباید ظرفیت 4 میلیون و 600 هزار تنی کارخانه‌ها را معطل تولیدات ناچیز فعلی کرد.

اکبر سبقتی دبیر انجمن روغن‌کشی

سوال: وضعیت کارخانه‌های روغن‌کشی چگونه است؟ کارخانه‌های روغن‌کشی با چه ظرفیتی کار می‌کنند؟

سبقتی: کارخانجات روغن‌کشی در سال 1392، با ظرفیت کمتر از 8 درصد فعالیت می‌کردند، ولی با پیگیری های بسیار ظرفیت فعال کارخانجات در سال 1393 به حدود 15 درصد افزیش یافت و امسال نیز با افزایش 3 درصدی تعرفه کنجاله و روغن خام انتظار داریم، این میزان افزایش یابد، ولی باید در نظر داشت هنوز ظرفیت عظیمی از این کارخانجات بلا استفاده باقی مانده است.

 برای رسیدن به امنیت غذایی در دنیا چگونه عمل می‌شود؟ و دولت برای خودکفایی و فعال کردن تولید دانه‌های روغنی چه باید کند؟

اسماعیلی‌فر: خودکفایی در تولید دانه‌های روغنی مطرح نیست، بلکه باید به خود اتکایی رسید که دستیابی به این هدف در کوتاه مدت امکان‌پذیر نیست و برای رسیدن به خوداتکایی 75 درصدی در تولید دانه‌های روغنی یک برنامه کارشناسی و استراتژیک در دراز مدت لازم است.‌

دانه‌های روغنی یک گیاه صنعتی است و مثل گندم، قابلیت انبارداری ندارد، بنابراین به محض تولید باید فرآوری شود.

تولید دانه‌های روغنی و خوداتکایی در آن یک راه رسیدن به امنیت غذایی است.

در تولید دانه‌های روغنی حتما باید وضع موجودمان را ارزیابی کنیم و در زنجیره تولید دانه‌های روغنی به کاهش تولید ضایعات کلزا دقت شود.

 تبدیل یک چهارم کلزا به ضایعات

براساس آمار وزارت جهاد کشاورزی حدود 25 درصد کلزا در پروسه تولید هدر رفته و تبدیل به ضایعات می‌شود که باید حتما در برنامه‌های تولیدی آینده به این موضوع دقت شود.

در راستای جلوگیری از ضایعات، باید زیرساخت‌های تولید دانه‌های روغنی بازنگری شود و در این زیرساخت‌ها به پایداری و ثبات نسبی برسیم.

همچنین با توجه به وضعیت آبی کشور باید کشت محصولات استراتژیک به سایر محصولات کشاورزی که بعضا آب‌بر هستند، ترجیح داده شود.

سبقتی در پاسخ به سؤال فوق اظهار داشت: در بسیاری از کشورهای پیشرفته برای محصولاتی که در امنیت غذایی موثر بود و به عبارتــی استراتژیک هستند، بسته هــای حمایتی طراحــی و از تولیدکنندگان سراسر زنجیره حـمایت می‌کنند.

دولت می تواند با اجرای طرح های کارشناسی تهیه شده در کشور و اصلاح نظام سیاست های تجاری مناسب زمینه خوداتکایی در تولید این محصول استراتژیک را فراهم آورد.

 اولویت دولت تنظیم بازار روغن است؛ صنایع روغن‌کشی فراموش شده‌اند

سؤال: رابطه دولت‌ها با صنایع روغن نباتی و روغن‌کشی چگونه بوده است و آیا همکاری و برنامه‌ریزی درستی بین دولت و این بخش وجود دارد؟

سبقتی: مسئولان در سال‌های اخیر همیشه به فکر تنظیم بازار بوده‌اند و در این روند تولیدکنندگان اعم از کشاورزان و صنایع روغن‌کشی به فراموشی سپرده شده اند!

در حالی که قیمت‌های تولید داخلی دانه‌های روغنی نسبت به قیمت‌های جهانی بیشتر است، هر ساله به جای افزایش راندمان تولید، فقط نرخ تضمینی محصولات کشاورزی افزایش می‌یابد و به علت آنکه توسط سیاست های تجاری حمایت مناسبی صورت نمی‌‌گیرد، بر مشکلات افزوده می شود.

براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس در مرداد سال 93 تولید دانه‌های روغنی در داخل همواره باید ارزان‌تر از واردات باشد و همچنین تولید روغن از واردات دانه‌های روغنی همواره ارزان‌تر از واردات روغن خام و واردات روغن تصفیه نشده همواره ارزان‌تر از روغن تصفیه شده باشد.

با این اتفاق حتی در زمانی که نیاز به واردات روغن احساس می‌‌شود، واردات تا حد امکان به صورت دانه‌های روغنی انجام شود تا به تولید ارزش افزوده و همچنین ایجاد اشتغال کمک بیشتری شود.

همچنین براساس مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس بخشی از درآمدها ناشی از تعرفه واردات برای حمایت از تولید داخلی و صنایع وابسته صرف شود و باید بین تولید دانه‌های روغنی و صنایع آن ارتباط مناسبی اعمال شود، تا تولید‌کنندگان از لحاظ فروش محصول خود با مشکل مواجه نشوند.

در صورتی که مسئولان در هنگام طراحی و اجرای برنامه های پیشنهادی با تمام ذینفعان زنجیره ارزش تعامل نمایند بسیاری از مشکلات قابل رفع است.

سؤال: در سیاست‌های کشورهای خارجی از تولید چگونه حمایت می‌شود؟

اسماعیلی‌فر: در حالی که 76 درصد دانه‌های روغنی در دهه 40 از طریق تولیدات داخلی تأمین می‌شد اما این مقدار تولید با رشد جمعیت افزایش نیافته و کمتر از 10 درصد دانه‌های روغنی از تولید داخل تأمین می‌شود.

بررسی این افت تولید نشان می‌دهد که اگر چه محقق و دانش فنی تولید فراهم است، اما سیاست‌گذاری‌ غلط دولت مانع تولید شده است.

با توجه به سابقه 50 ساله تولید دانه‌های روغنی در کشور اگر دولت سیاست‌گذاری درستی در این زمینه داشته باشد، قطعا بخش خصوصی راه خودش را پیدا می‌کند.

 دولت کل زنجیره تولید دانه روغنی را حمایت نمی‌کند

دولت در سال‌های گذشته بدون توجه به زنجیره تولید دانه‌های روغنی فقط نرخ خرید تضمینی را افزایش داده در حالی که زنجیره تولید یک محصول زمانی پایدار می‌ماند؛ که منافع همه ذینفعان آن زنجیره فراهم شود.

زنجیره تولید دانه‌های روغنی شامل کشاورز، صنایع روغن‌کشی و روغن‌نباتی است که روغن حاصل از دانه‌ روغنی در صنعت روغن‌کشی‌ و روغن‌نباتی‌ مصرف می‌شود و کنجاله حاصل از آن هم به مصرف خوراک دام و طیور می‌رسد.

در چند سال گذشته آن قدر نرخ تضمینی دانه‌های روغنی افزایش یافته و از آن طرف آن قدر نرخ‌های جهانی این محصولات کاهش یافته که اصلا برای کارخانجات قابلیت جذب دانه روغنی تولید داخل وجود ندارد.

اگر بازاری ناامن برای کشاورز ایجاد شود، دیگر کشاورز رغبتی به تولید ندارد و قطعا تولید لطمه می‌خورد.

در حالی که نرخ جهانی کلزا امسال 1400 تومان است، نرخ خرید تضمینی آن 2200 تومان بود و سؤال اینجاست که در صورت خرید این دانه توسط کارخانجات، مابه‌التفاوت نرخ‌ها و ضرر کارخانه را چه کسی باید جبران ‌کند.

سبقتی: در کشورهای مختلف با استفاده از مکانیسم های یارانه تولید و تعرفه های واردات و قوانین دیگر حمایت های لازم به عمل می آید.

در کشورهای اروپایی به هر کشاورز بابت هر هکتار 300 یورو یارانه توسط هر کشور اروپایی پرداخت می شود و اتحادیه اروپا نیز 100 یورو یارانه بابت هرهکتار پرداخت می نماید. مسلم است با این پرداخت ها قیمت تمام شده آنها بسیار پایین باشد.

سؤال: کشاورزان از نرخ‌ تضمینی خرید کلزا ناراضی هستند و معتقدند که نرخ باید بالاتر باشد، چطور شما می‌فرمایید که نرخ خرید تضمینی دانه‌های روغنی بالاست؟

اسماعیلی‌فر: ‌وقتی دولت پشت درهای بسته با تمام مدیران بخش دولتی و بدون حضور مدیران بخش خصوصی تصمیم‌ می‌گیرد، نتیجه‌ای بهتر از این نخواهد داشت.

- در حالی که دولت از انحصار و رانت واردات دانه‌های روغنی می‌گوید سوال می‌کنم که این انحصار و رانت چگونه ایجاد می‌شود؟ و در جواب می‌گویم که وقتی تولید‌کنند گان و کارخانجات دارای توان مالی بسیار محدودند خود به خود انحصار ایجاد می‌شود.

افشین اسماعیلی‌فر عضو هیات علمی دانشگاه ازآد اسلامی

سؤال در کشورهای دیگر حمایت چگونه است؟

اسماعیل فر: درکشورهای دیگر از جمله آمریکا به عنوان اقتصاد اول دنیا و برای اقتصادی کردن کشاورزی به بخش کشاورزی یارانه‌های خوبی پرداخت می‌شود.

بخشنامه اخیر وزارت جهاد کشاورزی برای واردات دانه‌های روغنی مبنی بر اینکه به ازای خرید یک کیلو دانه روغنی تولید داخل توسط صنایع روغن‌کشی اجازه واردات 9 کیلو دانه روغنی به آنها داده می‌شود را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

سبقتی: بعید می‌دانم چنین اتفاقی بیفتد، زیرا این کار مبنای قانونی ندارد.

به هرحال من فکر می‌کنم دولت بالاخره برای این موضوع به نوعی راهکاری را با مشارکت اصناف در نظر بگیرد زیرا صنعت روغن‌کشی دیگر توان زیان ندارد.

ما می‌توانیم در نقطه سر به سر و بدون سود کارخانجات را حفظ کنیم، اما دیگر نمی‌توانیم ضرر کنیم.

این اقدام دولت در اصل تعرفه گذاشتن بر روی مواد اولیه ای است که توان تولید آن در داخل بسیار نیست و این اقدام در هیچ کجای دنیا مرسوم نیست.

حدود 20 ماه است که قیمت‌های جهانی اکثر محصولات کشاورزی از جمله دانه‌های روغنی رو به پایین است و گفته می‌شود سال 2016 میلادی هم همین شرایط در دنیا حاکم است.

در حالی که 80 درصد سویای وارداتی تبدل به کنجاله می‌شود، در سیاست‌‌گذاری‌ها توجهی به کنجاله نمی‌شود و همه مباحث بر روی دانه‌های روغنی متمرکز می‌شود.

دولت می تواند برای افزایش تولید دانه های روغنی به طرح های کارشناسی روی آورد و تمام مشکلات قابل حل خواهد بود. در این طرح، بررسی ها نشان می دهد که اعمال تعرفه بر روی کنجاله سویا وارداتی تاثیر چندانی بر روی قیمت تمام شده مرغ و سایر محصولات مرتبط نخواهد داشت.

برخی کارخانه‌های روغن‌کشی در نقاط محروم کشور که باید از ظرفیت اشتغال‌زایی آنها استفاده شود به دلیل عدم توانایی برای تهیه مواد اولیه و ثبت سفارش تعطیل است.

صنعت روغن‌کشی مدت 8 سال است که صدمه دیده و امکان واردات به این ترتیب برای صنایع روغن‌کشی وجود ندارد.

-سؤال: پیشنهاد صنایع روغن‌کشی چیست؟

پیشنهاد اصلی انجمن روغن‌کشی اجرای طرح های کارشناسی است که در کشور تهیه شده، ولی به دلایل نامعلومی مسکوت مانده است.

به طور صریح اصلاح نظام تعرفه ای برای واردات محصولات نهایی اجرای برنامه توسعه کشت دانه های روغنی و افزایش ظرفیت فعال کارخانجات روغن‌کشی است. اگر در زنجیره ارزش تمام حلقه‌ها لحاظ نشود، شاهد پیشرفت نخواهیم بود.

سوال: شرط موفقیت در زنجیره تولید دانه‌های روغنی چیست؟ و تعرفه واردات باید چگونه باشد؟

اسماعیلی‌فر: باید نگاه بلند‌مدت به سرتاسر زنجیره تولید تأمین روغن داشت، ولو اینکه در مقطعی منافع برخی هم تأمین نشود. زیرا شرط تحقق در پایداری تولید برقراری تعادل در کل زنجیره تولید است.

به عنوان یک متخصص و کارشناس می گویم که نرخ تضمینی 2530 تومان را برای خرید تضمینی کلزا در سال زراعی جاری با توجه به قیمت‌های جهانی یک زنگ خطر برای تولید این محصولات است.

سبقتی در پاسخ به این سؤال گفت: انتظار داریم بخش خصوصی توسط دولت محرم شناخته شود، چون ما مقابل دولت نیستیم و کنار آنها هستیم، بنابراین انتظار داریم که تصمیمات در اتاق‌های دربسته اتخاذ و ابلاغ نشود، زیرا ما هم به عنوان بخش خصوصی به دنبال رفع مشکلات تولید هستیم.

در بخش روغن مرتب در حال تغییر شرایط بوده‌ایم و بازارهایمان را از دست داده‌ایم و این تغییرات و تصمیمات برای روغن یک بازار محدود یک میلیون و 300 هزار تنی ایجاد کرده است.

در دنیا برای تصمیمات اتاق فکر با حضور مخالفان وجود دارد، که به غنای تصمیم می افزاید.

شرط اصلی موفقیت لحاظ نمودن تمام حلقه های زنجیره ارزش از جمله کشاورزان، صنعتگران و مصرف کنندگان است.

تعرفه واردات نیز باید به گونه ای باشد که در هر حال تولید در داخل در مقایسه با واردات حمایت شود.

سوال: دوران پسا تحریم چه وضعیتی را برای صنایع روغن‌کشی رقم می‌زند؟

اسماعیلی‌فر: آزاد شدن پول‌های بلوکه شده در پسا تحریم بهترین فرصت را برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف تولیدی از جمله تولید دانه‌های روغنی برای دولت فراهم می‌کند.

ضمن اینکه دولت بدون تکیه بر توانایی‌های بخش خصوصی در تولید دانه‌های روغنی به موفقیتی دست نخواهد یافت. 

شما هم می توانید در انتهای همین مطلب نظرتان را با دیگران در میان بگذارید.

 بازگشت به صفحه نخست