به گزارش لقمه، سبزی‌های خوش ‌مزه و اشتها آوری که پای ثابت سفره بسیاری از خانواده‌های ایرانی است، هر کدام ویژگی‌های تغذیه‌ای و درمانی خاص خودشان را دارند. خوب است برای شروع، کمی‌ درباره خواص چند قلم از سبزی‌های رایج حرف بزنیم، سبزی‌هایی مانند شاهی، ریحان، تره، نعنا، جعفری، ترخون، مرزه، تربچه و ...

بدانید تمام گیاهان معطر یا اسانس‌‌دار مانند ریحان، نعناع، مرزه و... در چهار خاصیت مشترک هستند: ضدنفخ، ضددرد، ضداسپاسم و ضدمیکروب. اما جدا از این خواص مشترک، هر کدا‌مشان ویژگی‌‌های خاص خودشان را دارند.مثلا ریحان خاصیت آنتی ‌اکسیدانی دارد و در نتیجه ضدسرطان است. ریحان اشتها آور، خلط آور(جهت درمان سرفه) و ضدتهوع است. باعث تحریک ترشح شیر در مادران شیرده می‌شود و در از بین بردن کرم‌های روده‌ای و در درمان کرامپ معده، ورم معده، یبوست و التهاب روده هم کاربرد دارد. ریحان روی سیستم عصبی تاثیر می‌گذارد و در درمان تحریک‌های عصبی، خستگی، افسردگی، اضطراب و بی‌خوابی نقش قابل‌توجهی دارد یا تره تا حدی قادر است بیماری آسم را تسکین دهد.

تره در جلوگیری از بروز بیماری‌های قلبی نقش دارد و برای بهبود بواسیر هم به کار می‌رود. در ضمن با افزودن تره به غذا‌هایی مثل گوشت و ماهی می‌توان بوی بد آن‌ها را کاهش داد.مرزه سبزی دیگری است از خانواده نعناع که بوی خیلی نافذی دارد و به دلیل تند و تیزی مزه ‌اش، کمتر به شکل تازه استفاده می‌شود ولی برخی خانواده‌‌ها در سبزی خوردنشان مقادیری مرزه می‌گذارند. مرزه خاصیت ضدمیکروب بالایی دارد، تعریق را کنترل می‌‌کند و به همین دلیل به‌ عنوان گیاه ضدتشنگی برای افراد مبتلا به مرض قند تجویز می‌‌شود. این گیاه ضدویروس تبخال، ضدانگل، خلط‌آور، محرک و تقویت ‌کننده معده است.

نعناع یکی از سبزی‌‌های پُرمصرف بوده و در سبزی خوردن نیز به وفور استفاده می‌‌شود. نعناع یک گیاه بوته‌ای چند ساله است که انواع متعددی دارد. از خصوصیات کلی آن می‌شود به این موارد اشاره کرد: ضدتهوع و استفراغ، ضدویروس تبخال، ضدخارش، ضدتب، بازکننده برونش و رفع احتقان، صفرا‌آور و خارج‌کننده سموم بدن. یکی دیگر از خواص نعناع، ضددرد و مسکن بودن آن است. جعفری هم یکی از سبزی‌های خوش خوراکی است که در سبزی خوردن استفاده می‌شود: این گیاه از خانواده چتریان یا همان خانواده جعفری است. این سبزی کاهش‌‌دهنده اسیداوریک بوده و در پایین آوردن فشارخون نیز مفید شناخته شده است.

بنابراین مصرف آن به میانسالان توصیه می‌‌شود. به ‌علاوه، منبع ویتامین‌‌های C و بتاکاروتن است و مواد معدنی مانند آهن و کلسیم دارد. ترخون از دیگر سبزی‌‌های معطر سفره سنتی ایرانی است که خصوصیاتی کمی ‌متفاوت از بقیه سبزی‌ها دارد. این سبزی، گیاهی از خانواده کاسنی و منبع مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، آهن، منیزیم، سدیم و پتاسیم است. این ماده غذایی هم علاوه بر خصوصیات کلی گیاهان معطر یعنی ضداسپاسم، ضددرد، ضدنفخ و ضدمیکروب بودن، خواب ‌آور، ضدالتهاب و آماس و مسکن درد دندان نیز هست. در کتاب قانون ابن ‌سینا ذکر شده که ترخون دارای نیروی مخدر ضعیف است؛ شاید مسکن بودن ‌اش هم به همین دلیل باشد. خوردن ترخون برای درمان زخم‌ها و جوش‌های دهان و دندان نیز مفید شناخته شده است از این رو، به شما توصیه می‌‌کنیم حتما آن را در میان اجزای سبزی خوردن ‌تان بگنجانید.

تقویت حافظه با سبزی‌ خوردن

سبزی‌های تازه نقش آنتی اکسیدانی دارند و مصرف آن‌ها موجب افزایش حافظه می‌شود. در واقع سبزی‌های تازه با خنثی کردن رادیکال‌های آزاد می‌‌توانند حالت ارتجاعی رگ‌های خونی را حفظ کنند و موجب خون ‌رسانی بهتر به مغز و اعصاب ‌شوند و بدین ترتیب از کاهش توانایی‌های فکری و حافظه پیشگیری کند.

سبزی خوردن را درهم بخورید

هنگام مصرف سبزی خوردن سر سفره غذا هر یک از اعضا به سراغ یک گیاه خاص می‌‌روند مثلا بچه‌‌ها تره می‌‌خورند و پدر، ریحان و نعناع را ترجیح می‌‌دهد اما مادر خانواده ترکیبی از همه این سبزی‌ها را میل می‌‌کند اما به نظر شما کدام درست ‌تر رفتار کرده ‌اند؟سبزی‌ها انواع مختلفی از گیاهان هستند که در حقیقت اگرچه ترکیبات یکسانی ندارند اما از نظر مواد تشکیل‌ دهنده مشابه هم هستند. به عنوان نمونه تمامی گیاهان با درصدهای متفاوتی از نظر وجود آب، چربی، میزان کم یا زیاد فیبر و رنگ با هم مشترک هستند. اما در مواردی نیز برخی از مواد تشکیل‌ دهنده فقط در یک نوع گیاه وجود دارد و این مساله باعث متمایز بودن‌ شان می‌‌شود.

به طور کلی اگر از نظر وجود B1، B6، B5، روی،‌ املاح، پتاسیم، منگنز و... جدولی را در نظر بگیریم و در آن 10 گیاه را در کنار هم قرار دهیم اگرچه ممکن است گاهی اوقات درصد آن‌ها شبیه به هم باشد اما به هم ریختگی خاصی از نظر ترکیبات قابل مشاهده است.از سوی دیگر، با توجه به این که هر گیاه املاح و ویتامین خاص خود را دارد، باید توجه داشت که مصرف نوع خاصی از آن باعث ورود پتاسیم، آهن، روی، منگنز یا ویتامین C بیشتری به بدن می‌شود و در نتیجه تمامی مواد مورد نیاز و ضروری با خوردن یک نوع سبزی دریافت نخواهند شد. بنابراین مصرف مخلوط سبزی خوردن به عنوان یک عادت غذایی مناسب توصیه می‌‌شود.تمام گیاهان معطر یا اسانس ‌دار مانند ریحان، نعناع، مرزه و... در چهار خاصیت مشترک هستند: ضدنفخ، ضددرد، ضداسپاسم و ضدمیکروب

مراقب باشید

خانم‌های باردار و شیرده باید با احتیاط ریحان بخورند!در دوران بارداری و شیردهی خانم‌‌ها نباید بیش از حد معمول ریحان بخورند؛ در حد همان سبزی خوردن ایرادی ندارد ولی مقادیر زیاد و طولانی ‌مدت ممکن است خطرناک باشد.

مرزه نبین چه ریز

مرزه برای انسان مسمومیت یا عوارضی ندارد اما مصرف بیش از اندازه‌ اش، به دلیل تند و تیزی ای که دارد، ممکن است التهاباتی را در مخاط دهان ایجاد کند.

جعفری و حساسیت نوری

جعفری گیاه قاعده‌ آوری است مقادیر زیادش، بیش از 200 گرم در روز برای زنان باردار خطر سقط را به همراه دارد. ضمن این که بعضی افراد به گیاهان خانواده جعفری حساسیت دارند، به این ترتیب که اگر جعفری مصرف کنند و در معرض نور آفتاب قرار گیرند، روی پوست‌ شان تاول و بثورات پوستی ظاهر می‌‌شود. به این عارضه حساسیت نوری می‌‌گویند و کسانی که این علائم را داشته باشند نباید گیاهان خانواده جعفری را مصرف کنند.

نگهداری سبزی خوردن

برای نگهداری سبزی خوردن در یخچال، ابتدا آن را پاک کنید و بشویید. سپس در پارچه نازکی بریزید و داخل یخچال بگذارید. در صورتی که مقدار سبزی زیاد است، برای این که سالم تر بماند، پس از پاک کردن، قسمتی را به صورت نشسته داخل کیسه بریزید و در یخچال نگه دارید و هنگام مصرف بشویید.



بازگشت به صفحه نخست